تاثیر حجم مبنا بر قیمت پایانی

حجم مبنا چیست؟

حجم مبنا حداقل تعداد سهام یک شرکت می باشد که اگر در طول روز معامله شود قیمت سهام می تواند در محدوده دامنه نوسان افزایش یا کاهش یابد. اگر تعداد سهام کمتر از حجم مبنا در طول روز معامله شود به همان نسبت درصد نوسان قیمت آن سهم نیز کاهش خواهد یافت. این حجم برای کنترل قیمت ها در بازار بورس در نظر گرفته شده است تا از نوسان شدید قیمت ها جلوگیری نماید .

این ابزار تنها در بورس تهران مورد استفاده قرار می‌گیرد و میزان آن به طور خودکار، توسط سامانه معاملات اندازه گیری می‌شود. بنابراین هیچ یک از معامله‌گران در محاسبه آن دخالتی ندارند و می‌توانند آن را همیشه در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران (tsetmc) و برای هر یک از نمادها مشاهده کنند .

در سال ۱۳۸۲ و زمانی که دکتر حسین عبده تبریزی دبیرکل بورس اوراق بهادار تهران بود، برای نخستین بار مفهومی به نام حجم مبنا در بورس ایران مطرح شد. اکنون از حجم مبنا برای محاسبه قیمت پایانی هر یک از سهم‌های موجود استفاده می‌شود. در تمام بازارهای سرمایه دنیا نظیر بورس نیویورک، توکیو، فرانکفورت و دیگر بازارها، نظارت‌هایی صورت می‌گیرد تا از رعایت چارچوب‌های موجود و عدم تخطی از قوانین، اطمینان حاصل شود. سازمان بورس و اوراق بهادار ایران نیز همین رویه را در پیش گرفته است و بر بورس و فرابورس نظارت کامل دارد تا از هرگونه تخلف و عدول از چارچوب‌ها جلوگیری کند .

مفهوم قیمت پایانی

قیمت پایانی از طریق محاسبه میانگین وزنی معاملات در هر روز به دست می‌آید. یعنی با توجه به این که بیشترین حجم معاملات در هر روز در چه قیمتی صورت گرفته است، قیمت پایانی را محاسبه می‌کنند. تا قبل از تاریخ ۱۲ اسفند ۱۳۹۸، وجود حجم مبنا یکی از تفاوت‌های میان نمادهای بورسی و فرابورسی بود. در نمادهای فرابورسی حجم مبنا برابر یک بود ولی در نمادهای بورسی مقدار آن به شیوه‌ای که تاثیر حجم مبنا بر قیمت پایانی در ادامه خواهیم گفت برای هر نماد محاسبه می‌شد .

پس از این تاریخ بود که حجم مبنا برای نمادهای فرابورسی نیز محاسبه شد و مقدار آن دیگر برابر یک نبود. حجم مبنا بر اساس قوانین داخلی و طبق یک دستورالعمل مشخص محاسبه می‌شود و هر از گاهی با توجه به قوانین جدید، دستخوش تغییر می‌شود. به طور خلاصه، برای به دست آوردن قیمت پایانی در هر روز، باید میانگین وزنی معاملات را با توجه به حجم مبنای تاثیر حجم مبنا بر قیمت پایانی تعریف شده برای هر سهم محاسبه کنیم .

حجم مبنای بزرگ یا کوچک؟

سهمی که حجم مبنای بزرگ‌تر داشته باشد، سخت‌تر دچار نوسان می‌شود در این سهم باید تعداد بیشتری سهم معامله شود تا قیمت پایانی بالا برود.

این ماجرا به تنهایی نه خوب است و نه بد. یک سهم با حجم مبنای بزرگ می‌خرید، برای سهم صف خرید تشکیل شده، اما چون سهم خیلی خوب است، کسی حاضر نیست آن را بفروشد به همین دلیل حجم مبنا پر نمی‌شود و قیمت بالا نمی‌رود.

اما همین اتفاق، یک خوبی بزرگ هم دارد. اگر حجم مبنای سهم کوچک بود (مثلا یک سهم) هر کس می‌توانست با پول کم، سهم را مثبت و منفی کند و در روند معاملات اختلال به‌وجود بیاورد در این صورت شما فکر می‌کردید سهم مثبت است، خرید خود را انجام می‌دادید، اما اندکی بعد با صف فروش مواجه می‌شدید.

نوسانگیرها و معماله‌گران روزانه، معمولا به حجم مبناهای کوچک علاقه دارند. چرا که می‌توانند روی این نمادها نوسان‌های بیشتری پیدا کرده و سود بالاتری بگیرند.

یکی دیگر از خوبی‌های این قانون این است که تنها با درخواست خرید یا درخواست فروش قیمت جابجا نمی‌شود یعنی این طور نیست که تنها با صف تقاضا، و بدون عرضه، قیمت سهم بالا برود برای تغییر قیمت حتما باید معامله صورت بگیرد.

برای مطالعه مطالب بیشتر در حوزه بازار سرمایه به بخش مقالات پاداش مراجعه نمایید.

