ارزش گذاری سهام بر مبنای PE

علامت P/E چه جهتی را نشان می‌دهد؟

دنیای اقتصاد : گروه بورس– «صحبت از P/E است» متغیری مهم در بازار سهام. فعالان بازار سرمایه ایران سال‌هاست در کنار متغیرهای مهمی همچون پیش‌بینی سود (EPS)، سرمایه شرکت (Capital)، ارزش دارایی‌ها (Assets)، ارزش بازار (Market cap) و… متغیر مهمی تحت عنوان نسبت قیمت به درآمد یا همان P/E را نیز روزانه رصد می‌کنند.

P/E که مخفف Price به Earning است نسبت قیمت به درآمد سهام شرکت‌ها را نشان می‌دهد که گویای ریسک مترتب بر سهام آن شرکت است. در واقع هرچه عدد P/E بالا برود، به طور طبیعی ریسک آن سهام و بازار بیشتر تلقی می‌شود. در گزارش پیش‌رو متغیر P/E و نقش آن در بازار سهام و تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاران مورد موشکافی قرار گرفته و دکتر ولی‌ نادی‌قمی در کنار علی‌اصغر صالحی دو کارشناس بازار سرمایه، جزئیاتی درخصوص این نسبت مهم در بازار سرمایه بیان کرده‌‌اند. این گزارش را در ادامه بخوانید:

P/E چگونه به کمک شما می‌آید؟
دکتر محمدولی نادی‌قمی کارشناس بازار سرمایه در برابر این سوال که نسبت P/E چگونه به سهامداران در تصمیم‌گیری کمک می‌کند، گفت: برای پاسخ به این سوال باید مقدمه‌ای درخصوص روش‌های ارزشیابی دارایی‌های مالی بیان شود. همان‌گونه که اطلاع دارید، تخمین ارزش ذاتی دارایی‌های مالی (از جمله سهام) از دیرباز در کانون توجه پژوهشگران مالی و فعالان بازار سرمایه بوده است. پژوهشگران مالی مایل بودند مدل‌هایی ارائه‌ دهند که ضمن سادگی، توان توضیح واقعیت‌ها را داشته باشد. به زبان ساده مدلی که تنها متغیرهای اصلی (First Hand Factors) را در بر داشته و محاسبه این متغیرها پردردسر نباشد، ضمن اینکه مدل همچنان دقیق باشد. فعالان بازار سرمایه نیز به دنبال سادگی مدل بودند که بتوانند قیمت دارایی‌های مالی را محاسبه کرده و اثر تغییر متغیرهای بازار نظیر نرخ بهره، تورم، رشد اقتصادی و غیره را بر روی آن اندازه‌گیری کنند. وی افزود: با این مقدمه طیف وسیعی از مدل‌ها تدوین و ارائه شد. این مدل‌ها را می‌توان در سه گروه کلی طبقه‌بندی کرد. گروه اول مدل‌های ارزشیابی مبتنی بر تنزیل جریان‌های نقدی است نظیر روش DDM (یا گوردون) و مدل جریان‌های نقدی آزاد (FCF). در این گروه، مدل عمومی گوردون با وجود قدمت بسیار همچنان مورد توجه است. گروه دوم مدل‌های مبتنی بر ارزشیابی‌ دارایی‌ها است که روش مشهور آن NAV است. گروه سوم مدل‌های مبتنی بر رویکرد ارزشیابی نسبی است که روش P/E و روش EV/EBITDA در این گروه قرار می‌گیرد. به گفته وی، غالب فعالان بازار سرمایه با هر تجربه و دانشی با روش P/E آشنایی دارند. اینکه P/E فلان شرکت از متوسط P/E بازار یا صنعت بالاتر یا پایین‌تر است یک معیار آسان برای تصمیم‌گیری به شمار می‌رود. اما در کاربرد آن باید ملاحظات نوع صنعت، وضعیت اقتصاد، نرخ بازده بدون ریسک را در نظر داشت. علی‌اصغر صالحی، عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور در این خصوص معتقد است: در حقیقت P/E بیان‌کننده این موضوع است که با توجه به سود هر سهم، قیمت سهام چند برابر EPS است که در صورت تقسیم کامل سود به شما می‌گوید در طول چند سال، قیمت فعلی بازیافت می‌شود.

