ابر ایچیموکو در تحلیل تکنیکال، اندیکاتور Ichimoku
ابر ایچیموکو با نام Ichimoku Cloud ، اگرچه یک کلمه cloud یا ابر را به دنبال دارد اما در واقع مجموعه ای از اندیکاتورها هستند که به عنوان یک سیستم معاملاتی مستقل طراحی شده اند. این اندیکاتورها می توانند برای شناسایی موارد حمایت و مقاومت، تعیین جهت یک روند، و تولیدات سیگنال های معاملاتی مورد استفاده قرار گیرند.
ابر ایچیموکو یکی از ابزارهای پیچیده تحلیل تکنیکال است که کار کردن با آن بدون شناخت کافی اصلاً ساده نیست. در این یادداشت نگاهی به سیگنالها و معانی نحوه برخورد ابر ایچیموکو داشته و تلاش میکنیم تا در نهایت به محدودیتهای موجود بر سر مسیر استفاده از آن نیز نیمنگاهی داشته باشیم.
Ichimoku Kinko Hyo نام ژاپنی این تکنیک است که به عنوان ” نمودار تعادل در یک نگاه” ترجمه شده است. چارتیست ها با استفاده از ابر ایچیموکو می توانند با یک نگاه روند را شناسایی کنند و به دنبال سیگنال های بالقوه در آن روند باشند.
تقسیم بندی موجود در ابر ایچیموکو
در هر زمان معین پنج خط در نمودار ابر ایچیموکو وجود دارد . اجازه دهید قبل از بررسی عمیق نوع استراتژی، به سراغ اندیکاتورها برویم و یک واکاوی اجمالی نسبت به تقسیم بندی ها داشته باشیم.
در تصویر بالا پنج خط قابل رویت است که در ذیل به معرفی هر یک می پردازیم :
tanken-sen (خط تغییر) : ۲ / (۹ دوره ی بالا + ۹ دوره ی پایین). در نمودار روزانه، این خط در وسط محدوده ی ۹ روز بالا و پایین قرار دارد. که تقریباً در بر گیرنده ی مدت زمان دو هفته ای است.
kijun-sen (خط پایه) : ۲ / (۲۶ دوره ی بالا + ۲۶ دوره ی پایین). در نمودار روزانه ابر ایچیموکو، این خط در وسط محدوده ی ۲۶ روز بالا و پایین قرار دارد، که تقریبا یک مدت زمان یک ماهه است.
senko span A (محدوده ی پیشرو A) : 2 / (خط تغییر + خط پایه). این در وسط مابین خط تغییر و خط پایه قرار دارد. محدوده ی پیشرو A، یکی از دو مرز cloud یا ابر را تشکیل می دهد. از آن به عنوان پیشرو یاد می شود زیرا ۲۶ دوره ی آینده را ترسیم می کند و تشکیل دهنده ی مرز سریع تر ابر است.
senkou span B (محدوده ی پیشرو B) : در نمودار روزانه ابر ایچیموکو ، این خط در وسط محدوده ی ۵۲ روز بالا و پایین قرار دارد که مدت زمان آن اندکی، کمتر از ۳ ماه است. تنظیمات محاسبات پیش فرض ۵۲ دوره است اما قابلیت تنظیم را دارد. این مقدار ۲۶ دوره ی آینده را ترسیم می کند و مرز آهسته تر ابر را شکل می دهد.
chikow span یا lagging span (محدوده تاخیری) : به عنوان یکی از مولفه های ابر ایچیموکو می باشد که از طریق ترسیم قیمت ۲۶ دوره ی قبل، نسبت به آخرین قیمت بسته شده، ایجاد می شود. طراحی ابر ایچیموکو چگونه کار میکند؟ آن به گونه ای است که به معامله گران امکان ارتباط بین روند فعلی و گذشته را می دهد.
استراتژی ابر ایچیموکو
چارتیست ها از ابر ایچیموکو برای شناسایی روند کلی و ایجاد تعصب که یکی از مباحث مهم در روانشناسی معاملات است استفاده می کنند. به یک باره گفته می شود که تعصب رخ داده است، در این حالت چارتیست ها زمانی که قیمت ها از خط پایه (خط قرمز) عبور کنند منتظر یک اصلاح خواهند بود. هنگامی که قیمت ها از خط تغییر (خط آبی) عبور می کنند، سیگنال واقعی شروع می شود تا پایان اصلاح را نشان دهد.
این استراتژی معاملاتی مبتنی بر ابر ایچیموکو، سه معیار را برای یک سیگنال صعودی تعیین می کنند. اول، زمانی که قیمت ها در بالای پایین ترین سطح ابر ایچیموکو باشند، تعصب معاملاتی (bias trading) صعودی می باشد. به عبارت دیگر، قیمت ها بالاتر از ابر هستند یا اینکه بالاتر از سطح پشتیبانی ابر باقی می مانند. دوم، قیمت ها برای نشان دادن یک پس رفت و بهبود نسبت ریسک به پاداش در موقعیت های بلند جدید، به زیر خط پایه حرکت میکنند. سوم، زمانی که قیمت ها معکوس شده و به بالای خط تغییر حرکت می کنند، یک سیگنال صعودی ایجاد شده است.
همان طور که مشاهده می کنید این سه معیار تنها در یک روز ایجاد نمی شوند. در مرحله ی اول، روندی که توسط ابر ایچیموکو تعریف شده است صعودی است، دوم، سهام با حرکت به زیر خط پایه پس رفت می کند. سوم، سهام با حرکت به بالای خط تغییر، به سمت رشد خود برگردانده می شود.
مروری بر سیگنال خرید :
- قیمت در بالای پایین ترین سطح ابر ایچیموکو (حالت صعودی تعصب)
- قیمت به زیر خط پایه حرکت می کند (پس رفت)
- قیمت به بالای خط تغییر حرکت می کند (چرخش به سمت رشد)
و همچنین برای یک سیگنال نزولی سه معیار وجود دارد. اول، زمانی که قیمت ها در زیر بالاترین سطح ابر ایچیموکو قرار دارند، تعصب معاملاتی نزولی است. این بدان معنا است که قیمت یا زیر ابر است یا اینکه نباید فراتر از مقاومت ابری باشد. دوم، قیمت برای نشان دادن یک جهش در داخل یک روند نزولی بزرگ تر به سمت بالای خط پایه حرکت می کند. و سوم، زمانی که قیمت معکوس می شود و به سمت زیر خط تغییر حرکت می کند، یک سیگنال نزولی ایجاد می شود.
مروری بر سیگنال فروش :
- قیمت در زیر بالاترین سطح ابر ایچیموکو قرار دارد (حالت نزولی تعصب)
- قیمت به بالای خط پایه حرکت کند (جهش)
- قیمت به زیر خط تغییر حرکت کند (سیر نزولی)
مثال معاملاتی مبتنی بر ابر ایچیموکو
نمونه های زیر نشان دهنده SANDISK (SNDK) به همراه پنج مورد از تعصب های معاملاتی در یک دوره ی ۱۲ ماهه است. اگرچه سهام از ژانویه ۲۰۱۱ تا آگوست ۲۰۱۱ کاهش پیدا کرده است اما تعصب معاملاتی از ژانویه تا ژوئن سه برابر شده است(کادر آبی). سیگنال های ۱ و ۲ منجر به whipsaw می شوند زیرا SNDK ، ابر ایچیموکو را نگه نمی دارند. تعصب معاملاتی می تواند اغلب برای سهام های فرّار و سبک تغییر کند زیرا ابر بر مبنای اندیکاتورهای تأخیری و کند است.
همواره یک روند نسبتأ قوی برای حفظ تعصب معاملاتی لازم است. در طی یک روند صعودی قوی، قیمت ها در بالای سطح پایین تر ابر ایچیموکو باقی می مانند، و در طی یک روند نزولی شدید، قیمت ها در زیر سطح بالاتر ابر ایچیموکو باقی می مانند. تعصب معاملاتی در اوایل ژوئن به سمت نزولی شدن پیش رفت تا جایی که یک رکود بسیار قوی را رقم زد. در این مدت دو سیگنال فروش وجود داشت : سیگنال ۳ منجر به whipsaw شد اما سیگنال ۴ بیش از یک رکود شدید منجر شد.
بعد از یک معکوس شدن شدید در ماه آگوست ، تعصب معاملاتی در ماه سپتامبر به سمت صعودی شدن پیش رفت و به مدت طولانی در این حالت باقی ماند . اولین پس رفت، یک سیگنال خرید(۵) ایجاد کرد که در زیر خط پایه (قرمز) قرار دارد و همین طور حرکت بعدی به سمت بالای خط تغییر (آبی) بود و دو سیگنال دیگر(۶ و ۷) نیز در طی یک دوره مشخص وجود دارند.
معاملهگران معمولاً از ابر ایچیموکو بسته به موقعیت قیمت، به عنوان یک ناحیه حمایت یا مقاومت استفاده میکنند. ابر، یک سطح مقاومت / حمایت برای برنامهریزیهای آتی ایجاد خواهد کرد. این یکی از علل تمایز ابر ایچیموکو نسبت به سایر ساختارهای تکنیکالی است که عموماً مقاومتها و حمایتها را برای حال حاضر تعریف میکنند. معاملهگران بهتر است از ابر ایچیموکو در ترکیب با سایر اندیکاتورهای تکنیکال استفاده کنند؛
این کمک میکند تا بازدهی تعدیلشده توسط ریسک را به حداکثر برسانند. به عنوان مثال معمولاً ابر ایچیموکو با اندیکاتور RSI جفت میشود و به کمک آن میتوان از حرکت نمودار به سمتی خاص اطمینان بیشتری حاصل کرد. همچنین مهم است که به جریانهای بزرگتر هم به منظور درک تعامل جریانهای کوچک با آنها، نیم نگاهی داشته باشید.