تفاوت قیمت پایانی و آخرین معامله چیست؟

تفاوت قیمت پایانی و آخرین معامله

در بازار بورس ایران دو قیمت برای یک سهم وجود دارد که یکی قیمت پایانی سهم است و دیگری قیمت آخرین معامله ولی آیا می دانید تفاوت قیمت پایانی و آخرین معامله چیست؟ تفاوت قیمت پایانی و آخرین معامله بسیار ساده است؛ به زبان ساده قیمت آخرین معامله، قیمتی است که آخرین معامله سهم انجام شده است ولی قیمت پایانی، متوسط قیمت خرید و فروش در طول روز را نشان میدهد و مبنای بازگشایی قیمت سهم فردای آن روز، همین قیمت پایانی می باشد. البته که تفاوت قیمت پایانی و آخرین معامله بسیار ساده است و به صورت مختصر آن را بررسی کردیم، ولی دقیق تر آن را می توانید در مطلب زیر به صورت رایگان یاد بگیرید.

تفاوت قیمت پایانی و آخرین معامله

به صورت معمول تمامی افراد پس از این که برای دریافت کد بورسی خود اقدام کردند و دسترسی آن ها به سامانه معاملاتی فراهم شد، مشتاقند هر چه سریع تر معاملات خود را شروع کنند، ولی در همان قدم اول می فهمند که معامله آنقدری که فکر می کردند هم ساده نیست! در مسیر شروع فرآیند معامله گری ما به مواردی بر خواهیم خورد که معنی آن ها را نمی دانیم و اگر معنی آن ها را به صورت تئوری یاد بگیریم، بازهم در عمل شاید کارکرد آن ها را درک نکنیم. قیمت پایانی و قیمت آخرین معامله نیز از همین دسته از موارد است.

درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، سرمایه گذاری بر روی حق تقدم و یا فروش آن و … بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید.

البته شاید در نگاه نخست کمی عجیب به نظر برسد که چرا دو قیمت برای یک سهم وجود دارد که بعضی مواقع برابر یکدیگر است و بعضی مواقع با یک دیگر اختلاف دارند! در ادامه اگر این دو مورد را یاد بگیرید و مفهوم حجم مبنا در بورس را بلد نباشید، بازهم متوجه نخواهید شد که نحوه محاسبه این دو عدد چگونه است، بنابراین اگر می خواهید فرق آخرین معامله با قیمت پایانی را درک کنید، ابتدا باید بدانید قیمت پایانی سهم، قیمت آخرین معامله و حجم مبنا چیست و چطور این اعداد قابل محاسبه اند تا در ادامه به این بپردازیم که از اختلاف قیمت های سهم چه برداشت هایی می توان کرد.

قیمت پایانی سهام چیست؟

قیمت پایانی سهام متغیری است که با در نظر گرفتن معیارهای گوناگونی قابل محاسبه است و همان قیمتی است که معاملات بورس در ساعات ابتدایی روز بعد با آن شروع خواهد شد. این قیمت در سایت‌ های مرجعی که قیمت سهام شرکت‌ های عرضه شده در بورس را به نمایش در می آورند نیز دیده می شود و به صورت پیوسته در طول روز کاری بورس بروز می شود.

از همین روی تعداد زیادی از سهامداران و خریداران، پیش از تصمیم برای خرید یک سهام در بازار بورس همیشه در این سایت‌ ها قیمت پایانی سهام را بررسی می کنند تا از قیمت سهام در روزهای آینده اطلاع پیدا کنند. در بخش بعدی قیمت آخرین معامله و حجم مبنا را به همراه تاثیراتش در قیمت سهم مورد بررسی قرار داده ایم تا دیدتان در این خصوص بهبود پیدا کند.

قیمت آخرین معامله سهام چیست؟

قیمت آخرین معامله سهام یک شرکت عرضه شده در بورس، آخرین قیمتی است که سهام آن شرکت در بازار بورس تاثیر حجم مبنا بر قیمت پایانی خرید و فروش شده است و از همین روی همچین لقبی را به خود اختصاص داه است. این قیمت روزانه در نوسان است و در ساعات ابتدایی و پایانی کار بورس می‌ تواند تغییرات چندین درصدی و حتی بیشتر را به خود ببیند. نکته حائز اهمیتی که در این خصوص باید مد نظر قرار دهید این است که چنانچه شما قصد خرید سهام یک شرکت خاص را داشته باشید، اطلاع از قیمت آخرین معامله سهام آن شرکت می تواند برای شما بسیار حائز اهمیت باشد.

چرا که با آگاهی از قیمت آخرین معامله این توانایی را خواهید داشت که قیمت سفارش خود را معادل و یا حتی کمی بالاتر از آن انتخاب نمایید تا در سفارش شما با احتمال بسیار بالایی تکمیل شود. حال که شما با قیمت پایانی سهام و قیمت آخرین معامله آشنا شدید، در بخش بعدی حجم مبنا و تاثیرات آن بر قیمت پایانی سهم را مورد بررسی قرار داده ایم؛

حجم مبنا و تاثیر آن بر روی قیمت پایانی سهام

حجم مبنای سهام هر شرکت بعد از تصویب در اوایل دهه ۸۰ برای هر شرکت با توجه به تعداد کل سهام آن شرکت قابل ارزیابی است. از همین روی هر شرکتی که در در بازار بورس فعالیت دارد، از حجم مبنای متفاوتی برخوردار است و هر چقدر تعداد کل سهام یک شرکت بیشتر باشد، حجم مبنای آن شرکت هم به مراتب بالاتر خواهد بود. برای مثال برای شرکتی که کل سهام آن ۱۰۰ میلیون برگ سهم باشد، حجم مبنا برابر با ۸۰ هزار سهم خواهد داشت و چنانچه سهم شرکتی دو برابر شود، حجم مبنای آن نیز به همان ترتیب دو برابر خواهد شد.