P/E؛ ظاهری ساده، مفهومی پیچیده
در ادامه از این دو کارشناس درباره پیچیدگی‌های ارزیابی P/E پرسیدیم که دکتر نادی در این خصوص توضیح داد: نسبت P/E از مدل عمومی گوردون قابل استنتاج است.
در مدل گوردون ارزش ذاتی سهام متاثر از سه عامل سود تقسیمی سال آینده، نرخ سود موردانتظار سهامداران و نرخ رشد سود تقسیمی در سال‌های آینده است. بنابراین می‌توان گفت، نسبت P/E نسبتی با بنیان استدلالی قوی است که در نگاه اول سادگی دلپذیری برای کاربرد دارد. اما در کاربرد آن ارزش گذاری سهام بر مبنای PE باید دقت نمود. به عنوان مثال، برای شرکت‌های هلدینگ یا سرمایه‌گذاری باید از مدل بهتر محاسبه NAV استفاده کرد. از سوی دیگر باید تفاوت ماهیت صنایع و P/E آنها باید مدنظر قرار گیرد. به عنوان مثال، برای شرکت‌های تحقیق محور همانند شرکت‌های دارویی یا نرم‌افزاری که مخارج تحقیق و توسعه به عنوان هزینه در صورت سود و زیان گزارش می‌شود، می‌توان انتظار داشت که P/E بالاتری دارند. همچنین داشتن طرح‌های توسعه با ارزش افزوده بالا هم می‌تواند برای شرکت‌های صاحب این پروژه‌ها P/E بالا را به ارمغان آورد. علاوه بر این، شرایط بازار صعودی یا نزولی نوع نگرش به شرکت‌های با P/E بالا و پایین متفاوت می‌شود.
جالب است بدانید در بازار صعودی معمولا شرکت‌های با P/E پایین بازندگان اصلی بازار در حال رشد هستند. این در حالی است که صالحی معتقد است نسبت P/E برخلاف ظاهر ساده در مفهوم بسیار پیچیده است. EPS از تفاضل درآمدها و هزینه‌های یک شرکت قابل محاسبه است که درآمدها نیز به درآمدهای عملیاتی و غیرعملیاتی و هزینه‌ها نیز به هزینه‌های عملیاتی (بهای تمام‌شده) و غیرعملیاتی و مالی تفکیک می‌شود که باید سهم هر یک در سود نهایی شرکت مشخص شود. در صورتی که EPS مورد تحلیل قرار نگیرد، باعث سردرگمی سرمایه‌گذاران می‌شود و در بعضی از مواقع با توجه به امکان عدم تحقق EPS عملا اتکا بر P/E را متزلزل می‌سازد.

نسبت قیمت بر درآمد دورقمی را فراموش کنید!
اما این دو کارشناس بازار سرمایه درباره خرید سهام در ایران با P/E دو رقمی نیز به اظهارنظر پرداختند. نادی گفت: در شرایطی که برخی از متغیرهای اصلی اقتصاد نظیر جهت‌گیری قیمت ارز، چگونگی تغییر قیمت نهاده‌های انرژی در مرحله دوم اجرای طرح هدفمندکردن یارانه‌ها، چگونگی تعامل با اقتصاد جهان برای فعالان بازار سرمایه به طور کامل قابل تبیین نیست و در کنار آن انتخابات مجلس در پیش‌رو است نمی‌توان خرید سهام با P/E دو رقمی را توجیه‌پذیر دانست. اما در همین فضا در برخی از شرکت‌های کوچک شاهد رشد افسارگسیخته P/E هستیم. این واکنش بازار را شاید بتوان براساس تئوری‌های علوم مالی رفتاری توجیه کرد یا شاید ریشه در رفتار سفته‌بازانه برخی سهامداران داشته باشد اما در هر حال از منظر تحلیل اقتصادی قابل توجیه نیست. صالحی نیز معتقد است: با توجه به افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی و اوراق مشارکت که نرخ سرمایه‌گذاران بدون ریسک را نشان می‌دهد، خرید سهام شرکت‌های داخلی با P/E دورقمی توجیه‌پذیر نیست.

دلایلی برای افت P/E بازار
دکتر نادی در ادامه درباره اینکه میانگین نسبت قیمت به درآمد در بازار سهام ایران از 9 واحد در آغاز سال به 6 واحد رسیده است، گفت: برای توضیح این مساله از مدل گوردون می‌توان کمک گرفت. همان‌گونه که گفته شد، در این مدل ارزش ذاتی سهام تحت تاثیر سود تقسیمی شرکت‌ها، رشد این سود در سال‌های آینده و نرخ تنزیل که متاثر از تورم و نرخ بازده بدون ریسک (نرخ سود سپرده‌های بانکی) است، تعیین می‌شود. با مروری بر یازده ماه گذشته می‌توان دریافت که نرخ بازده مورد انتظار سهامداران تحت تاثیر رشد نرخ بازده بدون ریسک افزایش یافته، امید به تقسیم سود و رشد آن کاهش یافته است لذا کاهش میانگین P/E بازار اتفاق افتاده است. علی‌اصغر صالحی نیز در این خصوص تاکید کرد: روزهای پررونق بازار ارز و طلا در سال جاری باعث شده است که توجه کمتری به بازار سهام شود در کنار آن با توجه به مسائل سیاسی، رغبت سرمایه‌گذاران خرید سهام کمتر شده است قبل از افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی به نظر اینجانب قیمت عمده سهم بازار بورس در کف قیمت بوده و مطلوبیت خرید توسط سرمایه‌گذاران را داشته است؛ اما افزایش نرخ سود سپرده‌ها باعث شد سرمایه‌گذاران با توجه به ریسک بورس به خرید اوراق مشارکت یا سپرده‌های بانکی روی بیاورند.