مثلاً در طول یک جریان نزولی شدید، ممکن است قیمت به سمت ابر فشار وارد کند یا حتی ذرهای در بالاتر از آن قرار بگیرد، اما این فقط یک مقطع بسیار کوتاه پیش از سقوط مجدد باشد. اینکه شما صرفاً بر اندیکاتور تمرکز کنید و تصویر کلی و بزرگتر را نادیده بگیرید، در بلندمدت نتیجهای جز شکست به همراه ندارد. نگاه به تلاقیها یا همان (Crossover)ها نیز روش دیگری برای درک پیام و رهیافتهای ابر ایچیموکو است.
به دنبال حرکت خط تغییر(خط تانکنسن) به سمت بالای خط اصلی(خط کیجونسن) باشید؛ مخصوصاً هنگامی که قیمت بالای ابر قرار دارد. این میتواند یک سیگنال قوی باشد. یک انتخاب این است که معاملات را تا زمان سقوط خط تغییر به زیر خط اصلی متوقف کنید. به علاوه تلاقیهای ناشی از هر یک از خطوط دیگر میتواند بسته به موقعیت برای نقطه خروج استفاده شود.
حرکت طولانیمدت قیمت زیر یا روی ابر بدون ورود به آن، میتواند به معنی خنثی بودن ابر باشد
تفاوت بین ابر ایچیموکو و میانگین متحرک
در حالی که ابر ایچیموکو از میانگینها برای تثبیت موقعیت خود استفاده میکند، نمیتوان آن را با میانگینهای متحرک یکسان و از یک جنس پنداشت. میانگینهای متحرک عادی، قیمتهای بسته شدن را گرفته ، جمع میکنند و منتجه را بر تعداد کل تقسیم میکنند. در یک میانگین متحرک ۱۰ دورهای، قیمتهای بسته شدن ۱۰ دوره پیش هم جمع میشوند و سپس بر ۱۰ تقسیم میشوند تا میانگین جدید حاصل شود.
به این موضوع دقت کنید که تفاوت محاسبات ابر ایچیموکو در چیست؟ آنها بر بالاها و پایینهای یک دوره و تقسیم آنها بر دو متکی هستند. به علاوه، میانگینهای ایچیموکو حتی اگر منتج به اعداد مشترکی با میانگینهای متحرک معمول شوند، معنای متفاوتی را بدست میدهند. البته این سخن به معنی برتری یکی بر دیگری نیست؛ همیشه بدانید که هر یک از اندیکاتورها کارکرد خاص خود را دارد.
معاملهگیر باهوش میداند هیچ اندیکاتوری برتری مطلق ندارد و هر یک برای هدف و موقعیت خاصی برتری دارند
محدودیتهای ابر ایچیموکو
اندیکاتور میتواند یک نمودار را با انبوهی از خطوط در هم رفته، شلوغ کند. برای رفع این مشکل، برخی از نرمافزارها این امکان را فراهم میکنند که برخی خطوط خاص، بسته به انتخاب کاربر، مخفی شده و از دید خارج شوند. به طور مثال، کاربر میتواند تمام خطوط غیر از محدوده پیشرونده A و جفت آن یعنی B را مخفی کند. با این کار در عمل تنها خطوط اصلی که ابر را ایجاد میکنند باقی خواهند ماند.
باید تأکید کرد که انجام این کار همیشه و برای هر معاملهگری پیشنهاد نمیشود؛ هر معاملهگر بسته به سبک تفکر خود باید تعیین کند محتاج اطلاعات کدام خطوط است و مابقی را حذف کند. این مسئله کاملاً متغیر و وابسته به تدبیر شخصی اوست. محدودیت دیگری که ابر ایچیموکو دارد این است که با اتکای بر اطلاعات تاریخی و سوابق شکل میگیرد. در حالی که دو مورد از این نقاط داده، در آینده ترسیم میشوند، هیچ چیزی در فرمول به شکل ذاتی آیندهنگرانه و پیشبینیکننده نیست. میانگینها به سادگی در آینده ترسیم میشوند.
ابر ایچیموکو همچنین گاهاً به تمامی بیمعنی و فاقد ارتباط معناداری با وضعیت نمودار خواهد بود. این در شرایطی رخ میدهد که قیمت برای مدت طولانی بالاتر یا پایینتر از ابر حرکت کند. در شرایطی این چنینی، خط تغییر، خط اصلی و تلاقی آنها اهمیت زیادی پیدا میکنند زیرا تا حدی ارتباط خود را با قیمت در شرایط نزدیکتری حفظ میکنند.
سبزی و قرمزی ابرها به استراتژیهای شما جهت میدهند
نتیجه گیری
ابر ایچیموکو در تحلیل تکنیکال ابزاری است که معمولا برای شناسایی تعصب معاملاتی ،تعیین نقاط اصلاح، و زمان بندی نقاط عطف یا چرخش استفاده می شود. ابرها آهنگ حرکت کلی را تنظیم می کنند و چشم انداز طولانی تری از روند قیمت ارائه می دهند. خط تغییر (آبی) یک اندیکاتور نسبتا کوتاه مدت است و طوری طراحی شده است تا هر چه زودتر دچار گردش شود. گردش زود هنگام سبب بهبود نسبت ریسک به پاداش در معاملات می شود.
اندیکاتور تکنیکال اطلاعات مرتبط و به هم پیوستهی را در یک نگاه بر مبنای میانگینها ارائه میکند. در ادامه قصد بررسی برخی حالتهای روتین وضع ابر ایچیموکو و پیامهای قابل دریافت از آنها را داریم:
- جریان میانگین یا همان (Overall Trend) هنگامی بالاست که قیمت بالای ابر باشد و هنگامی پایین است که قیمت زیر ابر باشد. همچنین وقتی که نمودار داخل ابر است، میتوان گفت بازار سمت و سوی مشخصی ندارد و در اصطلاح انگلیسی (Trendless) است. البته گاهاً به این وضعیت، وضعیت انتقال نیز گفته میشود.
- هنگامی که محدوده پیشرو A در حال رشد است و روی محدوده پیشرو B قرار دارد، به تأیید روند صعودی بازار کمک میکند . به همین علت فضای بین خطوط سبز میشود. در عین حال هنگامی که محدوده پیشرونده A در حال ریز است و زیر محدوده پیشرو B قرار دارد، این تأییدی بر روند نزولی بازار است. به همین علت در این شرایط ابر قرمز میشود.
چند پرسش در باب شناخت بهتر ابر ایچیموکو
آیا استراتژی ابر ایچیموکو کارآمد است؟
این استراتژی نیز مانند هر استراتژی دیگری، کلید در صندوق گنج نیست و باید با ملاحظات خاصی پیاده شود. در مجموع میتوان گفت نسبت به سایر استراتژیهای رایج برتریهای محسوسی دارد و در عین حال همین برتریها برای یک معاملهگر مبتدی میتواند به یک کابوس بدل شود. بسیار مهم است که این استراتژی را به دقت بشناسید. به همین علت پیشنهاد میکنیم حتماً جزئیات متن را چند بار بخوانید.
تمایز و برتری ابر ایچیموکو در چیست؟
از اساس ابر ایچیموکو مجموعهای از اندیکاتورهای تکنیکال را شامل میشود که نواحی و سطوح حمایت و مقاومت را در کنار جهت روند کلی بازار و آهنگ کلی حرکت نشان میدهند. این کار با دریافت مجموعهای مرکب از دادههای میانگین و نقطهگذاریهای خاص انجام میشود. همین گستردگی حیطه دادهها و توانایی شناخت شرایط مختلف بازار ، باعث شده تا ابر ایچیموکو تمایز محسوسی نسبت به سایر استراتژیها داشته باشد.
بهترین تایم فریم برای اجرای ابر ایچیموکو چیست؟
اگر شما یک معاملهگر روزانه هستید یا نوسانگیری شگرد شماست، ابر ایچیموکو را میتوانید در تایمفریمهای حتی یک دقیقهای استفاده کنید؛ هرچند ما به معاملهگران روزانه تایم فریم ۶ ساعت را پیشنهاد میکنیم. بالعکس، اگر شما یک معاملهگر بلندمدت هستید، میتوانید اندیکاتور را بر نمودارهای روزانه یا حتی هفتگی اعمال کنید.
کدام اندیکاتور در همنشینی با ابر ایچیموکو منجر به بهبود عملکرد میشود؟
پاسخ اندیکاتور RSI است. اندیکاتوری که ما برای این کار به شما پیشنهاد میکنیم، اندیکاتور RSI است که عملکرد عالی در ترکیب با ابر ایچیموکو دارد. هنگام استفاده از ابر، برای سوار شدن بر روند مهم است که بتوانید درک کنید آیا روند به پایان رسیده یا یک سیگنال معکوس بالقوه حکم به خروج میدهد.