جالب است بدانید که حجم مبنا بر نوسانات قیمت سهام و قیمت پایانی سهام تاثیر زیادی دارد، به این خاطر که قیمت پایانی سهام هر شرکت با استفاده از فرمولی قابل محاسبه است که یکی از متغیرهای آن حجم مبنا است. نکته مهمی که در این خصوص باید در خاطر داشته باشید اینجاست که حجم مبنا برای شرکت‌ هایی که در فرابورس عرضه شده‌ اند برابر با ۱ است و همچنین نمادها در روز بازگشایی با حجم مبنای یک فعالیت خود را آغاز خواهند کرد. اما نکته مهمتر اینجاست که به هر اندازه ای که حجم مبنای سهم در طول یک روز کار پر شود، قیمت پایانی اجازه نزدیک شدن به قیمت آخرین معامله را خواهد داشت و این موضوعی است که تاثیر حجم مبنا بر قیمت پایانی باید درک کنید.

فرق قیمت پایانی و قیمت آخرین معامله

همان طور که گفتیم قیمت آخرین معامله به آخرین قیمتی می گویند که در طول یک دوره زمانی به عنوان مثال یک روز کاری خرید و فروش شده است. نام دیگر قیمت آخرین معامله، قیمت بسته شدن است اما قیمت پایانی میانگینی از قیمت های معامله شده سهم در ساعات معاملاتی و در یک روز معاملاتی بر اساس حجم معاملات است. این را در خاطر داشته باشید که حتما نباید قیمت پایانی با قیمت آخرین معامله برابر باشد.

فرق آخرین معامله با قیمت پایانی

اگر قیمت اخرین معامله بیشتر از قیمت پایانی بود چه کنیم؟

به این دلیل که قیمت آخرین معامله نوسانات بسیاری دارد و بیشتر بالا و پایین می شود، برای اشاره به قیمت یک سهام، از قیمت پایانی استفاده می گردد و همان طور که گفتیم قیمت پایانی سهم میانگین قیمت کل معاملات آن سهم در طول روز کاری بورس است.

زمانی که میانگین پایین تر از قیمت آخرین معامله است، نشان دهنده این است که قیمت معامله سهم پایین بوده و تحت شرایطی قیمت آن در انتهای بازار افزایش پیدا کرده است. در این صورت که قیمت پایانی از قیمت آخرین معامله جا می ماند، الگوی ساعت تشکیل می شود. به جز وقتی که سهم در صف خرید باشد و حجم مبنای سهم تکمیل نشود، قیمت پایانی افزایش پیدا نخواهد کرد و به این حالت الگوی ساعت نخواهیم گفت.

وقتی قیمت پایانی کمتر از آخرین معامله باشد بخریم؟

هنگامی که سهم بیشتر از حجم مبنا مورد معامله قرار گیرد و اختلاف قیمت پایانی و آخرین معامله از دو درصد بیشتر می شود، می گویند که الگوی ساعت را شاهدیم و نشانه خوبی برای پیش بینی صعودی بودن قیمت سهم در روزهای آتی به حساب می آید. این حداقل دو درصد بالاتر بدین معنی خواهد بود که سرمایه گذاران حاضرند حداقل دو درصد مثبت تابلوی فردای آن سهم را خریداری کنند. قیمت پایانی روز پیش مبنای قیمت گذاری روز بعد است و این می تواند در پیش بینی وضعیت سهم در روز آینده بسیار حائز اهمیت باشد. مطابق با تکنیک الگوی ساعت داریم؛

اگر در نیم ساعت پایانی بازار آخرین قیمت سهمی ۱٫۵ درصد بیشتر از قیمت پایانی آن باشد، سهم احتمالا فردا مثبت خواهد بود.
اگر در نیم ساعت پایانی بازار آخرین قیمت سهمی ۲ درصد بیشتر از قیمت پایانی آن باشد، سهم احتمالا فردا صف خرید خواهد بود.
اگر در نیم ساعت پایانی بازار آخرین قیمت سهمی ۱٫۵ درصد کم تر از قیمت پایانی آن باشد، سهم احتمالا فردا منفی خواهد بود.
اگر در نیم ساعت پایانی بازار آخرین قیمت سهمی ۲ درصد کم تر از قیمت پایانی آن باشد، سهم احتمالا فردا صف فروش خواهد بود.

شما قادرید به منظور یافتن سهم هایی که بین قیمت آخرین معامله و قیمت پایانی سهمی بیش ار ۲ درصد اختلاف وجود داشته باشد و قیمت آخرین معامله بیشتر از قیمت پایانی باشد از فیلتری که در ادامه برایتان آورده ایم استفاده کنید، ولی این را در نظر داشته باشید که برای کاهش خطا در انتخاب سهم مناسب، نیاز است که بعد از انتخاب سهام مطابق با این فیلتر، تحلیل جامعی هم از آن سهم داشته باشید تا احتمال خطا کاهش یابد.

فیلتر اختلاف قیمت آخرین معامله و قیمت پایانی : (plp)-(pcp)>2

تذکر : فیلتر را دقیقا کپی کنید در سایت tsetmc وارد فرمایید تا سهم های مورد نظر برای شما به صورت یکجا نمایش داده شود. این اختلاف درصدی هر عددی می تواند باشد، اما تنها محدوده نوسانی معاملات را شامل خواهد شد. شما می توانید با قرار دادن این فیلتر در بخش فیلترنویسی سایت سازمان بورس سهامی که در روز معاملاتی جاری اختلاف قیمت آخرین معامله و قیمت پایانی آن ها بیش از ۲ درصد است را ملاحظه فرمایید.