کف P/E بورس کجاست؟
دکتر نادی در برابر این سوال که P/E مناسب برای بورس تهران با توجه به جمیع جهات چقدر است، گفت: چنانچه بپذیریم، اعداد و ارقام در بلندمدت گرایش به میانگین خود دارند. بنابراین می‌توان میانگین 5 الی 6 واحد را انتظار داشت. از وقتی که زمزمه‌‌های تغییر نرخ در بین فعالان بازار گسترش یافت، افت P/E بازار شتاب بیشتری به خود گرفت. اما کاهش بیش از این P/E بازار با توجه به سیاست‌های دولت کمی بعید است. در شرایطی که صالحی معتقد است: به نظر اینجانب P/E مناسب بورس تهران بین 7 تا 9 واحد مناسب است و بیشتر آن نشان‌دهنده افزایش ریسک بازار است.
توصیه شما به سهامداران در تجزیه و تحلیل نسبت P/E برای اتخاذ تصمیم مناسب چیست، نیز سوال پایانی ما از این کارشناسان بود.دکتر نادی پاسخ داد: خرید یا فروش سهام صرفا به اتکای نسبت P/E بالا یا پایین می‌تواند به تصمیم اشتباه منجر شود. مطالعه وضعیت اقتصاد جهانی، اقتصاد کشور، صنعت، طرح‌های توسعه‌ای شرکت‌ها، مخاطرات و فرصت‌ها، نقش سهامداران عمده و نهادی و کارآمدی مدیریت باید مدنظر قرار گیرد. با این اوصاف قرار گرفتن P/E شرکت‌ها در سطوح بالا تنها در صورتی توجیه دارد که سرمایه‌گذاران نسبت به رشد سود عملیاتی در کوتاه‌مدت اطمینان نسبی داشته باشند. این موضوع در صورتی اتفاق می‌افتد که قیمت فروش محصولات شرکت رشد قابل ملاحظه‌ای داشته باشد یا با تکنولوژی جدید بهای تمام شده کاهش یابد یا پروژه‌های سودآور شرکت به بار بنشیند.به اعتقاد صالحی در حال حاضر P/E عمده سهام در کف است و ریسک سرمایه‌گذاری در بازار سهام کاهش یافته در صورتی که شرایط بازار تغییر نداشته باشد، با توجه به کنترل‌های صورت گرفته بر بازار ارز و طلا، قیمت سهام در سال آینده مجال رشد می‌یابد و می‌تواند سود مناسبی نصیب سرمایه‌گذاران کند.

نسبت P/E چیست؟

نسب p/e یا پی به ای در اصطلاح فارسی به نسبت قیمت به سود هر سهم گفته می شود. P/E مخفف عبارت price/earning per share می باشد.

همه افرادی که مدت زمان کوتاهی را در بورس سرمایه گذاری کرده اند و شناختی از آن دارند با جملاتی مثل p/e فلان سهم خیلی بالاست یا p/e این سهم پایین است آشنا هستند و این جملات را شنیده اند. این اصطلاح کاربرد زیادی بین سهامدارن بورس دارد.

ما قصد داریم در این مقاله به توضیح و بررسی کامل p/e بپردازیم تا افرادی که اطلاعات کمی در مورد این موضوع دارند به طور کامل با این نسبت آشنا شوند.

نسبت P/E یکی از فاکتورهای اصلی برای ارزشگذاری سهام ها می باشد. در این نسبت معمولا از سود تحقق یافته استفاده می شود و اگر اینگونه باشد نسبت پی به ای دقیق بدست می آید، اما اگر سهام داران از eps پیش بینی شده استفاده کنند، چون این عدد دقیق نیست و تقریبی است ممکن است p/e نیز به صورت دقیق بدست نیاید.

نسبت p/e

در برخی از مطالب دیده شده که به اشتباه این نسبت را نسبت قیمت به درآمد ذکر کرده اند. نسبت پی بَر ای همچنین برای مقایسه ارزش نسبی سهام یک شرکت با شرکت هم نوع خود و تحلیل فاندامنتال نیز مورد استفاده قرار می گیرد. این نسبت نشان ‌می‌دهد قیمت روز سهام زیر ارزش واقعی یا بالای ارزش واقعی می باشد.

نسبت P/E منفی چیست؟

با مشاهده نمودارهای سایت سازمان بورس، P/E های منفی زیادی را می توانید ببینید. منفی بودن p/e به این معناست که این سهام زیان ده می باشد.

P/E گروه چیست؟

علاوه بر p/e اختصاصی ارزش گذاری سهام بر مبنای PE هر نماد، یک P/E گروه هم نیز وجود دارد. هر نماد در زیرمجموعه گروه خاص خود قرار می گیرد.

گروه بندی نمادها را با ورود به وب سایت www.tsetmc.com و باز کردن قسمت دیدبان بازار می توانید مشاهده کنید.

پی به ای گروه میانگین نماد زیرمجموعه های آن گروه است. پی بر ای هر نماد یک گروه را می توان با پی بر ای نمادهای دیگر همان گروه مقایسه نمود اما این مقایسه را نمی توان بین p/e یک نماد از یک گروه با گروهی دیگر مقایسه کرد.

انواع نسبت P/E کدامند؟

به طور کلی نسبت پی به ای را می توان به سه دسته اصلی دنباله دار، تحلیلی و میانگین تقسیم کرد.

دنباله دار

این نوع از p/e ساده ترین نوع آن است. نحوه محاسبه آن اینگونه است که قیمت روز سهم بر میزان سود هر سهم تقسیم شده و عدد بدست آمده P/E آن سهم است. تغییر در قیمت و میزان سود هر سهم بر پی بر ای آن سهم تاثیرگذار است.

تحلیلی

نام دیگر p/e تحلیلی، برآوردی یا پیشتاز است. این نوع با بکارگیری روش های حرفه ای و با در نظر گرفتن عواملی نظیر نرخ بهره بانکی، نرخ رشد سود شرکت، تورم و… بدست می آید.