ابر ایچیموکو در تحلیل تکنیکال (Ichimoku Cloud) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم ؟
ابر ایچیموکو در تحلیل تکنیکال چندین میانگین متحرک را گرفته و همه را بر روی نمودار رسم میکند و همچنین با استفاده از این اطلاعات و اعداد میتواند یک ابر تشکیل دهد که حمایت و مقاومت احتمالی نمودار را پیشبینی کند.علاقهمندان به ایچیموکو اعتقاد دارند که این سیستم بهتنهایی نیازهای یک تریدر را برطرف میکند.
همانطور که از نام این اندیکاتور پیداست، ابر ایچیموکو در تحلیل تکنیکال توسط یک روزنامه نگار ژاپنی به نام گوییچی هسودا، ساخته و در اواخر دهه ۶۰ میلادی مورد استفاده قرار گرفت. این اندیکاتور نقاط استاندارد بیشتری از یک نمودار شمعی ساده برای ما فراهم میکند.
هرچند که ابر ایچیموکو چگونه کار میکند؟ این اندیکاتور در نگاه اول بسیار پیچیده به نظر میرسد؛ اما آنهایی که نحوه خواندن و کار با آن را یاد میگیرند، به خوبی آن را فهمیده و سیگنالهای بسیار واضحی را دریافت میکنند.
اجزای ابر ایچیموکو در تحلیل تکنیکال
گوییچی هسودا که به نام ایچیموکو سنجین نیز معروف است، سه دهه روی این اندیکاتور و رفع کردن نقصهای آن کار کرد و به همین دلیل بود که در دهه ۶۰، ابر ایچیموکو مورد توجه بسیاری از سرمایهگذاران قرار گرفت. ایده اصلی ابر ایچیموکو همانطور که گفته شد استفاده از میانگین متحرکها برای پیشبینی حرکت و جهت احتمای روندهاست.
علاوه بر پرایس اکشن، ایچیموکو از زمان نیز به عنوان یکی دیگر از عناصر پیشبینی قیمت استفاده میکند و به همین دلیل تصویر واضحتری از سیگنالهای موجود در نمودار، نسبت به شمعهای عادی در اختیار ما قرار میدهد.
ابر ایچیموکو در تحلیل تکنیکال
در ابر ایچیموکو ۵ اندیکاتور مجزا وجود دارند که با هم یک اندیکاتور واحد را میسازند، مهمترین بخش این اندیکاتور، ابر ایچیموکو است که در تصویر بالا این ابر را به رنگهای قرمز و سبز مشاهده میکنید.
به طور کلی نحوه خواندن این جز از اندیکاتور اینگونه است که اگر خط قیمت بالاتر از ابر حرکت کند، روند مثبت و اگر پایینتر از آن باشد، روند منفی است؛ اما اگر نمودار قیمت دقیقا درون خود ابر قرار بگیرد روند چگونه تعریف میشود؟ در این مواقع میگوییم که با یک روند صاف و تخت مواجه هستیم.
Leading Span A
اولین اندیکاتور و خطی که باید به آن توجه شود، خط Leading Span A یا به بیان دیگر Senkou Span A است. وقتی قیمت سهام در بورس بالاتر از این خط قرار بگیرد، خط بالایی به عنوان سطح حمایت و خط پایینی به عنوان سطح حمایت دوم عمل میکند.
Leading Span B
در لبه دیگر ابر ایچیموکو خط دیگری با نام Leading Span B داریم و به آن Senkou Span B نیز گفته میشود. وقتی Senkou Span A بالاتر از این خط قرار بگیرد، یک روند رو به بالای قدرتمند داریم و ابر به رنگ سبز در میآید.
برعکس این موضوع نیز صادق است و با ابر قرمز مواجه میشویم. با شناسایی اجزای این اندیکاتور میتوانیم راحتتر رنگها و سیگنالهای موجود در نمودار را درک کنیم.
ابر ایچیموکو سه عنصر دیگر با نامهای Conversion Line، Base Line و Lagging Span نیز دارد که بعد از یادگیری سیگنالها ابر ایچیموکو چگونه کار میکند؟ و خواندن نمودار آنها را به شما معرفی خواهیم کرد؛ اما قبل از اینکه وارد این مباحث شویم، فرمول محاسبه این خطوط مهم تشکیلدهنده ابر ایچیموکو را بخوانید.
اطلاعات کلی از ابر ایچیموکو
قبل از اینکه به طور کامل و مفصل در مورد استراتژیها و نحوه کار با این اندیکاتور صحبت کنیم، کمی به طور خلاصه کاربردهای ابر ایچیموکو و نحوه استفاده از آن توسط سرمایهگذاران و معاملهگران مطرح موفق را با هم مورد بررسی قرار میدهیم.
در مورد بالاتر و پایینتر بودن نمودار قیمت از ابر و همچنین نحوه برخوردهای Leading Span A و B در هنگام معرفی این خطوط صحبت کردیم.
سرمایهگذاران معمولا از ابر ایچیموکو برای مشخص کردن سطوح حمایت و مقاومت استفاده میکنند؛ اما شاید با خود بگویید که ابزارهای بسیار زیاد و دقیقی برای تعیین این سطوح وجود دارد؛ چرا سراغ این اندیکاتور پر دردسر ( البته در نگاه اول) برویم؟ بحث اینجاست که یکی از مهمترین تفاوتهای ابر ایچیموکو با دیگر میانگین متحرکها، توانایی این اندیکاتور در مشخص کردن مقاومت و حمایت در آینده است.
اکثر ابزارهای تحلیل تکنیکال مقاومت و حمایت را با توجه به قیمتهای فعلی و در زمان حال نشان میدهند؛ در حالی که ابر ایچیموکو با دقت بالایی این کار را برای آینده یک سهم به انجام میرساند.
سرمایهگذاران باید از ابر ایچیموکو در ترکیب با دیگر اندیکاتورها استفاده کنند تا نسبت سود و ریسکشان به حد خوبی برسد. سرمایهگذاران مطرح معمولا از RSI یا شاخص قدرت نسبی به همراه ایچیموکو بهره میبرند.
عبور Conversion Line یا خط تبدیل از خط پایه یا Base Line و بالاتر رفتن از آن در هنگامی که نمودار قمیت بالاتر از ابر ما حرکت میکند، یک سیگنال خرید فوقالعاده قدرتمند است. یکی از استراتژیها این است که هنگام وقوع این اتفاق، سهام خود را نگه داشته و وقتی خط تبدیل به زیر خط پایه رسید، از معامله خارج شوید.
نحوه کار با ابر ایچیموکو در تحلیل تکنیکال
برای شروع آموزش ابر ایچیموکو در تحلیل تکنیکال باید عنوان کنیم ابری که به رنگ سبز یا قرمز در تصاویر مشاهده میکنید، منطقه میان Leading Span A و B است و مقاومت و حمایت نمودار را به ما نشان میدهد.
هر تغییری در لبههای بالایی و پایینی باعث تغییر حجم و شکل ابر میشود و روی این سطوح تاثیر میگذارد.
نکته مهم در وسعت و به نوعی عرض این ابر است که هرچه این عرض و به میزان ضخیمتر شدن ابر، با سیگنالهای قدرتمندتری نیز روبرو هستیم و هرچه عرض ابر کمتر باشد، سطوح حمایت و مقاومت قدرت کمتری داشته و نمودار قیمت میتواند به راحتی از آنها بگذرد.
در تصویر بالا و تصویر شماره یک ابرهای قرمز و سبز رنگ را میبینید، فلسفه این رنگها در نحوه قرارگیری Leading Spanها نسبت به همدیگر است؛ به طوری که اگر A بالاتر از B قرار بگیرد ابر سبز و روند مثبت، اگر B بالاتر از A باشد، ابر قرمز و روند منفی است.
اگر این دو خط از روی هم رد شده، تغییر وضعیت داده و رنگ ابر تغییر کند، با یک برعکس شدن روند روبرو هستیم که خود سیگنالی مناسب بوده و با توجه به قدرت آن میتوان اقدام به معامله کرد؛ اما سوال اینجاست: چگونه قدرت آنها را اندازهگیری کنیم؟
یکی از روشهای حدس زدن قدرت روند نگاه کردن به زاویه ابر است؛ یعنی وقتی ابر با یک زاویه تند بالا میرود، یک روند مثبت قوی و از آن طرف اگر ابر با زاویه تند پایین برود، روند منفی قدرتمند داریم.
در اینجای مقاله به بحث سیگنالهای خرید و فروش میپردازیم و کار Lagging ابر ایچیموکو چگونه کار میکند؟ Span که قبلا در مورد آن صحبت کردیم، شروع میشود.
با استفاده از ابر ایچیموکو میتوان سیگنالهای خرید و فروش واضحی را پیدا کرد. وقتی Lagging Span، که نحوه محاسبه آن را در بخش قبلی گفتیم، بالاتر از نمودار قیمت قرار بگیرد، سیگنال خرید و اگر پایینتر از آن باشد سیگنال فروش داریم.
حال به تعریف دو خط باقیمانده در ابر ایچیموکو میپردازیم.
Conversion Line
Conversion Line با استفاده از کفها و اوجهای قیمتی ۹ دوره گذشته نمودار محاسبه میگردد. وقتی خط تبدیل را با میانگین متحرک ساده با تعداد دورههای برابر مقایسه میکنیم، به این نتیجه میرسیم که خط تبدیل در بعضی مواقع صاف شده و نقاط سیگنالدار را در میانه نشان میدهد؛ اما میانگین متحرک این قابلیت را نداشته و پرایس اکشنهای بدون روند را مشخص نمیکند.