دلیل استفاده از قیمت پایانی برای قیمت پایه روز کاری بعدی چیست؟

شاید بپرسید چرا قیمت پایه سهم در ابتدای روز، همان قیمت آخرین معامله سهم در روز پیش نیست و این که چرا از قیمت پایانی سهم، تحت عنوان قیمت پایه سهم در ابتدای روز مورد استفاده قرار می گیرد؟ در واقع قیمت آخرین معامله سهم معمولا نوسانات زیادی دارد، از همین روی بهتر است که از قیمت پایانی سهم برای قیمت پایه سهم در ابتدای روز معاملاتی بعدی بهره بگیریم.

البته این امر موجب نمی شود که تصور کنیم قیمت آخرین معامله به هیچ عنوان کارایی ندارد. بلکه باید در نظر داشته باشید که قیمت آخرین معامله انجام شده برای سفارش گذاری در بورس بسیار حائز اهمیت است، لذا بهتر است که شخص، قیمت سفارش خود را، نزدیک و یا حتی مساوی با قیمت آخرین معامله انجام شده آن سهم وارد کند. به این ترتیب احتمال کامل شدن سفارش و انجام سریع معامله بیشتر خواهد شد.

**‌نکاتی در مورد قیمت آخرین معامله و تاثیر حجم مبنا بر قیمت پایانی قیمت پایانی سهام**

قیمت آخرین معامله سهام هر شرکت به طور روزانه در تابلوی بازار بورس قابلبیت تغییر و نمایش را دارد، از همین روی بسیاری هستند که به طور لحظه‌ ای آن را چک می کنند. باید در نظر داشت که این قیمت تابع قانون خاصی نیست و مولفه‌ های بسیار زیادی روی آن تاثیر می گذارند که در این بین می توان به میزان تقاضا برای خرید سهام یک شرکت اشاره کرد که هر چقدر بیشتر باشد، قیمت آخرین معامله سهام نیز بیشتر خواهد بود. قیمت پایانی سهام با توجه به حجم معاملات سهام یک شرکت و حجم مبنا از دو روش به دست می آید که به شرح زیر می باشد:

چنانچه حجم سهام خرید و فروش شده در بورس از حجم مبنای یک شرکت کم تر باشد، قیمت پایانی سهام با استفاده از یک فرمول خاص قابل محاسبه است که در آن متغیرهای گوناگونی مثل حجم سهام معامله شده، آخرین قیمت تاثیر حجم مبنا بر قیمت پایانی معامله سهام، حجم مبنا، قیمت میانگین وزنی موثر خواهد بود. قیمت پایانی سهام در این حالت به وسیله نرم افزارهای کارگزاری‌ ها قابل محاسبه خواهد بود.
تحت شرایطی که حجم معامله شده از سهام یک شرکت عرضه شده در بورس یا یک نماد، از حجم مبنای آن شرکت یا نماد بیشتر باشد، قیمت میانگین وزنی تعیین کننده قیمت پایانی سهام خواهد بود.

خلاصه مطلب و کلام پایانی

همان طور که یاد گرفتیم، قیمت آخرین معامله، به آخرین معامله ای که در آن روز انجام شده گفته می شود ولی قیمت پایانی مفهوم متفاوتی دارد که آن را بیان کردیم و در محاسبه آن دو فاکتور موثر هستند؛ اول این که قیمت ها روی چه اعدادی معامله شده اند. به عنوان مثال چنانچه ۹۰ درصد معاملات امروز روی مثبت ۲ درصد انجام شده باشد و تنها ۱۰ درصد قیمت معاملات در پایان روز به مثبت ۵ درصد رسیده اند، آن وقت میانگین وزنی آن ها تعیین کننده قیمت پایانی سهم است.

البته در این مثال قیمت پایانی که محاسبه می کنیم، از قیمت آخرین معامله کم تر خواهد بود. معیار دیگری که در محاسبه قیمت پایانی تاثیرگذار است را حجم مبنا نامیده اند. چنانچه سهامی حداقل به اندازه حجم مبنایش خرید و فروش شده باشد، فرمول بالا صدق خواهد کرد وگرنه، به نسبتی که امروز خرید و فروش شده، قیمت را تعدیل می کنند. در مثال بالا قیمت پایانی ۲٫۳ درصد به نسبت اول روز رشد کرده ولی به این خاطر که حجم معاملات فقط نصف حجم مبنا بوده، لذا قیمت پایانی بجای اینکه ۲٫۳ درصد رشد کند تنها ۱٫۱۵ درصد رشد می کند.

بنابراین به صورت خلاصه سهامی که آخر روز روی مثبت ۵ درصد داشت معامله می شد، به این دلیل که اولا بیشتر معاملات خود را روی مثبت ۲ درصد تجربه کرده است و ثانیا حجم مبنای آن تکمیل نشده است، نهایتا قیمت پایانی اش مثبت ۵ درصد نیست بلکه مثبت ۱٫۱۵ درصد بیش از قیمت شروع روز خواهد بود. این قیمت پایانی که محاسبه کردیم، مبنای قیمت گذاری روز بعد است و این بدین معنی است که دامنه نوسان فردا بر اساس قیمت پایانی امروز قابل اندازه گیری است و قیمت آخرین معامله در این موضوع دخالتی ندارد.