عموما این نوع p/e در ارزش گذاری مورد استفاده قرار می گیرد. بعد از محاسبه این نوع P/E آن را در سود برآوردی سال آینده هر سهم (eps) شرکت ضرب می کنیم و ارزش شرکت بدست می آید.

میانگین

در p/e میانگین نیز قیمت سهام به روز محاسبه می شود اما این نوع EPS از میانگین سود محقق شده ۶ ماه گذشته و EPS پیش بینی شده ۶ ماه آینده تشکیل می شود تا هم بتوانیم از مزایای تحلیل های قبلی و هم تحلیل های آینده برای بررسی استفاده کنیم.

اگر شخص معامله گر بتواند اقدام به بررسی و پیش بینی EPS کند کمک زیادی برای ارزش گذاری درست قیمت و خرید به موقع سهام به خودش کرده است و سود خوبی به دست می آورد.

نسبت p/e گروه

تفاوت نسبت P/E تحلیلی و دنباله دار

تفاوت این دو این است که پی بر ای دنباله دار آن مقداری می باشد که در حال حاضر برای یک سهم قابل مشاهده است اماپی بر ای تحلیلی یا برآوردی آن است که انتظار می رود سهم در آینده به آن مقدار برسد.

مثلا هنگامی که پی بر ای سهمی در حال حاضر در بازار 10 است، منظور به پی بر ای دنباله دار و زمانی که ما برآورد کرده ایم که P/E این سهم باید به 12 برسد منظور تحلیلی است. (پس ما برآورد کرده ایم که نسب پی به ای این سهم رشد می کند)

برای خرید سهم فقط به P/E توجه نکنید

یکی از اشتباهات رایجی که سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای مرتکب می‌شوند خرید سهام فقط به این دلیل که پی به ای آن بالا یا پایین است. توجه داشته باشید که ارزش‌ سنجی سهام فقط با توجه به شاخص‌های آسانی مثل p/e کوتاه فکری و مبتدی بودن شخص معامله گر را مشخص می کند.

p.e بالا به چه معناست؟

بعضی مواقع پی بر ای بالا ممکن است به معنی این باشد که قیمت سهام بیشتر از ارزش آن است، اما این معنی را نمی دهد که بعدا به سرعت پایین بیاید. از طرف دیگر، توجه داشته باشید که حتی اگر قیمت یک سهام کمتر از ارزش آن باشد امکان دارد مدت طولانی زمان ببرد تا بازار ارزش آن را اصلاح نماید و ارزش واقعی آن را به آن برگرداند.

تجزیه و تحلیل سهام امری بسیار پیچیده‌تر از دانستن چند نسبت ساده است و بهتر است برای این کار با کارشناسان حرفه ای مشورت کرده و از آنها مشاوره بگیرید.

نحوه محاسبه نسبت پی بر ای

روش های ارزش سنجی سهام

برای اینکه بتوانیم مشخص کنیم یک سهام تا چه حد برای یک سهامدار سودآور یا ارزشمند است باید آن سهام را ارزش سنجی کنیم و برای این کار پنج روش وجود دارد:

ارزش بازار

ارزش دفتری

ارزش جایگزینی

جریان نقد آزاد FCF

نسبت پی به ای

P/E بالا و پایین یعنی چه؟

برای درک بهتر این موضوع که نسبت پی به ای بالا بهتر است یا پایین می خواهیم برای شما یک مثال بزنیم:

زمانی که شما 120 تومان پول در بانک دارید و سود بانکی این مبلغ 20 درصد باشد، میزان سودی که به شما پس از یک سال تعلق می گیرد 24 تومان است. بر اساس محاسبات انجام شده p/e این سرمایه گذاری 6 می باشد. حال اگر قیمت یک سهم 1820 تومان و میزان سود هر سهم 120 تومان باشد طبق روش محاسباتی p.e این سرمایه گذاری 15.1 می باشد.

پی بر ای این سرمایه گذاری از پی بر ای سرمایه گذاری در بانک بیشتر است، یعنی سودی که از فعالیت اقتصادی این شرکت به شما می رسد از سود بانکی کمتر است. زمانی که شخصی اقدام به سرمایه گذاری در اینگونه شرکت ها را می کند، فقط باید به افزایش قیمت سهم در اثر عوامل دیگر فکر کند و نه شریک شدن در یک فعالیت اقتصادی.

نمایش p/e در نمودار

مفهوم tmm در نسبت پی بر ای چیست؟

مدل تی‌تی‌اِم یا TTM مخفف عبارت «Trailing Twelve Months» به معنی «دوازده ماهه گذشته» است. در حال حاضر شرکت‌های بورس موظف هستند تا عملکرد‌های سه ماهه خود را در صورت‌های مالی گزارش کنند که در ۴ دوره قابل محاسبه هستند.

در نتیجه تحلیل‌گران و معامله‌کننده‌های بازار بورس به سود سه ماه گذشته هر سهم دسترسی دارند (این اطلاعات در سایت TSETMC منتشر می‌شود). بنابراین در مدل TTM، می‌توان چهار دوره سه ماهه شرکت‌ها را که جمعاً ۱۲ ماه می‌شود، مورد بررسی قرار داده و براساس EPS این چهار دوره سه ماهه، سود سالیانه شرکت‌ها را ارزیابی کرد. اطلاعات محاسبه نسبت‌های «P/E» نیز در گزارش شرکت‌ها موجود است و می‌توان ارزش ذاتی سهام را به کمک فرمول‌های نامبرده در قسمت قبل، مورد محاسبه و بررسی قرار داد.