در کل با توجه به اینکه در محاسبه و رسم این خط از ۹ دوره زمانی استفاده شده، Base Line با ۲۶ دوره زمانی اطلاعات دقیقتر و بهتری به ما میدهد؛ اما Conversion Line یک دید اجمالی از نحوه حرکت روندها را روی نمودار مشخص میکند.
Base Line
درست مانند Conversion Line، این خط نیز میانگین متحرکی است که از اوج و کف قیمتی استفاده میکند؛ اما به جای ۹ دوره، ۲۶ دوره را محاسبه میکند. برای فهمیدن جهت روند کافیست به این خط نگاه کنید و در صورتی که نمودار قیمت از آن بالاتر و
پایینتر برود، به ترتیب نمایانگر روند مثبت و منفی است.
برخی از سرمایهگذاران و تحلیلگران، Base Line را به یک آهنربا در نمودار تشبیه کردهاند؛ زیرا هرگاه پرایس اکشن از آن دور میشود، سریعا به سمت آن باز میگردد. وقتی پرایس اکشن بالاتر از این خط قرار میگیرد، یک سیگنال خرید بسیار قوی و در صورت پایینتر رفتن پرایس اکشن، یه سگینال خرید قوی داریم.
Lagging Span
Lagging Span در نگاه اول ممکن است کمی گیجکننده به نظر برسد؛ زیرا قیمت پایانی فعلی، به ۲۶ دوره قبل برمیگردد! حال چرا این اندیکاتور همچین عنصری را دارد؟ جواب اینجاست که با استفاده از آن میتوانید خیلی سریع قیمت را با ۲۶ دوره قبلی مقایسه کنید.
وقتی قیمت سهام مورد نظر در بورس از Laggin Span بالاتر باشد، احتمال ادامه یافتن روند رو به بالا و مثبت بیشتر است.
جمعبندی سیگنالها
تا به اینجای مقاله بخشهای مختلف ابر ایچیموکو و سیگنالهایی که میتوان از این عناصر به دست آورد را شناختید؛ حال برای فهم و دسترسی بهتر به سیگنالها، میتوانید تمام آنها را در این بخش ببینید.
حمایت و مقاومت
در این سیستم معاملاتی همه نمودارها به غیر از چیکو اسپن میتواند نقاط حمایتی یا مقاومتی برای یک سهم باشد. به بیانی دیگر، زمانی که نمودار قیمتی به یکی از خطوط کیجنسن و تنکانسن برخورد میکند، برخورد قیمت با این دو نمودار برای ما مهم خواهد بود، حال از طرفی با توجه به اینکه نمودار تنکانسن، دارای میانگین کمتر و نزدیک به نمودار قیمت در حال حرکت است، شاید برخورد و عبور از نمودار قیمتی برای ما آنچنان مهم نباشد، ولی درباره کیجنسن، این امر بسیار مهم بوده و باید مورد توجه قرار گیرد.
تصویر زیر با توجه افقی شدن کیجنسن و حمایت سهم و سپس صعود آن را نشان میدهد، از این نمونه میتوانید بهعنوان یک الگو در ذهن خود یاد کنید، چرا که در بازارهای مالی بسیار اتفاق میافتد.
در نمودار زیر نیز حمایت شدن سهم توسط کیجنسن را مشاهده میکنید:
در خصوص ابر موکو که نیز این امر برقرار است، یعنی زمانی که نمودار قیمتی به ابر نزدیک میشود، اولین حمایت خود را بالای ابر میبیند و زمانی که ابر نفوذ کند، حمایت بعدی خود را پایین ابر میبیند. این برای حالتی بود که سهم در حال نزول و ابر پایین نمودار قیمتی سهم است.
حال در نمودار زیر با توجه به اینکه ابربالای نمودار قیمتی است و سهم قصد صعود را دارد، اولین مقاومت مربوط به پایین ابر است و درصورتیکه بتواند به ابر نفوذ کند، مقاومت بعدی بالای ابر است.
نکته مهم: چه در ابر (سنکو A و B) و چه در کیجنسن، درصورتیکه بهصورت افقی باشد، مقاومت یا حمایت پیش رو معتبرتر بوده و احتمال رخداد آن بهصورت یک حمایت یا مقاومت معتبر است.
نوع دیگری از حمایت و مقاومت با استفاده از سابقه سهم در سیستم معاملاتی ایچیموکو به دو صورت زیر است:
با استفاده از ناحیههای مسطح ابرموکو
همانطور که در تصویر زیر مشاهده میکنید، زمانی در قبل وجود داشته که ابر حالت افقی به خود گرفته است، حال از این نکته میتوانیم استفاده کنیم و از آن بهعنوان حمایت یا مقاومت سهم استفاده کنیم:
طبق شکل زیر هر جا ابر حالت افقی داشته و سهم در آن ناحیه ورود کرده، با مقاومت روبهرو شده است.
با استفاده از چیکو اسپن
چیکو اسپن دقیقاً رفتار سهم در دوره زمانی مشخص در مدت اخیر را نشان میدهد، این تحلیل آنقدر سخت نیست، چراکه اگر به نمودار قیمتی نگاه کنید، دقیقاً همین شکل را داشته و فقط برای اینکه این سیستم بگوید دقیق بوده و همهچیز را نشان میدهد، این پارامتر نیز توسط آن قابلتحلیل است، بهطور مثال در شکل زیر زمانی که سهم یک سقف ساخته است، چیکو اسپن نیز با یک تأخیر این سقف را نشان میدهد، حال اگر سهم بخواهد به سقف خود نزدیک شود، شما هم از نمودار قیمتی میتوانید این سقف را تشخیص دهید و هم از روی چیکو اسپن.
محدودیتهای ابر ایچیموکو در تحلیل تکنیکال
یکی از مهمترین مشکلات ابر ایچیموکو در تحلیل تکنیکال شلوغ بودن بیش از حد آن است که در نگاه اول باعث میشود نتوانید به طور کامل تمام سیگنالها را ببینید؛ البته برخی از نرمافزارهای تحلیل تکنیکال وجود دارند که به شما اجازه میدهند برخی از این خطوط را پنهان کنید.
بهترین کار این است که تمام خطوط پنهان شده و فقط دو Leading Span، که ابر را تشکیل میدهند، باقی بمانند و بعد از بررسی آن بقیه خطوط را نیز اضافه کنید. به طور کلی بهتر است عناصری از ابر ایچیموکو را انتخاب کنید که بیشترین اطلاعات را به شما میدهند؛ اما در صورت حرفهای شدن از تمام آنها همزمان استفاده کنید تا بهترین و قویترین سیگنال را استخراج بنمایید.
در ضمن در صورت استفاده از قابهای زمانی طولانی مدت، قابلیتهای ابر ایچیموکو کمی خنثی میگردد.
مقایسه بین ابر ایچیموکو با میانگین متحرکها
ابر ایچیموکو از میانگینها استفاده میکند؛ اما این میانگینها با حالت عادی متفاوتند. میانگین متحرک ساده قیمتهای پایانی چندین دوره را گرفته، جمع کرده و بر تعداد آنها تقسیم میکند؛ برای مثال میانگین متحرک ۱۰ روزه، قیمت پایانی سهم مورد نظر در ده روز گذشته را با هم جمع کرده و بر ده تقسیم میکند.
حال تفاوت بین میانگین متحرک و ابر ایچیموکو را متوجه شدید؟ در ابر ایچیموکو از اوجها و کفهای قیمتی چند دوره گذشته استفاده کرده و بعد از جمع زدن، آنها را بر دو تقسیم میکنیم.
به طور کلی نمیتوان گفت که یک اندیکاتور از اندیکاتور دیگر بهتر و یا کاملتر است؛ بلکه اطلاعات خاصی را از روشهای متفاوت از هم به ما میدهند.
سخن پایانی
ابر ایچیموکو در تحلیل تکنیکال یک اندیکاتور تحلیل تکنیکال است که سیگنالهای خرید و فروش واضحی را به تحلیلگران ارائه میدهد. در ابتدا باید عناصر آن؛ همچون Conversion Line و Base Line را محاسبه کنید و سپس تمام نقاط ورود و خروج برای شما مشخص میشود.
در این اندیکاتور راههای بسیار زیادی برای پیدا کردن سیگنالها وجود دارد. بالاتر رفتن نمودار قیمت از ابر، سبز و قرمز شدن رنگ آن و یا عبور نمودار قیمت از خطوط تبدیل و پایه؛ در ضمن عبور خطوط تبدیل و پایه نیز سیگنالهای جداگانهای را نشان میدهند.
در مجموع ابر ایچیموکو در تحلیل تکنیکال یکی از بهترین و کاربردیترین اندیکاتورهای موجود در برای تحلیلگران تکنیکال است و بر خلاف ظاهر پیچیدهاش با نگاهی ساده به آن میتوان سیگنالهای بسیار قوی و واضحی را پیدا کرد.
بهترین کار این است که ابر ایچیموکو را به همراه RSI استفاده کنید؛ زیرا با استفاده از RSI میتوان ممنتوم را بهتر اندازهگیری کرد.
ابر ایچیموکو چیست و کاربرد آن در تحلیل تکنیکال ارز دیجیتال چگونه است؟
ابر ایچیموکو چیست؟ آموزش استفاده از Ichimoku Cloud در تحلیل تکنیکال ارز دیجیتال
ابر ایچیموکو و نحوه استفاده از آن در تحلیل تکنیکال ارز های دیجیتال و سایر بازار های مالی در این مطلب به صورت مفصل آموزش داده شده است.