همان طور که در ابتدای مطلب قول دادیم، در این تفاوت قیمت پایانی و آخرین معامله را مورد بررسی قرار دادیم.

همچنین اگر دوست دارید نکات مهم در معاملات بورس را یاد بگیرید، این مطلب به بهترین شکل شما را راهنمایی خواهد کرد.

به نظر شما اختلاف قیمت پایانی و آخرین معامله می تواند سیگنال خرید یا فروش باشد؟

حجم مبنا چیست؟

در بازارهایی که قیمت‌گذاری بر اساس میزان عرضه و تقاضا صورت می‌گیرد، همواره نگرانی‌هایی درباره عدم کنترل بازار و سقوط یا صعود سهم به شکل غیر واقعی (در بازه زمانی محدود) وجود دارد. اگرچه برخی افراد از همین رخدادها سود می‌برند، اما بسیاری از سهامداران بر ارزش واقعی سهم تمرکز دارند.

مبنا

به گزارش گروه بازار خبرگزاری آنا، در بازار بورس ایران، قوانین مختلفی مثل: تعیین دامنه نوسان، حجم مبنا، تعیین کارمزد معاملاتی و. برای جلوگیری از تخلف و کنترل بازار وضع شده است. در این مطلب به موضوع «حجم مبنا» و دلایل وضع قوانین مروبط به آن می‌پردازیم. اینکه حجم مبنا چیست؟ چگونه محاسبه می‌شود؟ چه قوانینی دارد؟ و چه مزایا و معایبی را برای بورس ایران در پی داشته است؟

حجم مبنا چیست؟

برای اینکه بدانیم حجم مبنا چیست، باید ابتدا با دو مفهوم «دامنه نوسان» و «قیمت پایانی» آشنا شویم. دامنه نوسان که در حال حاضر در بازار بورس و اوراق بهادار ۵ درصد تعیین شده است، امکان تغییر قیمت سهام در روز جاری نسبت به روز گذشته را بیان می‌کند. مثلا اگر قیمت پایانی سهمی روز جاری ۱۰۰ تومان باشد، این سهم در روز آینده می‌تواند تا ۵ درصد بیشتر یا کمتر مورد معامله قرار بگیرد.

حال این سهم با توجه به دامنه نوسان، قیمت‌های متفاوتی را در طول روز تجربه می‌کند. در نهایت از محاسبه میانگین وزنی همه قیمت‌هایی که سهم در طول روز معاملاتی تجربه کرده است، «قیمت پایانی» به دست می‌آید.

اکنون با توجه به دو مفهوم بالا، می‌توانیم حجم مبنا را بررسی کنیم. حجم مبنا در تعریف رسمی این‌گونه بیان می‌شود: «حداقل تعداد سهامی که باید در یک روز معاملاتی، خرید و فروش شود تا کل درصد تغییر قیمت را پوشش دهد.» شاید این تعریف کمی پیچیده به نظر بیاید، اما در ادامه به کمک فرمول محاسبه حجم مبنا و توضیحات تکمیلی، فرمول را به خوبی درک خواهید کرد.

محاسبه حجم مبنا

برای محاسبه حجم مبنا قوانین خاصی وجود دارد که از طرف سازمان بورس و اوراق بهادار تهران تبیین شده است. طبق این قوانین، در یک سال باید حداقل ۱۰ درصد از کل سهام شرکت بورسی مورد معامله قرار بگیرد. حال اگر تعداد روزهای کاری یک سال ۲۵۰ روز بدانیم، این عدد برابر ۰.۰۰۰۴ خواهد شد. به فرمول زیر دقت کنید:
۰.۰۰۰۴ = ۲۵۰ / (۱۰۰ / ۱۰)

حداقل تعداد معاملاتی که باید انجام شود = تعداد روزهای کاری سال / ده درصد از کل سهام

حال اگر تعداد کل سهام شرکت را ۲۰۰ میلیون در نظر بگیریم، با محاسبه حجم مبنا به عدد ۸۰ هزار می‌رسیم:

(حجم مبنا) ۸۰.۰۰۰ = ۲۵۰ / ۲۰.۰۰۰.۰۰۰ (۱۰درصد از ۲۰۰ میلیون)

کمتر بودن حجم معاملات از حجم مبنا

کمتر بودن حجم معاملات از حجم مبنا یکی از مواردی است که در سهام مختلف بورسی مشاهده می‌شود. اما سوال اینجاست در صورت کمتر بودن حجم معاملات از حجم مبنا، چه اتفاقی برای سهم می‌افتد؟

برای پاسخ به این سوال، مثال عددی قبل را در نظر بگیرید. در این مثال، حجم مبنا برابر ۸۰ هزار بود و دامنه نوسان با این ۸۰ هزار تطبیق داده می‌شود. یعنی اگر معاملات سهم مثبت ۵ درصد باشد و تعداد معاملات بیشتر از ۸۰ هزار شود، این رشد ۵ درصدی در قیمت پایانی برای سهم لحاظ خواهد شد و دامنه نوسان روز آینده با توجه به این رشد قیمت است.