ممکن است ارزیابی با مدل TTM به نسبت روش قبل (گزارشات پیش‌بینی) کمی زمان برتر باشد، اما اطلاعات آن واقعی است و تحلیل‌گران با ارزیابی نتایج حقیقی شرکت‌ها به ارزش ذاتی سهام‌شان پی می‌برند، این در حالی‌ است که در روش قبل، همه چیز براساس پیش‌بینی‌ها انجام می‌شد و اطلاعات واقعی در دست نبود.

معایب نسبت p/e چیست؟

1- در محاسبه نرخ P/E شرکت، فقط قیمت و میزان درآمد آن محاسبه می‌شود. در حالی که توجه به میزان بدهی شرکت هم اهمیت بالایی دارد و اگر به آن توجه نکنیم، ریسک سرمایه‌گذاری خود را افزایش داده‌ایم.
2- نسبت P/E، میزان درآمد را ثابت در نظر می‌گیرد؛ در حالی که ممکن است درآمد شرکت افزایش یا کاهش یابد.
3- استفاده از این نسبت برای شرکت‌هایی مناسب است که درآمدهای خود را دقیق ارائه می‌کنند. ممکن است شرکت‌هایی میزان درآمد خود را دستکاری کنند، بنابراین، تنها اتکا به P/E، نمی‌تواند برای تصمیم‌گیری راجع به خرید یا فروش یک سهم، به ما کمک کند.
4- نسبت P/E نشان نمی‌دهد که آیا جریان نقدینگی شرکت در سال‌های آینده افزایش می‌یابد یا کاهش. به همین دلیل بهتر است میزان نقدینگی شرکت را هم بررسی کرده و در شرکتی سرمایه‌گذاری کنیم که جریان نقدینگی خود را رو به افزایش قرار دهد.
5- استفاده از نسبت پی بر ای برای ارزیابی ارزش یک سهم، شروع خوبی است. اما بزرگ‌ترین عیب نسبت P/E این است که درمورد رشد درآمد سهم در آینده، به ما چیز زیادی نمی‌گوید.

سوالات متداول

مدل TTM برای شرکت‌هایی که نوسان زیادی را در مسیر سوددهی خود طی می‌کنند، کاربرد ندارد؛ در واقع این روش برای تمام شرکت‌هایی که با دگرگونی‌های بسیاری در روند ایجاد سود و سایر فعالیت‌های خود روبه‌رو می‌شوند، بی فایده است.

نسبت P/E منفی به این معناست که شرکت دارای درآمد منفی است یا در حال از دست دادن پول است. این اتفاق ممکن است در دوره‌هایی برای شرکت ایجاد شود و ممکن است به دلایلی رخ دهد که خارج از کنترل شرکت است.
از طرفی، زمانی که شرکتی به طور پیوسته (چند سال متوالی) نسبت P/E منفی را نشان می‌دهد، به این معناست که شرکت سود کافی تولید نمی‌کند و ممکن است ورشکسته شود. باید آگاه باشیم که اگر شرکت به طور مداوم نسبت P/E منفی را نشان دهد، برای مثال 5 سال متوالی، می‌تواند نشان‌دهنده مشکلی در سیستم مالی شرکت باشد.
نسبت P/E همیشه نشان‌دهنده افزایش احتمال ورشکستگی شرکت نیست. ممکن است زمانی که شرکت در مسیر رشد قرار گرفته است، این نسبت در آن منفی شود.

علامت P/E چه جهتی را نشان می‌دهد؟

P/E؛ ظاهری ساده، مفهومی پیچیده
در ادامه از این دو کارشناس درباره پیچیدگی‌های ارزیابی P/E پرسیدیم که دکتر نادی در این خصوص توضیح داد: نسبت P/E از مدل عمومی گوردون قابل استنتاج است.
در مدل گوردون ارزش ذاتی سهام متاثر از سه عامل سود تقسیمی سال آینده، نرخ سود موردانتظار سهامداران و نرخ رشد سود تقسیمی در سال‌های آینده است. بنابراین می‌توان گفت، نسبت P/E نسبتی با بنیان استدلالی قوی است که در نگاه اول سادگی دلپذیری برای کاربرد دارد. اما در کاربرد آن باید دقت نمود. به عنوان مثال، برای شرکت‌های هلدینگ یا سرمایه‌گذاری باید از مدل بهتر محاسبه NAV استفاده کرد. از سوی دیگر باید تفاوت ماهیت صنایع و P/E آنها باید مدنظر قرار گیرد. به عنوان مثال، برای شرکت‌های تحقیق محور همانند شرکت‌های دارویی یا نرم‌افزاری که مخارج تحقیق و توسعه به عنوان هزینه در صورت سود و زیان گزارش می‌شود، می‌توان انتظار داشت که P/E بالاتری دارند. همچنین داشتن طرح‌های توسعه با ارزش افزوده بالا هم می‌تواند برای شرکت‌های صاحب این پروژه‌ها P/E بالا را به ارمغان آورد. علاوه بر این، شرایط بازار صعودی یا نزولی نوع نگرش به شرکت‌های با P/E بالا و پایین متفاوت می‌شود.
جالب است بدانید در بازار صعودی معمولا شرکت‌های با P/E پایین بازندگان اصلی بازار در حال رشد هستند. این در حالی است که صالحی معتقد است نسبت P/E برخلاف ظاهر ساده در مفهوم بسیار پیچیده است. EPS از تفاضل درآمدها و هزینه‌های یک شرکت قابل محاسبه است که درآمدها نیز به درآمدهای عملیاتی و غیرعملیاتی و هزینه‌ها نیز به هزینه‌های عملیاتی (بهای تمام‌شده) و غیرعملیاتی و مالی تفکیک می‌شود که باید سهم هر یک در سود نهایی شرکت مشخص شود. در صورتی که EPS مورد تحلیل قرار نگیرد، باعث سردرگمی سرمایه‌گذاران می‌شود و در بعضی از مواقع با توجه به امکان عدم تحقق EPS عملا اتکا بر P/E را متزلزل می‌سازد.