برای اینکه بتوانیم در بازار ارزهای دیجیتال یا بسیاری از بازارهای مالی دیگر مانند بورس و فارکس سرمایهگذاری موفقی داشته باشیم، لازم است حتما با علم تحلیل تکنیکال آشنا باشیم. در ادامه با ما همراه باشید تا یکی از ابزارهای مورد استفاده در تحلیل تکنیکال به نام ابر ایچیموکو را یاد بگیریم.
ابر ایچیموکو یک روش برای تحلیل تکنیکال ارز های دیجیتال است که چندین اندیکاتور را در یک نمودار واحد ترکیب میکند. این روش در نمودارهای شمعی به عنوان یک ابزار ترید یا معامله استفاده میشود که دید بسیار خوبی از نواحی حمایتی و مقاومتی قیمت در اختیارمان قرار میدهد.
این ابزار همچنین برای پیشبینی مورد استفاده قرار میگیرد و بسیاری از معاملهگران از آن برای تعیین جهت روند آینده و حرکت بازار استفاده میکنند.
مفهوم ابر ایچیموکو در اواخر سال ۱۹۳۰ میلادی توسط یک روزنامهنگار ژاپنی به نام گویچی هوسادا مطرح شد. اما استراتژی معاملاتی خلاقانه او در سال ۱۹۶۹، یعنی بعد از چند دهه مطالعات و پیشرفتهای تکنیکال ارائه شد.
هوسادا نام ابزار نوآورانه خود را ایچیموکو کینکو (Ichimoku Kinko) گذاشت که در زبان ژاپنی به معنای «نمودار تعادل در یک نگاه» است.
ابر ایچیموکو چگونه کار میکند؟
سیستم ابر ایچیموکو اطلاعات را بر پایه اندیکاتورهای پیشرو و پسرو نشان میدهد و نمودار آن از ۵ خط تشکیل شده است:
- خط تغییر روند یا تنکان سن(Tenkan-sen): میانگین متحرک ۹ دوره (خط آبی رنگ)
- خط استاندارد یا کیجون سن(Kijun-sen): میانگین متحرک ۲۶ دوره
- خط پیشرو یا سنکو اسپن آ(Senkou Span A): میانگین متحرک خط روند و خط استاندارد است که به اندازه ۲۶ دوره به سمت راست، یعنی به آینده منتقل شده است.
- خط پیشرو یا سنکو اسپن بی(Senkou Span B): میانگین متحرک ۵۲ دوره که با انتقال شمعها به اندازه ۲۶ دوره به سمت راست (به جلو)، بدست میآید.
- خط تاخیر یا چیکو اسپن(Chikou Span): قیمت بسته شدن در ۲۶ دوره گذشته.
فضای بین خط پیشروی A و خط پیشرو B، چیزی ست که ابر کومو را تولید میکند، که به نظر میرسد مهمترین بخش سیستم ایچیموکو باشد. این دو خط با شیفت دادن ۲۶ دوره به جلو، یک پیشبینی از آینده را ارائه میدهند، به همین دلیل به عنوان شاخصهای پیشرو در نظر گرفته می شوند.
چیکو اسپن یا خط تاخیر، یک شاخص پسرو است که با انتقال ۲۶ دوره به چپ یا عقب بدست میآید.
به صورت پیشفرض، این ابرها به رنگهای سبز و قرمز نمایش داده میشوند تا خواندن آن آسانتر شود.
یک ابر سبز رنگ زمانی ایجاد میشود که خط پیشروی A (خط ابر سبز رنگ)، بالاتر از خط پیشروی B (خط ابر قرمز رنگ) قرار گیرد.
طبیعتا اگر شرایط برعکس چیزی که گفته شد باشد، ابر قرمز رنگ تشکیل میشود.
لازم به ذکر است که بر خلاف روشهای دیگر، میانگینهای متحرکی که توسط استراتژی ایچیموکو استفاده میشوند، بر پایه قیمت بسته شدن شمعها کار ابر ایچیموکو چگونه کار میکند؟ نمیکنند. بلکه بر اساس بالاترین و پایینترین نقاط ثبت شده در یک دوره مشخص (میانگین بالا- پایین) محاسبه میشوند.
به عنوان مثال، معادله استاندارد برای یک خط تغییر روند ۹ روزه به صورت زیر است:
۲/(بیشترین مقدار ثبت شده در دوره ۹ روزه +کمترین مقدار ثبت شده در دوره ۹ روزه)=خط تنکان سن
تنظیمات ایچیموکو
پس از گذشت ۳ دهه تحقیق و آزمایش، گویچی هوسادا نتیجهگیری کرد که تنظیمات دورههای زمانی (۹,۲۶,۵۲) بهترین نتیجه را دارد. در آن زمان، برنامه کاری در ژاپن شامل شنبهها هم بود (فقط یکشنبهها تعطیل بود)، بنابراین عدد ۹، یک هفته و نیم (۶+۳ روز) را نشان میداد. اعداد ۲۶ و ۵۲ نیز به ترتیب یک و دو ماه را نشان میدادند.
در حالی که این تنظیمات هنوز هم در اکثر زمینه های معاملاتی ترجیح داده میشوند، کارشناسانی که از نمودارها استفاده میکنند، همیشه قادر به تنظیم این اعداد برای تطابق با استراتژیهای مختلف هستند.
برای مثال، در بازار ارزهای دیجیتال، بسیاری از معاملهگران، تنظیمات ایچیموکو را بر اساس بازار ۷/۲۴ (در بازار ارزهای دیجیتال تعطیلی وجود ندارد و این بازارها ۲۴ ساعته و هفت روزه هفته فعال هستند) از (۹,۲۶,۵۲) به (۱۰,۳۰,۶۰) تغییر میدهند. برخی دیگر پا فراتر گذاشته و تنظیمات را به (۲۰,۶۰,۱۲۰) تغییر میدهند تا سیگنالهای نادرست را کاهش دهند.
با این حال، هنوز هم در مورد اینکه بهترین اصلاحی که میتواند برای این تنظیمات صورت گیرد، بحث و اختلافنظر وجود دارد.
برخی استدلال میکنند که با توجه به چیزی که در مورد زمانبندی بازار ارزهای دیجیتال وجود دارد، منطقی است تنظیمات آن را تغییر دهند، اما برخی دیگر ادعا میکنند که تغییر تنظیمات از حالت استاندارد اولیه خود ممکن است تعادل سیستم را بهم زده و سیگنالهای نامعتبر زیادی تولید کند.
تجزیه و تحلیل نمودار
سیگنالهای معاملاتی ایچیموکو
با توجه به عناصر متعددی که در ایچیموکو استفاده شده، ابر ایچیموکو انواع مختلفی از سیگنال را تولید میکند، که میتوان آنها را به سیگنالهای روند و سیگنالهای حرکتی تقسیم کرد.
سیگنال حرکتی ابر ایچیموکو – بیت کوین
سیگنالهای حرکتی: این سیگنالها با توجه به رابطه بین قیمت بازار، خط استاندارد و خط برگشتی تولید میشوند.
سیگنالهای حرکت صعودی زمانی ایجاد میشوند که یکی یا هر دو خط برگشتی و قیمت بازار بالای خط استاندارد حرکت کنند.
سیگنالهای حرکت نزولی زمانی ایجاد میشوند که یکی یا هر دو خط برگشتی و قیمت بازار زیر خط استاندارد حرکت کنند.
محل تقاطع بین خط برگشتی (تنکان سن) و خط استاندارد (کیجون سن) اغلب به عنوان یک عبور خط برگشتی (TK cross) شناخته میشود.
سیگنالهای روندی: این سیگنالها بر اساس رنگ ابر کومو و با توجه به موقعیت قیمت بازار نسبت به ابر ایجاد میشوند.
همانطور که گفته شد، رنگ ابر نشاندهنده تفاوت بین دامنههای خطوط پیشروی A و B است.
به سادگی میتوان گفت هنگامی که قیمتها بطور مکرر بالاتر از ابر قرار گیرند، احتمال زیادی وجود دارد که آن دارایی در روند صعودی قرار بگیرد. در مقابل، وقتی قیمتها زیر ابر باشند، میتواند نشانهای از شروع یک روند نزولی را به ما بدهد.
به جز چند استثنا، وقتی قیمتها حرکت رو به جلو در داخل ابر داشته باشند، میتواند نشانهای از یک روند مسطح یا خنثی باشد.
چیکو اسپن یا خط تاخیر، که یک شاخص پسرو است، یکی دیگر از ابزارهایی است که میتواند به معاملهگران کمک کند و روندهای بازگشتی را تایید کند. این شاخص دید خوبی از حرکت قیمتی (پرایس اکشن)، میدهد که میتواند روند صعودی را هنگامی که این شاخص بالای قیمتهای بازار حرکت میکند تشخیص دهد یا بالعکس روند نزولی را هنگامی که این شاخص زیر قیمتهای بازار حرکت میکند، تشخیص دهد.
بطور معمول، خط تاخیر به صورت تنها کاربردی نیست و در ترکیب با سایر اجزای ابر ایچیموکو مورد استفاده قرار میگیرد.
جمعبندی
سیگنالهای حرکتی
اگر قیمت بازار بالای خط استاندارد حرکت کند، سیگنالی برای تشخیص روند صعودی و اگر زیر خط استاندارد حرکت کند، تاییدی بر روند نزولی است.