حال در همین مثال که حجم مبنا برابر ۸۰ هزار بود، اگر معاملات سهم مثبت ۵ درصد باشد ولی تعداد معاملات ۴۰ هزار شود (یعنی نصف حجم مبنا)، نیمی از این رشد ۵ درصدی در قیمت پایانی محاسبه خواهد شد. در واقع از آنجایی که تعداد معاملات سهم نصف حجم مبنا بود، رشد قیمت آن هم نصف شد (مثبت ۲.۵ به جای مثبت ۵)، در نهایت قیمت پایانی با رشد مثبت ۲.۵ محاسبه می‌شود.

پس همانطور که متوجه شدید، کمتر بودن حجم معاملات از حجم مبنا، در محاسبه قیمت پایانی تاثیر مستقیم دارد.

مشاهده حجم مبنا و قیمت پایانی در تابلو بورس

برای مشاهده حجم مبنا و قیمت پایانی در تابلو بورس، به آدرس tsetmc.com مراجعه و نماد مدنظر را جست‌وجو کنید. در تابلو مربوط به نماد طبق تصویر زیر حجم مبنا و قیمت پایانی قابل مشاهده هستند.

قوانین حجم مبنا

قوانین حجم مبنا برای شرکت‌های بورسی و فرابورسی با توجه به میزان «میزان سرمایه» و «بازار» متفاوت است. در ادامه قوانین حجم مبنا را مرور می‌کنیم.

حداقل ارزش مبنای بازار اول و دوم فرابورس ۵۰ میلیارد ریال است.
حداقل ارزش مبنای تابلو زرد ۲۰ میلیارد ریال است.
حداقل ارزش مبنای تابلو نارنجی ۱۰ میلیارد ریال است.
حداقل ارزش مبنای تابلو قرمز ۵ میلیارد ریال است.
حداکثر ارزش مبنا برای شرکت‌ها با سرمایه ۲۰ هزار میلیارد ریال و بیشتر، ۱۲۰ میلیارد ریال است.
حداکثر ارزش مبنا برای شرکت‌ها با سرمایه کمتر از ۲۰ هزار میلیارد ریال، ۱۰۰ میلیارد ریال است.

مزایا و معایب حجم مبنا

مزایا و معایب حجم مبنا را نمی‌توان به صورت مشخص و موردی بررسی کرد. چرا که قانون حجم مبنا طبق یک کلیت و برای جلوگیری از تخلف وضع شده است و البته در شرایطی باعث نارضایتی سرمایه‌گذاران می‌شود. حجم مبنا باعث می‌شود که شیب تند قیمتی (صعودی یا نزولی) در سهام به وجود نیاید. سهم باید به مرور مسیر صعودی یا نزولی را طی کند. بنابراین کمتر شاهد قیمت‌های کاذب در بازار بورس ایران هستیم. پس اصلی‌ترین مزیت حجم مبنا کنترل بازار و کاهش سفته‌بازی است.

در رابطه با معایب حجم مبنا دو مورد را می‌توان بررسی کرد. نخست اینکه سرمایه‌گذاران در بازارهای مالی همواره از قیمت‌گذاری بر اساس عرضه و تقاضا استقبال کرده‌اند. در بیشتر بازارهای جهانی، بحث ارزش ذاتی کالا، خدمات، سهم یا هر چیز دیگری اصلا مطرح نمی‌شود، بلکه میزان تقاضا، ارزش را تعیین می‌کند. در واقع سرمایه‌گذار هر آنچه برایش تقاضا وجود داشته باشد را ارزشمند می‌داند، روی آن سرمایه‌گذاری می‌کند و مادامی که تقاضا وجود داشته باشد، در آن سرمایه‌گذاری باقی می‌ماند. در این تفکر اصلا مباحث بنیادی مطرح نیست. اما وجود قوانینی مانند دامنه نوسان و حجم مبنا باعث محدودیت در بازار می‌شود و سرمایه‌گذاران با این نوع تفکر را راضی نمی‌کند.

برای بررسی دومین مشکل حجم مبنا در بازار بورس، شرایطی را در نظر بگیرید که صف خرید یا فروش در سهمی تشکیل شده است. در این شرایط مقداری زیادی سرمایه بلوک و روند (صعودی یا نزولی) کند می‌شود. حجم معاملات پایین می‌آید و اصلا نوسانی در سهم مشاهده نمی‌شود. در واقع حجم مبنا و دامنه نوسان اجازه مانور در محدوده خاصی را داده‌اند و سهم به سقف یا کف این محدوده رسیده است و دیگر نمی‌تواند حرکت کند.

البته تدابیری هم برای این شرایط وجود دارد. مثلا اگر سازمان بورس این وضعیت را حقیقی بداند، برای مدتی محدود (مثلا یک روز) سهم را بدون لحاظ کردن حجم مبنا و دامنه نوسان باز می‌کند. بنابراین معاملات مجددا جریان می‌گیرد و سهم بر اساس عرضه و تقاضا قیمت‌گذاری می‌شود.

سخن آخر

یک معامله‌گر بورسی باید بداند حجم مبنا چیست و چگونه می‌تواند از آن برای شناخت جایگاه سهم در بازار بورس و درک ارزش سهام استفاده کند. با بررسی حجم مبنا، قیمت پایانی و میزان معاملات حقیقی و حقوقی که در تابلو مربوط به سهم نوشته‌ شده است، به خوبی می‌توان میزان گرایش سرمایه‌گذاران به آن سهم را درک کرد و درباره ادامه سهامداری یا خروج از سهم تصمیم گرفت. در نهایت لازم به ذکر است که این مطلب از وبسایت باشگاه مشتریان کارگزاری آگاه برگرفته شده است.