با مفهوم P E آشنا شویم

نسبت P به E از اولین اصطلاحاتی است كه سرمایه گذاران در بورس با آن آشنا می شوند P E یا نسبت قیمت به سود یكی از افزارهای قدیمی و عموما پر استفاده به منظور ارزش گذاری سهام است هر چند محاسبه ی P E بسیار ساده است اما تفسیر آن عملا دشوار می نماید

● مقدمه

نسبت (P به E) از اولین اصطلاحاتی است كه سرمایه گذاران در بورس با آن آشنا می شوند .

P/E یا نسبت قیمت به سود یكی از افزارهای قدیمی و عموما" پر استفاده به منظور ارزش گذاری سهام است. هر چند محاسبه ی P/E بسیار ساده است اما تفسیر آن عملا" دشوار می نماید . در شرایط معینی این نسبت بسیار گویا و در زمان ها ی دیگر كاملا" بی معنا جلوه می كند . از این رو ، غالبا" سرمایه گذاران این اصطلاح را نادرست به كار می گیرند و درتصمیماتشان بیش از حد لازم به آن وزن می دهند .

در بخش های بعدی این مقاله ابتدا به تشریح و تبیین P/E می پردازیم، سپس چگونگی استفاده از این نسبت را در تجزیه و تحلیل سهام بازگو می كنیم ، و سرانجام به شرایطی می پردازیم كه نباید از این نسبت استفاده شود .

● P/E چیست ؟

P/E كوتاه شده ی نسبت price(ارزش گذاری سهام بر مبنای PE P یاقیمت سهم) به Earning Per Share( EPS یا سود هرسهم) است . همان گونه كه از نام آن پیدا است ، برای محاسبه ی P/E آخرین قیمت روز سهام یك شركت به سود هر سهم (EPS) آن تقسیم می شود :

قیمت سهم

سود هر سهم

غالبا" P/E در تاریخ هایی محاسبه می شود كه شركت ها اطلاعات EPS (معمولاٌ سه ماهانه) را افشاء می كنند. این P/E را كه بر مبنای آخرین EPS محاسبه می شود بعضا" P/E دنباله دار نیز می گویند . اما گاهی از EPSبرآوردی برای محاسبه P/E استفاده می شود،اینEPS معمولاٌ معرف سود برآوردی سال آینده است. در این صورت به P/E محاسبه شده P/E برآوردی یا پیشتاز گفته می شود. محاسبه ی P/E گاهی روش سومی هم دارد كه مبتنی بر میانگین دو فصل گذشته و برآورد دو فصل باقیمانده ی سال است . تفاوت عمده ای بین این سه نوع وجود ندارد اما بایدبدانید كه از محاسبات داده های تاریخی واقعی در مقایسه با برآوردهای تحلیل گران مالی استفاده كنید .

مشكل بزرگ محاسبه ی P/E مربوط به شركت هایی است كه سود آور نیستند و از این رو EPS منفی دارند . در خصوص چگونگی رفتار با این پدیده دیدگاه های متفاوتی وجود دارد . برخی قائل به وجود P/E منفی هستند ، گروهی در این حالت P/E را صفر می دانند و بسیاری دیگر هم معتقدند كه دیگر P/E محلی از اعراب ندارد .

به لحاظ تاریخی دربورس اوراق بهادار تهران عموماٌ میانگینP/E در دامنه ی۲/۳ تا ۲/۱۳تجربه شده است. نوسان P/E در این دامنه عمدتا" بستگی به شرایط اقتصادی هر زمان دارد . درحال حاضر میانگین P/E كل شركت های پذیرفته شده در بورس تهران حدود۲/۸ می باشد. همچنینP/E بین شركت ها و صنایع می تواند كاملا" متفاوت باشد .

● كاربرد P/E

به لحاظ نظری ، P/E یك سهم به ما می گوید كه سرمایه گذاران چند ریال حاضرند به ازای هر ریال سود یك شركت پرداخت نمایند. به همین جهت به آن ضریب سهام نیز می گویند . به عبارت دیگر اگر P/E یك سهم ۲۰ باشد بدین معنی است كه سرمایه گذلران حاضرند ۲۰ ریال برای هر ریال از سود این سهم( كه شركت تولیدمی كند) بپردازند .

الف) رشد سود

آنچه در بحث بالا به آن پرداختیم رشد شركت ها است . قیمت سهام بازتاب انتظارات سرمایه گذاران از ارزش و رشد آینده ی شركت است . اما توجه كنید كه اندازه ی سود (EPS ) معمولا" مبتنی بر سود های (EPSهای) گذشته است .