عبور خط برگشتی (TK cross): اگر خط تغییر روند بالای خط استاندارد حرکت کند (روند صعودی) و زیر خط استاندارد حرکت کند (روندنزولی) است.
سیگنالهای دنبال کننده روند
قیمت بازار ابر ایچیموکو چگونه کار میکند؟ بالای ابر ایچیموکو حرکت کند (روند صعودی) و زیر ابر حرکت کند (روند نزولی).
رنگ ابر از قرمز به سبز تغییر کند (روند صعودی) و از سبز به قرمز حرکت کند (روند نزولی).
خط پسرو یا تاخیر بالای قیمتهای بازار باشد، روند صعودی و زیز قیمتهای بازار باشد، روند نزولی است.
سطوح حمایت و مقاومت
نمودار ایچیموکو میتواند برای تشخیص نواحی حمایتی و مقاومتی نیز بکار رود. بطور معمول، خط پیشروی A (خط ابر سبز زنگ) در طول روند صعودی به عنوان یک خط حمایتی عمل میکند و در طول روند نزولی به عنوان یک خط مقاومتی عمل میکند.
در هر دو مورد، شمعهای نمودار تمایل دارند به خط پیشروی A نزدیکتر شوند، اما اگر قیمت در داخل ابر حرکت کند، خط پیشروی B نیز ممکن است به عنوان یک خط حمایتی/مقاومتی عمل کند. علاوه بر این، این واقعیت وجود دارد که هر دو خط پیشروی A و B با پیشبینی ۲۶ دوره آینده، این امکان را برای معاملهگران فراهم میکند که نواحی حمایتی و مقاومتی را پیشبینی کنند.
قدرت سیگنال
قدرت سیگنالهای تولید شده توسط ابر ایچیموکو به شدت به اینکه آیا آنها با روند گستردهتر همخوانی دارند یا خیر بستگی دارد. یک سیگنال که بخشی از یک روند واضحتر و بزرگتر است، همیشه قویتر از آن سیگنالی است که در جهت مخالف روند غالب قرار میگیرد.
به بیانی دیگر، اگر یک سیگنال صعودی با روند صعودی همراه نباشد، ممکن است آن سیگنال گمراه کننده و نادرست باشد. بنابراین، زمانی که یک سیگنال تولید میشود، رنگ و موقعیت آن نسبت به ابر بسیار مهم است. حجم معاملات نیز پارامتری است که حتما باید آن را در نظر گرفت.
باید توجه داشت که استفاده از ایچیموکو در تایمفریمهای کوچکتر (نمودارهایی با تایم فریمهای کمتر از روزانه)، منجر به تولید سیگنالهای نادرست میشود. بطور کلی، تایمفریمهای طولانیتر (روزانه، هفتگی، ماهیانه) حرکتهای قیمتی قابل اطمینانتر و سیگنالهای تعیینکننده روند درستتری را تولید میکنند.
حرف آخر
گویچی هوسادا، بیش از ۳۰ سال از عمر خود را وقف ایجاد و اصلاح سیستم ایچیموکو کرد که حالا توسط میلیونها معاملهگر در سراسر جهان استفاده میشود.
به عنوان یک روش نموداری جامع، ابرهای ایچیموکو هم برای تشخیص روند بازار استفاده میشوند و هم برای تعیین حرکت بازار. همچنین، خطوط پیشرو، تشخیص سطوح مقاومتی و حمایتی بالقوه را که هنوز تست نشدهاند، برای معاملهگران آسانتر میکند.
اگرچه ممکن است در ابتدا نمودار بیش از حد شلوغ و پیچیده به نظر برسد، اما مانند بقیه روشهای تحلیل تکنیکال به دخالت ذهن انسان (مانند رسم خطوط روند) وابسته نیست.
با وجود چالشهایی که در مورد تنظیمات ایچیموکو وجود دارد، استراتژی آن برای استفاده نسبتا آسان است.
این سیستم باید با ترکیب با سایر روشها استفاده شود تا بتواند به درستی برای تایید روند و کم کردن خطاهای معامله مورد استفاده قرار گیرد.
مقدار اطلاعاتی که این نمودار نشان میدهد ممکن است برای مبتدیان خیلی زیاد و گیجکننده باشد. در نتیجه برای اینگونه معاملهگران، غالبا پیشنهاد میشود قبل از شروع کار با ابر ایچیموکو، با اندیکاتورهای پایهایتر کار کنند.
ایچیموکو و چگونگی استفاده آن در بازار سرمایه
اندیکاتور ایچیموکو یک سیستم معاملاتی گرافیکی برای تصمیم گیری در بورس و بازارهای مالی است. شاخص Ichimoku شامل چندین خط از انواع مختلف است که در نتیجه پردازش اطلاعات قیمت به دست آمده است که در سه بازه زمانی با مدت زمان مختلف ادغام شده است. چنین ترکیبی از نتایج چند زمانی امکان تعیین سریع بصری وضعیت فعلی بازار را با در نظر گرفتن روندهای میان مدت و بلند مدت آن فراهم می کند.
همچنین از این ارقام برای ابر ایچیموکو چگونه کار میکند؟ محاسبه یک «ابر» استفاده میکند که تلاش میکند پیشبینی کند که قیمت ممکن است در آینده کاهش یا افزایش پیدا کند.
ابر ایچیموکو در اواخر دهه 1930 توسط یک روزنامه نگار ژاپنی به نام گویچی هوسودا ساخته شد. با این حال، استراتژی تجاری مبتکرانه او پس از دهه ها تحقیق و پیشرفت های فنی در اوایل سال 1969 منتشر شد. هوسودا آن را Ichimoku Kinko Hyo نامید که در زبان ژاپنی به معنای “نگاه فوری به تعادل” است.
این ابر نقاط دادهیِ بیشتری نسبت به نمودار شمعیِ استاندارد ارائه می دهد. در حالی که در نگاه اول پیچیده به نظر می رسد، کسانی که با نحوه خواندن نمودارها آشنا هستند اغلب درک آن را با سیگنال های معاملاتیِ کاملا تعریف شده، آسان می دانند .
ابر ایچیموکو از پنج خط تشکیل شده است که دو تای آنها یک ابر را تشکیل می دهند. این خطوط شامل میانگین 9 دوره، میانگین 26 دوره، میانگین آن دو میانگین، میانگین 52 دوره و خط قیمت پایانی عقب مانده است.
وقتی قیمت زیر ابر است، روند نزولی و وقتی بالاتر از ابر است، روند صعودی می باشد.
نحوه عملکرد ابر ایچیموکو
ابر ایچیموکو یک روش تحلیل تکنیکال است که از چندین شاخص تشکیل شده است. از آن در نمودار کندل استیک به عنوان ابزاری استفاده می شود که بینشی در مورد مناطق حمایت و مقاومت بالقوه می دهد و همچنین برای پیش بینی و تعیین نقاط ورود و خروج و همچنین روند آینده استفاده می شود.
نمودار از پنج خط تشکیل شده است:
خط معکوس (Tenkan-sen): میانگین متحرک 9 روزه.
خط استاندارد (کیجون سن): میانگین متحرک 26 روزه.
Senkou Span A: میانگین متحرک بین خط تلنگر و خط استاندارد که دوره های 26 روزه آینده را پیش بینی می کند.
Senkou Span B: میانگین متحرک 52 روزه که دوره های 26 روزه آینده را پیش بینی می کند.
Chikou Span: قیمت پایانی دوره جاری که بر اساس دوره 26 روز گذشته است.
فضای بین Senkou A (3) و Senkou B (4) ابر (Kumo) نامیده می شود که قابل مشاهده ترین عنصر سیستم ایچیموکو است. دو خط دوره های 26 روزه آینده را پیش بینی می کنند و به این ترتیب شاخص های پیشرو در نظر گرفته می شوند، در حالی که فاصله چیکو (5) یک شاخص عقب مانده است و داده هایی را بر اساس دوره 26 روز گذشته ارائه می دهد.
ابرها به طور پیشفرض با رنگهای سبز و قرمز مشخص میشوند تا خواندن آنها آسانتر شود. ابر سبز زمانی ایجاد می شود که Senkou A (خط ابر سبز بالا) بالاتر از Senkou B (خط ابر قرمز پایینی) باشد، ابر قرمز از برهمکنش متضاد همین خطوط مشتق شده است.
گفتنی است که برخلاف روش های دیگر، میانگین متحرک مورد استفاده در ایچیموکو بر اساس شمع های بسته نیست. در عوض، میانگین ها بر اساس حداکثر و حداقل مقادیر ثبت شده در یک دوره معین (میانگین بالاترین و پایین ترین سطوح) محاسبه میشوند.
ابر Ichimoku به شما چه می گوید؟
این شاخص فنی اطلاعات مربوطه را در یک نگاه با استفاده از میانگین ها نشان می دهد.
معامله گران اغلب از Ichimoku Cloud به عنوان ناحیه حمایت و مقاومت بسته به موقعیت نسبی قیمت، استفاده می کنند. این امر ایچیموکو را از بسیاری از شاخص های فنی دیگر که فقط سطوح حمایت و مقاومت را برای تاریخ و زمان فعلی ارائه می دهند، متمایز می کند.
کراس اوورها راه دیگری هستند که می توان از نشانگر استفاده کرد. مراقب باشید که خط تبدیل بالاتر از خط پایه حرکت کند، به خصوص زمانی که قیمت بالاتر از ابر است. این حالت، می تواند یک سیگنال خرید قدرتمند باشد.