حجم مبنا چیست؟ | چگونه از حجم مبنا در بورس استفاده کنیم

حجم مبنا چیست؟ محاسباتی که از سرمایه شما محافظت می‌کند و اجازه نمی‌دهد بخاطر افزایش یا کاهش بی حساب و کتاب قیمت سهام لطمه‌ای به سرمایه شما وارد شود. در بازار بورس و فرابورس همه چیز بررسی شده و اجازه نمی‌دهند قیمت‌ها خارج از چهارچوب افزایش یا کاهش پیدا کند. حجم مبنا حداقل تعداد معامله‌ای است که یک سهام در طول روز باید داشته باشد.

می دانید؟ بورس فرصت خوبی برای سرمایه گذاری مالی است. اما خب باید راه و چاهش را بلد بود. شما باید سواری گرفتن از این بازار را بلد باشید تا زمین نخورید. شاید بپرسید مگر سود بورس چقدر است که این همه راه را برویم؟ خب آنقدری هست که خیلی‌ها زندگی‌شان با سرمایه گذاری در این بازار از این رو به آن رو شده است. البته همانطور که پیش‌تر گفتیم باید بلدش باشید. بهترین راه برای موفقیت، کسب سود و برخورداری از بازده واقعی بورس کسب دانش و افزایش اطلاعات از زیر و بم بورس است.

بازده واقعی بورس

اگر قصد سرمایه گذاری در این بازار را دارید باید از دایره المعارف بورس و اصطلاحات بورس استفاده کنید. یعنی معنا، مفهوم و کاربرد هر یک از اصطلاحات و واژگان را بیاموزید. یکی از کاربردی‌ترین اصطلاحاتی که باید بدانید، حجم مبناست. حجم مبنا چیست؟ همان چیزی که از سواستفاده برخی افراد سودجو و یا بوجود آمدن قیمت‌های کاذب جلوگیری می‌کند. در ادامه به شما خواهیم گفت که حجم مبنا چگونه این کار را انجام می‌دهد. تعریف حجم مبنا چیست؟ حجم مبنا یعنی چه؟

حجم مبنا و فرمولش

حجم مبنا چیست؟ بطور کلی حجم مبنا به معنای تعداد سهامی است که می‌بایست در یک جلسه یا روز معاملاتی خرید و فروش شود؛ که در این راستا "قیمت سهم" به اندازه "دامنه نوسان" در حرکت باشد. به عنوان مثال: اگر قیمت سهی در روز قبل (با احتساب دامنه نوسان ۵% بورس و فرابورس) ۱۰۰ تومان باشد و حجم مبنای یک سهم ۵۰۰ هزار باشد، برای اینکه قیمت پایینی سهم به ۱۰۵ برسد؛ حتما باید ۵۰۰ هزار سهم بر روی قیمت ۱۰۵ معامله شود تا بتوان گفت: شامل ۵ درصد مثبت شده است.

حال فرض کنید سهمی که در یک روز پایانی ۱۰۰ و حجم مبنای ۵۰۰ هزار است، ۲۵۰ هزار عدد بر روی ۵ معامله شود، در چنین حالتی به این علت که نصف حجم مبنا معامله شده است، قیمت پایینی آن بجای ۱۰۵ بر روی عدد ۱۰۲.۵ قرار می‌گیرد؛ (در واقع در این حالت دامنه نوسان ۵% بوده و ۵ تومان قیمت می‌خورد اما به این علت که نصف حجم مبنا معامله شده، نصف دامنه نوسان قیمت می‌گیرد).

در کل حجم مبنا به منظور اطمینان از (خرید و فروش یک سهم) استفاده می‌شود تا بتواند قیمت مورد نظر برای نوسان مثبت یا منفی را در خود لحاظ کند این معاملات سبب ایجاد تغییر در شاخص کل بورس نیز می شود.

حجم مبنا در بورس حداقل تعداد سهامی است که باید مورد معامله قرار گیرد تا سهم بتواند تا دامنه نوسان کامل رشد یا افت داشته باشد. با استفاده از این ابزار، امکان نوسان کاذب برای سهم‌های بورسی از بین می‌رود و نشان دهنده حجم معاملات در بازار می باشد.
کاربرد اصلی حجم مبنا در محاسبه قیمت پایانی نمادهای فعال در بورس تهران است. این ابزار تنها در بورس تهران تاثیر حجم مبنا بر قیمت پایانی مورد استفاده قرار می‌گیرد و میزان آن به طور خودکار، توسط سامانه معاملات اندازه گیری می‌شود. بنابراین هیچ یک از معامله‌گران در محاسبه آن دخالتی ندارند و می‌توانند آن را همیشه در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران (tsetmc.com) و برای هر یک از نمادها مشاهده کنند.

در واقع ابزاری برای نوسان منطقی قیمت‌ها. حجم مبنا در سال ۱۳۸۲ در قوانین سازمان بورس ثبت شد و از آن پس تا به امروز در حال اجراست. البته میزان حجم مبنا در اسفند ماه سال ۹۸ تغییر کرد. از حجم مبنا برای محاسبه قیمت پایانی سهام یک شرکت استفاده می‌شود. حجم مبنا برای تمامی شرکت‌های فعال در بورس اجرا شده و هدفش صیانت از سرمایه تمام سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی و همچنین حق و حقوق شرکت‌های فعال است.