اگر شركتی انتظار رشد دارد بنابراین انتظار داریم كه سودش نیز رشد نماید . در نتیجه تفسیری بهتر از P/E آن است كه خوش بینی بازار از آینده ی رشد یك شركت را باز تاب می دهد .

اگر P/E شركتی بالاتر از میانگین بازار یا صنعت باشد بدین معنی است كه بازار در ماه ها یا سال های آینده انتظارات بزرگی از سهم این شركت دارد . شركتی با P/E بالا باید سود های فزاینده ایجاد كند، در غیر این صورت قیمت سهمش سقوط خواهد كرد .

مثالی از شركت ایران خودرو گویای این بحث است .

ب) ارزانی یا گرانی

P/E در مقایسه با قیمت بازار شاخص بهتری برای ارزش گذاری سهم است . مثلا" به شرط پایداری سایر متغیرها ، سهمی با قیمت ۲۰۰ ریال و P/E برابر ۱۰ بسیار گران تر از سهمی با قیمت۲۰۰۰۰وP/E برابر۱۰ است . توجه كنید كه محدودیت هایی در این مثال وجود دارد . شما نمی توانید P/E های دو شركت كاملا" متفاوت را برای ارزش گذاری بهتر آنها مقایسه كنید. به عبارت دیگر تعیین بالا یا پایین بودن P/E بدون توجه به دو عامل اصلی بسیار دشوار است : ۱) نرخ رشد شركت و ۲) صنعت.

۱) نرخ رشد شركت

آیااندازه ی رشد گذشته ی شركت ها می تواند معرف نرخ های انتظاری از رشد آینده باشد ؟ هر چند پاسخ این پرسش نمی تواند صریح باشد اما در عمل سرمایه گذاران برای پیش بینی سود (EPS ) و محاسبه ی P/E از نرخ های رشد گذشته استفاده می كنند .

۲) صنعت

مقایسه ی شركت ها تنها در صورتی فایده منداست كه به یك صنعت تعلق داشته باشند ، مثلا" شركت های صنعت . عمدتا" دارای ضرایب P/E پایین هستند چون به رغم ثبات صنعت رشد پایینی دارند . از طرف دیگر شركت های صنعت . به دلیل انتظار رشداز P/E های بالایی برخوردارند .

● دام های كاربرد P/E

تا بدین جا آموختیم كه در شرایط معینی P/E می تواند ما را در تعیین بالا یا پایین بودن ارزش یك شركت كمك كند . همچنین پی بردیم كه P/E تنها در شرایط معینی معتبر است .اما علاوه براین دام های دیگری نیز در تحلیل P/E وجود دارد كه در ادامه درباره ی برخی از آنها بحث می شود .

● حسابداری

سود یك اندازه ی حسابداری است كه در محاسبه اش از اقلام غیر نقدی نیز استفاده می شود . معیارهای اندازه گیری سود بر طبق اصول حسابداری همگانی (GAAP ) مقرر می شوند . این اصول در گذر زمان تغییر می كند و در هر كشوری نیز متفاوت از دیگر كشورها است . از این رو محاسبه ی سود ( EPS) بسته به چگونگی دفتر داری و حسابداری می تواند به صورت های متفاوت ارائه شود . در نتیجه مقایسه ی سودها (EPS ها ) با یك دیگر گاهی به مقایسه ی سیب و پرتقال می ماند .

● تورم

در شرایطی كه اقتصاد كشور تورم بالا یی را تجربه می كند طبعاٌ كالاها و هزینه های استهلاك به دلیل بالا رفتن هزینه های جایگزینی كالاها و تجهیزات در مقایسه با سطح عمومی قیمت ها كم نمایی می شود . بنابراین در زمان های تورمی P/E ها عموما" پایین تر می آیند زیرا بازار سودها را كه به صورت ساختگی به بالا گرایش دارد تخریب شده می بیند . بررسی P/E همانند تمامی نسبت ها ، در گذر زمان برای پی بردن به روند آن ارزشمند است . تورم این بررسی را دشوارمی كند زیرا اطلاعات گذشته در امروز از فایده مندی كم تری برخوردارند .

● تفسیری دیگر

P/E پایین لزوما" بدین معنی نیست كه ارزش یك شركت كم نمایی شده است . بلكه به معنای آن است كه بازار معتقد است شركت در آینده ی نزدیك با مشكل روبرو خواهد شد . سهمی كه قیمتش پایین می آید معمولا" دلیلی دارد .

عمده ترین دلیلش این است كه سود شركت كم تر از سود انتظاری اش خواهد بود . این مساله P/E دنباله دار بازتابی ندارد مگر آن كه سود در عمل نیز محقق گردد .

● تنها به اتكای P/E سهام نخرید

یكی از پر بسامد ترین اشتباهاتی كه سرمایه گذاران غیر حرفه ای مرتكب می شوند خرید سهام صرفا" به اتكای P/E بالا یا پایین است . توجه كنید كه ارزش یابی سهام تنها با تكیه بر شاخص های ساده ای مانند P/E ساده انگارانه و نادرست است . P/E بالا ممكن است به معنی بیش نمایی ارزش سهم باشد و هیچ تضمینی وجود ندارد كه بعدا" به سرعت پایین نیاید . ضمنا" توجه كنید كه حتی اگر ارزش سهمی كم نمایی شده باشد ممكن است ماه ها یا حتی سال ها طول بكشد تا بازار ارزش آن را اصلاح نماید .