اندیکاتور ایچیموکو عجیبترین اندیکاتور تحلیل تکنیکال موجود است. اندیکاتور ایچیموکو پنج خط است که بر روی نمودار قیمت ترسیم شده است که چهار خط آن وسط محدوده قیمت برای یک بازه زمانی مشخص است. در بازار ارز، قدرت نزولی یا صعودی حاکم است و این چهار خط به عنوان خطوط تقسیم این نیروها عمل می کنند. بنابراین، خطوط شاخص ایچیموکو توافق شرکت کنندگان در بازار ارز را بر ارزش ارزها در هر یک از دوره های زمانی نشان می دهد.
اندیکاتور ایچیموکو شاخصی است که نرخ رشد قیمت در آینده را محاسبه می کند و مناطق حمایت و مقاومت آتی را مشخص می کند.
تفاوت بین ابر ایچیموکو و میانگین متحرک
در حالی که Ichimoku Cloud از میانگین ها استفاده می کند، اما آنها با میانگین متحرک معمولی متفاوت هستند. میانگینهای متحرک ساده قیمتهای پایانی را میگیرند، آنها را جمع میکنند و کل آن را بر تعداد قیمتهای پایانی تقسیم میکنند.
توجه کنید که چگونه محاسبات برای ابر Ichimoku متفاوت است. این محاسبات بر اساس اوج و پایین در یک دوره و سپس تقسیم بر دو هستند. بنابراین، میانگین های ایچیموکو با میانگین های متحرک سنتی متفاوت خواهند بود، حتی اگر تعداد دوره های یکسانی استفاده شود.
هیچ یک از این شاخص ها بهتر از دیگری نیست. آنها فقط داده ها را به روش های متفاوتی ارائه می دهند.
چگونه امروز با استراتژی ابر ایچیموکو شروع به کسب درآمد کنیم؟
با توجه به آنچه گفته شد، تجزیه و تحلیل ابری مهم است. زیرا اغلب میتوانیم از آن در مورد معکوسها و تغییرات مورد انتظار آینده، یاد بگیریم. هنگام استفاده از نشانگر Ichimoku برای اطلاع از روندها، مهم است که بدانید چه زمانی یک روند به پایان رسیده است و چه زمانی یک معکوس بالقوه سیگنال خروج از تجارت را نشان می دهد.
طبیعتا یک معامله گر با تماشای نمودار می تواند تغییرات احتمالی را پیش بینی کند و در آینده از آن پول خوبی به دست آورد. بنابراین، می بینید که این استراتژی طبق اصل استاندارد کار می کند، اندیکاتور سیگنال ها را تعیین می کند و معامله گر به سادگی به آنها واکنش نشان می دهد.
در صورت لزوم، سیستم را می توان با ابزارهای کمکی برای فیلتر کردن بیشتر سیگنال های نادرست تکمیل کرد. چیزی که استفاده از این سیستم را آسان می کند این است که از 5 معیار استفاده می کند بنابراین اطلاعات زیادی را در تجزیه و تحلیل شامل می شود. تنها جنبه استفاده از Cloud/Kumo Analysis این است که از 5 اندیکاتور استفاده می کند و هنوز خواندن آن بسیار آسان است.
تجارت در “ابر” شبیه تجارت در یک کانال است – از پایین به بالا و از بالا به پایین. نویسنده به بی ثباتی رفتار قیمت و احتیاط در معاملات در فضای ابری اشاره کرد.
آموزش اندیکاتور ایچیموکو
استفاده از اندیکاتور ایچیموکو در تحلیل تکنیکال یکی از مسائل داغ و پر بحث است که اولین بار توسط یک روزنامه نگار ژاپنی به نام Goichi Hosoda درسال ۱۹۳۰ طراحی گردیده است. در اولین نگاه این اندیکاتور ایچیموکو کمی پیچیده به نظر میآید ولی جزء اندیکاتورهای پرکاربرد و مفید محسوب می شود و سیگنال هایی که از آن دریافت می گردد به خوبی تعریف شده می باشد.
روش کار به این صورت می باشد که تحلیلگران با نگاه کردن به نمودار می توانند روند را شناسایی نمایند و بعد از پیدا کردن سطوح حمایت و مقاومت به دنبال سیگنال های خرید و فروش باشند. ژاپنیها سابقه طولانی و درخشانی در حرفه معامله گری دارند و می توان گفت که ژاپنیها بنیانگذار تحلیل تکنیکال می باشند. ژاپنیها چند قرن پیش از آمریکاییها از تحلیل تکنیکال برای پیشبینی قیمت برنج استفاده میکردند. اندیکاتور ایچیموکو یا نمودار ابری ایچیموکو (Ichimoku Cloud Chart) سبک نسبتاً جدیدی از تحلیل تکنیکال می باشد.
کاربردهای اندیکاتور ایچیموکو Ichimoku indicator
کاربردهای سیستم ایچیموکو که همان چارت تعادل، روشی جدید در تحلیل تکنیکال می باشد که از محبوبیت بسیاری در بین معامله گران برخوردار باشد. ابر ایچیموکو کاربردهای متفاوتی دارد و یک بعد کاملاً جدید به چارت شمعی اضافه می نماید.
این روش که برای کاربرد آن در بازار آتی و سهام شناخته شده است اطلاعات بیشتری در اختیار ما قرار می دهد و از این جهت پرایس اکشن معتبری را برای ما فراهم می نمایند. اندیکاتور از اجزاء مختلفی تشکیل می گردد که قبل از استفاده از آن بر روی چارت باید بر تمام بخش های این اندیکاتور ایچیموکو تسلط پیدا نمایید. نکته پر اهمیت این است که اگر چه از الگوهای شمعی می توان در چارت روزانه، طی روز، ساعتی، هفتگی و ماهانه استفاده کرد، اما در اندیکاتور ایچیموکو فقط باید از چارت روزانه استفاده ابر ایچیموکو چگونه کار میکند؟ نمود. بنابراین محدودیت استفاده از شمع های روزانه در این اندیکاتور نشان می دهد که این سیستم برای استراتژی های میان مدت و بلند مدت میباشد. همچنین باید به این امر توجه کرد که ابر ایچیموکو برای بازارهای روند دار کاربرد دارد. بنابراین به خاطر داشته باشید که از این سیستم در بازارهای روند دار استفاده کنید. یعنی این روش در بازارهای خنثی کاربردی ندارد.
به طور کلی مهم ترین کاربردهای اندیکاتور ایچیموکو عبارت است از:
- تعیین جهت و قدرت روند
- تعیین سطوح حمایت و مقاومت
- دریافت سیگنال هایی مبنی بر خرید و فروش
خط ها و اجزای تشکیل دهنده اندیکاتور ایچیموکو
اندیکاتور ایچیموکو از پنج خط اصلی تشکیل می گردند. این خطوط عبارتند از:
- سنکو اِی (میانگین تنکن سن و کیجون سن که 26 دوره به جلو شیفت شده)
- سنکو بی (برآورد میانگین های متحرک قیمتی 52 کندل گذشته که 26 دوره به جلو شیفت شده)
- کیجون سن (میانگین متحرک 26 دوره گذشته یا آبی رنگ)
- تنکان سن (میانگین متحرک 9 دوره گذشته یا قرمز رنگ)
- چیکو (نمودار خطی قیمت که 26 دوره به عقب رفته با خط سبز یا بنفش رنگ)
خطوط سنکو اِی و سنکو بی، ابر کومو را تشکیل می دهند.
همچنین این اندیکاتور شامل نمودار قیمت کندلهای ژاپنی (کندل استیک) نیز میباشد. از طرفی دو خط سنکو ای و سنکوی بی تشکل ابری موسوم به ابر کوموی ایچیموکو را میدهند که از اهمیت زیادی برخوردار است.
این خطوط در شکل زیر رسم شده است:
اجزای اندیکاتور ایچیموکو
بررسی ابعاد زمانی در ایچیموکو
در بررسی ابعاد زمانی اندیکاتور ایچیموکو سه بعد زمانی وجود دارد که عبارت اند از:
- بُعد یکم نمودارهای ایچیموکو، بخش تاریخی بازار است.
- بُعد دوم شامل بخش فعلی بازار میشود.
- بُعد سوم هم بخش آتی بازار است.
معاملهگران بایستی توجه داشته باشند که کاربرد ایچیموکو در کندل های شمعی است. معمولاً معاملهگران تازه کار در اولین نگاه به نمودارهای ابری گیج میشوند و فکر میکنند که این نمودارها بهقدری پیچیده هستند که شاید ارزش کار کردن نداشته باشند. همانطور که قبلاً هم گفته شد، ایچیموکو یک نوع نمودار است و نباید مثل اندیکاتور با آن برخورد کرد. معاملهگران معمولاً از اندیکاتورها برای راحتی کار استفاده میکنند و تنها تحلیلی که از اندیکاتورهای تکنیکال به دست میآید، سیگنال خرید و فروش یا سیگنالهای مشابه مثل سیگنال تغییرات قدرت روند است. ایچیموکو یک نمودار است و بایستی آن را تحلیل کرد. هر کدام از اجزا نمودارهای ابری اطلاعات جدید و مهمی را در اختیار معاملهگر قرار می دهند.