هر نمادی که در بازار بورس وجود دارد تعداد مشخصی سهام با توجه به کوچکی یا بزرگی شرکت در بورس عرضه می‌کند. یک شرکت ممکن است ۲۰ میلیون سهام عرضه کند و شرکتی دیگر ۱۵ میلیون سهم. به هر حال ۲۰ درصد از کل سهام این شرکت‌ها در سال باید در بازار بورس معامله شود.

تاثیر حجم مبنا در ارزش سهام

این به معنای این خواهد بود که سهام این شرکت‌ها راکد نمانده و توسط معامله گران خرید و فروش می‌شود. فرمولی که برای آن در نظر می‌گیرند به این صورت است که ۲۰ درصد تعداد سهام را تقسیم بر ۲۵۰ روز کاری (روزهای کاری در سال) کرده و میزان حجم مبنا در بورس به دست می‌آید. به این ترتیب حجم مبنای روزانه برابر با ۰.۰۰۰۸ می‌شود. برای مثال اگر شرکتی دارای ۱۰ میلیون سهام است باید روزانه میزان ۸ هزار سهم در این نماد معامله شود تا تغییرات قیمت بر آن اعمال شود.

نحوه محاسه حجم مبنا چگونه می باشد؟

در اولین قدم از محاسبه قیمت پایانی روز جاری، ابتدا میانگین وزنی معاملات آن روز را به دست می‌آوریم. سپس تفاوت میانگین به دست آمده با قیمت پایانی روز گذشته را در نسبت معاملات امروز به حجم مبنا ضرب می‌کنیم و آن را به قیمت پایانی روز گذشته اضافه خواهیم کرد تا قیمت پایانی به دست آمده در این روز محاسبه شود.

حجم مبنا ابزاری برای تعیین قیمت پایانی

قیمت پایانی هر نماد بر اساس میانگین وزنی معاملات هر نماد در یک روز به دست می‌آید. یعنی میانگین قیمت‌هایی که در آن روز سهام معامله شده است را در نظر می‌گیرند، اگر این میزان با حجم مبنا برابری کند پس میانگین قیمت‌ها به عنوان قیمت پایانی در نظر گرفته می‌شود اما اگر حجم معاملاتی که در یک روز انجام می‌شود از حجم مبنا کمتر باشد به نسبت کاهش یا افزایش سهم از قیمت آن کم شده و همان قیمت پایانی محسوب می‌شود.

فرض کنید که سهامی ۵ درصد مثبت نوسان داشته و در کنار آن حجم مبنا را نیز پر کرده است. بنابراین برای قیمت گذاری روز بعد کل این ۵ درصد نوسان مثبت در نظر گرفته می‌شود (قیمت برای روز بعد ۵ درصد افزایش پیدا می‌کند) اما ممکن است سهامی ۵ درصد نوسان مثبت را دارا باشد اما حجم مبنا را پر نکرده و برای مثال اگر حجم مبنا ۶۰ هزار بوده فقط توانسته در آن روز ۳۰ هزار معامله را ثبت کند بنابراین دامنه نوسان آن نصف حساب شده و برای روز بعد قیمتش ۲.۵ درصد افزایش خواهد داشت. حالا به هر نسبتی که تا حجم مبنا فاصله دارد نوسانش در نظر گرفته می‌شود.

با توجه به قانون حجم مبنا هر نماد باید حداقل میزان سهامی را در یک روز مورد داد و ستد قرار دهد تا بر اساس آن قیمت پایانی ثبت شده و بر اساس همین قیمت پایانی و نوسانات آن است که محدوده قیمت روز بعد مشخص می‌شود

در ادامه مقاله حجم مبنا چیست؟ یا حجم مبنا در بورس چیست؟ توضیح می‌دهیم که حجم مبنای در نظر گرفته شده برای سهام پویا و در حال تغییر است. آخرین روز معاملاتی هر هفته، حجم مبنای هفته بعد برای نماد مورد نظر را مشخص می‌کنند. اگر قیمت بالا رود، حجم مبنا کاهشی و اگر قیمت پایین بیاید حجم مبنا افزایشی خواهد بود.

تغییرات حجم مبنا در تابلو معاملات

حجم مبنا را از چه طریق می توان مشاهده کرد ؟

هر سهم در بازار سرمایه دارای یک حجم مبنای متفاوت می باشد که برای مشاهده آن ابتدا باید وارد سایت tmctse شوید و پس از آن با جستجوی سهم مورد نظر از تابلوی معاملاتی آن در پایین قسمت قیمت معاملاتی میزان حجم مبنا را مشاهده نمایید.

برای دانستن میزان حجم مبنای هر نماد کافیست از تعداد سهام عرضه شده آن و حجم معاملاتی آن مطلع باشید البته اکثر نمادها این حجم مبنا را اعلام می‌کنند و همچنین در تریدر خود تمام جزییات مربوط به میزان حجم مبنا، حجم معاملات در آن روز، نوسان قیمت و در نهایت قیمت پایانی را مشاهده خواهید کرد و برای محاسبات نیازی به فرمول و حل مسئله ریاضی ندارید همه چیز حاضر و آماده در اختیارتان قرار خواهد گرفت و یا اگر برای معاملات خود از سایت سازمان بورس استفاده می‌کنید باز تمام این جزییات به رویت شما خواهد رسید.