درهر صورت تجزیه و تحلیل سهام امری بسیار پیچیده تر از دانستن چند نسبت ساده است . به عبارت دیگر هر چند كلیدی برای معمای ارزش گذاری سهام است اما تمام آن نیست . از این رو توصیه می شود كه سرمایه گذاران برای خرید سهام با خبرگان سرمایه گذاری رایزنی نمایند . پاسارگاد نیك آماده است تا سرمایه گذاران علاقمند را با قواعد سرمایه گذاری آشنا سازد .

●● نتیجه گیری

P/E همه چیز یا به عبارتی حرف آخر را درباره ی ارزش سهم نمی گوید اما برای مقایسه ی شركت های یك صنعت ، كل بازار یا روند تاریخی P/E یك شركت فایده مند است .

به یاد بسپارید كه :

الف ) P/E یك نسبت است و از تقسیم P (PRICE یا قیمت روز سهم ) به E (EPS یا سود هر سهم ) به دست می آید .

ب) سه نوع EPS به نام های EPS دنباله دار ، آینده و میانگین وجود دارد .

ج) به لحاظ تاریخی ، میانگین P/E ها در بازه ی ۲/۳ ۲/۱۳ قرارمی گیرد .

د) به لحاظ نظری ، P/E یك سهم به ما می گوید كه سرمایه گذاران حاضرند چند ریال به ازای هر ریال سود بپردازند .

ه) تفسیر بهتری از P/E این است كه آن بازتاب خوشبینی بازار از آینده ی رشد یك شركت است .

و) P/E در مقایسه با قیمت بازار شاخص بهتری برای ارزش گذاری یك سهم است .

ز) بدون در نظر گرفتن نرخ های رشد صنعت ، صحبت از بالا یا پایین بودن P/E یك شركت بی معناست .

ح) تغییر در اصول حسابداری شامل وجود چندین روش مجاز برای سود (EPS ) تجزیه و تحلیل P/E را دشوار می كند .

ارزش گذاری سهام بر مبنای P/E

با تداوم سقوط لیر و دخالت‌های بی‌وقفه اردوغان در هدایت سیاست‌های پولی ترکیه، این کشور لحظه‌به‌لحظه به پرتگاه سقوط و ورشکستگ.

Card image cap

رزرو بانک استرالیا در مسیر بهبود!

گزارش اخیر رزرو بانک استرالیا نشان می‌دهد که استرالیا، بدترین وضعیت را پشت سر گذاشته و اقتصاد این کشور با موج‌های منفی مختلفی روبرو بوده ا.

Card image cap

چرا افزایش قیمت نفت به‌زودی باعث آشفتگی بازار سهام می‌شود؟

به گفته یکی از تحلیلگران وال‌استریت، افزایش قیمت نفت می‌تواند باعث تغییر عملکرد بخشی از بازار سهام شود. استدلال این تحلیلگر آن است که قیمت.

Card image cap

نیم نگاهی به پژوهش تی دی بانک

پژوهش تی دی بانک در مورد استراتژی‌های معاملاتی ترجیحی خود در کوتاه مدت بحث می‌کند. تی دی بانک اعلام کرد: «طبق تحلیل‌های تیم ما.

خرید از طریق شتاب
ضمانت نامه ارسال
وضعیت موجودی: ناموجود

ارزش گذاری سهام بر مبنای P/E

در این کتاب به عوامل تاثیر گذار و شناسایی انواع و چگونگی محاسبات و براوردهای آتی، پنجره ای جدید در مقابل نگرش ما نسبت پر مصرف بازگردد.
چگونه می توان با استفاده از مدل های ارزش گذاری مبتنی بر P/E (مدل نظری و مدل گوردن) سطح ارزشمندی یک سهم را تعیین نمود؟ وآیا با بررسی این نسبت می توان درعین کـسب بازده مناسب ، سطح خطر را کاهش داد؟
شرکت ها همواره ترکیبی از سود آوری را در پیش بینی های خوداعلام می دارند . چه سطحی از این پیش بینی ها قابلیت اتکاء بیشتری را در تحلیل های فاندامنتال دارا می باشند؟

فصل اول – فاندامنتال، خواستگاه نسبت قیمت به درآمد
فصل دوم – عرضه و تقاضا
فصل سوم – ارزش ،قیمت ومقدمه ای برP-E
فصل چهارم – تیپ شناسی P – E
فصل پنجم – مدل نظری محاسبه P-E
فصل ششم – مدل علمی محاسبه
فصل هفتم – تقابل بین انواع EPS و محدودیت های P/E

نویسنده: سید محمد علی شهدایی
قطع: وزیری
تعداد صفحات: ۲۳۶
نوبت چاپ: چهارم، پاییز ۹۷
شابک: ۲-۹-۹۰۸۷۰-۹۶۴-۹۷۸
قیمت: ۵۵۰۰۰۰ ریال
ناشر: چالش

ارزش گذاری سهام بر مبنای PE

علامت P/E چه جهتی را نشان می‌دهد؟

نسبت P/E چیست؟

نسبت P/E منفی چیست؟

P/E گروه چیست؟