میزان اطلاعاتی که نمودارهای ابری در اختیار معاملهگران قرار میدهند بیشتر از نمودارهای شمعی است. اما شما بعد از یادگیری نمودارهای ابری تنها با یک نگاه خواهید توانست وضعیت کلی بازار را درک کنید. با تحلیل هر کدام از بخشهای ایچیموکو ذهنیت دقیقی از بازار به دست خواهید آورد. بسیاری از معاملهگران تازهکار از ایچیموکو برای سیگنال یابی استفاده میکنند و یا تنها یک یا دو جز از نمودارهای ابری را برای تحلیل استفاده میکنند. ایچیموکو یک نوع نمودار است و بایستی تمامی اجزای نمودار تحلیل شوند. استفاده گلچین از اجزا ایچیموکو تصویر ناقصی از بازار به شما خواهد داد. در این صورت دیگر شما از ایچیموکو استفاده نمیکنید، بلکه در واقع از یک اندیکاتور ناقص استفاده میکنید. اشتباه دیگری که در میان معاملهگران تازهکار دیده میشود، استفاده از نمودارهای ابری برای سیگنال یابی است. از نمودارهای ابری میتوان برای سیگنال یابی استفاده کرد. اما سیگنالهای صادر شده در نمودارهای ابری، تاخیر بیشتری نسبت به سیگنالهای پرایس اکشن دارند. به همین دلیل توصیه میشود که همواره در نمودارهای ابری از کندل های ژاپنی استفاده کنید تا دسترسی سریعتری به سیگنالها داشته باشید.
سیگنال های خرید و فروش در اندیکاتور ایچیموکو
در اندیکاتور ایچیموکو دو نوع سیگنال وجود دارد. سیگنال خرید زمان کراس خط قرمز کیجون سن و خط آبی تنکانسن اتفاق میافتد به شرطی که هم زمان هر دو خط در بالای ابر کومو قرار می گیرند.
سیگنال فروش: اگر خط آبی بالای خط قرمز قرار بگیرد، و هم زمان هر دوی این خطوط در پایین ابر کومو قرار بگیرند، نشان از روند نزولی سهم دارد و سیگنال فروش صادر میشود.
آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب
برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.
آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این ابر ایچیموکو چگونه کار میکند؟ کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .
نکته مهم: سیگنال هایی که از کراس دو خط کیجونسن و تنکانسن به بالا و پایین دریافت میشود نمیتواند ملاک معامله باشد و تنها یک سیگنال هشدار است.
حمایت و مقاومت در اندیکاتور ایچیموکو
در این سیستم معاملاتی همه نمودارها به غیر از چیکو اسپن میتواند سطوح حمایتی یا مقاومتی برای یک سهم باشند. به بیانی دیگر، زمانی که نمودار قیمتی به یکی از خطوط کیجنسن و تنکانسن برخورد می کند، برخورد قیمت با این دو نمودار برای ما مهم خواهد بود، حال از طرفی با توجه به اینکه نمودار تنکانسن، دارای میانگین کمتر و نزدیک به نمودار قیمت در حال حرکت است، شاید برخورد و عبور از نمودار قیمتی برای ما آنچنان مهم نباشد، ولی درباره کیجنسن، این امر بسیار مهم بوده و باید مورد توجه قرار گیرد.
اما مهم ترین سطوح حمایت و مقاومت، ابر کوی اندیکاتور ایچیموکو است. هر چقدر ضخامت ابر بیشتر باشد قدرت آن سطح حمایتی یا مقاومتی بیشتر است. به رنگ ابر نیز توجه کنید. رنگ قرمز نشان دهنده روند منفی و رنگ سبز نشان دهنده روند مثبت است.
وقتی قیمت در زیر ابر کومو قرار دارد، این ابر یک مقاومت اساسی برای سهم است. بنابراین با شکست این مقاومت یک سیگنال خرید صادر خواهد شد. وقتی قیمت در بالای این ابر در حرکت است، ابر کومو یک سطح حمایت قوی است که با شکست آن سیگنال فروش صادر خواهد شد.
روش کار با اندیکاتور ایچیموکو
ابر ایچیموکو از پنج خط یا محاسبات تشکیل شده است که دو مورد از آنها به شکل ابر نمایش داده می شوند، به طوری که تفاوت بین دو خط در داخل به صورت سایه در می آید. خطوط شامل میانگین ۹ دوره ای، ۲۶ دوره ای، میانگینی از دو میانگین اول، میانگین ۵۲ دوره ای و یک خط قیمت پایانی هستند.
ابر کومو بخش کلیدی اندیکاتور ایچیموکو است. زمانی که قیمت پایین تر از ابر است، روند نزولی و زمانی که قیمت بالای ابر است، روند صعودی خواهد بود. روند صعودی زمانی قوی است که ابر در مسیر قیمت حرکت کند. به طور مثال؛ در طول روند صعودی ابر هم به سمت بالا حرکت می کند و یا در طول روند نزولی، ابر ایچی هم به سمت پایین حرکت می کند.
خط چیکو
خط چیکو در اندیکاتور ایچیموکو دو کاربرد مختلف دارد. اگر این خط نمودار قیمت را از بالا به پایین قطع کند یک سیگنال فروش است. برعکس اگر خط چیکو نمودار قیمت را از پایین به بالا کراس کند، یک سیگنال خرید است.
کاربرد بعدی این خط این است که نشان میدهد چقدر تغییرات قیمت سرعت داشته است. در واقع هرچقدر فاصله خط چیکواسپین با نمودار قیمت زیاد شود (چه در روند صعودی چه در روند نزولی) نشان دهنده این موضوع است که تغییرات قیمت با سرعت بیشتری اتفاق افتاده و ریسک معامله بیشتر است.
ایچیموکو چه چیزی را نشان می دهد؟
این اندیکاتورِ به صورت تکنیکال اطلاعاتی را برمبنای میانگین متحرک نشان می دهد. روند کلی مثبت است اگر قیمت بالای ابر باشد و منفی است اگر قیمت پایین ابر حرکت کند. زمانی که قیمت در داخل ابر باشد، نمودار قیمتی فاقد روند است. زمانی خط سریعتر رشد می کند و بالاتر از خط کندتر قرار می گیرد، روند صعودی تقویت میشود و ابر سبز خواهد شد.
تحلیلگران همچنین از ابرها و وضعیت قرارگیری قیمت نسبت به آنها به عنوان محدوده مقاومت و حمایت استفاده می کنند همچنین ابرها محدوده حمایتی و مقاومتی را که در آینده بازتاب داده می شوند را نشان می دهند. بدین ترتیب اندیکاتور ایچیموکو بسیار فراتر از سایر اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال که تنها سطوح حمایت و مقاومت فعلی را بازگو می کنند، قرار می گیرد.
تفاوت بین ایچیمو کو و میانگین متحرک
در حالی که Ichimoku Cloud از میانگین های متحرک استفاده می کند، اما بسیار متفاوت از میانگین متحرک است. میانگین متحرک ساده با در نظر گفتن قیمت پایانی و اضافه کردن سایر قیمت ها و تقسیم بر تعداد قیمت های پایانی در نظر گرفته شده، ایجاد می شود. در میانگین متحرک با دوره ۱۰، مجموع قیمت پایانی سهام در ده دوره گذشته بر ۱۰ تقسیم می شود. توجه کنید که محاسبات برای ابر Ichimoku بسیار متفاوت تر است. محاسبات ابر کومو براساس مقادیر بالا و پایین و تقسیم بر دو هستند. بنابراین، میانگین متحرک Ichimoku از میانگین متحرک ساده متفاوت است، حتی اگر همان تعداد دوره ها مورد استفاده قرار گیرد. هیچ یک از اندیکاتورهای تکنیکال نسبت به دیگری برتری ندارند، و فقط اطلاعات را به صورت متمایزتری نمایش می دهند.
محدودیتهای استفاده از ایچیموکو
این اندیکاتور نمودار قیمت را با خطوط زیادی شلوغ می کند. بسیاری از نرم افزاریهای معاملاتی و تحلیلی، اجازه پنهان کردن بعضی از خطوط اندیکاتور را به معامله گر می دهند. به عنوان مثال، تمام خطوط به جزء Leading Span A و Leading Span B که ابر کومو را تشکیل می دهند، می توانند پنهان شوند. هر یک از معامله گران نیاز به تمرکز بر روی یک یا چند خط مشخص به منظور استخراج اطلاعات دارند. یکی دیگر از محدودیت های Ichimoku Cloud این است که بر اساس داده های تاریخی است. در حالی که دو مورد از این داده ها در آینده بازتاب داده می شوند، اما در فرمول ابر ایچیموکو چگونه کار میکند؟ ها بخشی وجود ندارد که به طور ذاتی آینده را پیش بینی کند. ابرها همچنین می توانند برای مدت زمان طولانی نامرتبط باشند، چرا که برخی اوقات قیمت بسیار بالا یا پایین تر از ابر حرکت می کند. در این موارد، تقاطع خطوط تنکانسن و کیجونسن از اهمیت بالاتری برخوردار است.
در این مقاله به آموزش اندیکاتور ایچیموکو پرداختیم. این اندیکاتور میتواند به شما کند تا در بازار بورس تصمیمات بهتری اتخاذ کنید.
همچنین نگاهی به مقاله سرمایه گذاری در بورس چگونه است بیاندازید. شما برای موفقیت در بورس نمیتوانید تنها به یک اندیکاتور متکی باشید.
دیدگاه شما