آموزش رسم نمودار منحنی استاندارد

شکل 5 مراحل روش افزایش استاندارد و منحنی مربوطه

کالیبراسیون و رگرسیون

دستگاه HPLC - waters 2695 با دتکتور PDA و فلورسانس و Autosampler - فوری فروشی

جهت کسب اطلاعات با ما تماس بگیرید جهت کسب اطلاعات با ما تماس بگیرید

کالیبراسیون به مجموعه کارهایی که بر اساس یک روش مشخصی برای مقایسه نتایج یک دستگاه با یک دستگاه دقیق تر یا یک روش استاندارد (ابزار دقیق) برای تشخیص خطا، تنظیم دستگاه و یکسان سازی گزارشات آنالیزی به کار می روند، اطلاق می شود. به طور کلی هدف از کالیبراسیون اطمینان از صحت (accuracy) نتایج مشاهده شده روش آنالیزی است. کالیبراسیون و رگرسیون در روش های آنالیزی در مفاهیمی نزدیک به هم دارند.

کالیبراسیون یک مفهوم بسیار گسترده است که کلیه مراحل آنالیز از شرایط نگهداری دستگاه آنالیزی تا چک کردن کلیه قطعات الکترونیکی و .. را شامل می شود. در اینجا به طور خاص کالیبراسیون در روش های آنالیز و به ویژه در اندازه گیری های کمی (Quantitative) مد نظر است که در آن کالیبراسیون شامل ایجاد یک رابطه بین پاسخ دستگاه و مقادیر استاندارد است.

هدف هر آنالیزی تولید داده های قابل اعتماد (reliable) با حداقل خطاست. برای بسیاری از دستگاه های آنالیزی، رسم منحنی کالیبراسیون برای اندازه گیری کمی الزامی ست. روش های کالیبراسیون برای ارزیابی و تنظیم دقت و صحت دسنگاه ها و تجهیزات اندازه گیری به کار می روند.

برای مشاوره و انجام پروژه های آمار و کمومتریکس با ما تماس بگیرید

کالیبراسیون و رگرسیون

روش های رگرسیون (Regression) یکی از عمومی ترین روش های آماری استفاده شده برای کالیبراسیون هستند. روش های رگرسیون استفاده گسترده ای در حیطه های مختلف دارند از مطالعات شیمیایی مواد و تحقیق و توسعه ترکیبات جدید تا بازاریابی و مطالعات اجتماعی و روانشناسی. رگرسیون تکنیکی ست آموزش رسم نمودار منحنی استاندارد که برای مدل سازی و آنالیز داده های عددی شامل یک متغیر وابسته (Y) و یک یا چند متغیر مستقل (X) به کار می رود. هدف هر روش رگرسیونی می تواند ارائه مدل به منظور توصیف رابطه Y و X باشد و یا پیش بینی (prediction) مقادیر Y برای نمونه های جدید.

معمولا فرض اولیه را بر خطی بودن رابطه بین متغیر های وابسته و مستقل در نظر می گیرند و بنابراین رگرسیون خطی بسیار متداول تر بوده و کاربرد بیشتری از روش رگرسیون غیرخطی دارند. مفروضات اولیه روش های رگرسیون خطی شامل وجود رابطه خطی بین متغیر وابسته و متغیرهای مستقل، توزیع نرمال خطاها و هم واریانسی (homoscedasticity) در طول بهترین خط برازش شده مستقل است.

هم واریانسی (homoscedasticity) وضعیتی را توصیف می کند که واریانس خطای پاسخ (Y) نسبت به مقادیر متغیر مستقل ثابت باشد. به عبارت دیگر تغییرات واریانس در طول بهترین خط برازش شده ثابت باشد (شکل 1 الف).

ناهم‌واریانسی (heteroscedastic) برعکس هم واریانسی، وضعیتی را توصیف می کند که واریانس خطای پاسخ نسبت به مقادیر متغیر مستقل ثابت نباشد. به عبارت دیگر تغییرات واریانس در طول بهترین خط برازش آموزش رسم نمودار منحنی استاندارد شده ثابت نیست و معمولا به شکل مخروط است (شکل1 ب).

شکل 1 الف: هم واریانسی و ب: ناهمواریانسی

براساس تعداد متغیرهای مستقل (x) روش های کالیبراسیون به کالیبراسیون تک متغیره (Univariate calibration) و کالیبراسیون چند متغیره (Multivariate calibration) دسته تقسیم می شوند.

به طور کلی روش های کالیبراسیون در آنالیز به رابطه بین نمونه و اندازه سیگنال مرتبط است که با تابع آنالیزی ((x=f_s(Q)) ساختار یک گونه شیمیایی را به مقدار یا غلظت آن مربوط می سازد.

رابطه بین کمیت آنالیت و پاسخ آشکارساز برای بسیاری از روش های آنالیزی خطی یا نزدیک به خطی ست. کالیبراسیون معمولا شامل رسم پاسخ دستگاه بر حسب مجموعه ای از نمونه ها با غلظت مشخص است. بنابراین متداول ترین روش کالیبراسیون روش رگرسیون خطی (linear regression) ست که در آن نقاط تجربی با استفاده از روش حداقل مربعات (least squares) به صورت خطی برازش می شوند. که معادله کلی آن با رابطه 1 نشان داده می شود:

در رابطه 1 β شیب (slope) خط و α عرض از مبدا (intercept) است. شیب خط و عرض از مبدا را می توان از روابط زیر به دست آورد:

در رابطه های 2 و 3 X_mean و y_mean به ترتیب مقادیر میانگین X و y هستند.

در بیشتر مواقع α و β با روش روش حداقل مربعات جزیی (least squares) به دست می آیند. اساس این روش به حداقل رساندن مجموع مربعات باقی مانده (sum of squares of residuals) یا SSR است. دقت شود در روش SSR پیدا کردن بهترین منحنی (best curve) بسیار با اهمیت است.

شکل 2 رگرسیون خطی و مفاهیم اولیه آن

بر اساس رابطه 1 مقادیر برازش شده (Fitted values) به دست می آید. مقدار باقی مانده برابر با اختلاف مقادیر مشاهده شده (تجربی) با مقادیر برازش شده است. شکل 2 این مفاهیم را به صورت شماتیک نشان می دهد.

برای ارزیابی مدل رگرسیون ار پارامترهای تناسب برازش (goodness of fit) استفاده می شود. متداول ترین این پارامترها از روابط زیر محاسبه می شوند:

(Total SS = Σ(y_{observed i}– y_mean) 2 (4

(Model SS = Σ(y_{fitted i} – y_mean) 2 (5

(Residual SS = Total SS – Model SS (6

(R 2 = Model SS /Total SS (7

Total SS یا مجموع مربعات کل (Total Sum of Squares)

Model SS یا مجموع مربعات مدل (Model Sum of Squares)

Residual SS مجموع مربعات باقی مانده (Residual Sum of Squares)

و R 2 مربع ضریب همبستگی (r) هستند.

R 2 میزان تغییرات متغیر y که می تواند توسط متغیر x تبیین شود را نشان می دهد. مقدار R 2 بین صفر و یک تغییر می کند. مقدار R 2 برابر با 1 یعنی تناسب کامل صورت گرفته و مقدار R 2 برابر با 0 یعنی هیچ رابطه ای بین داده ها وجود ندارد. شکل 3 حالت های مختلف ضریب همبستگی (r) را نشان می دهد. همان طور که در شکل 3 نشان داده شده است مقادیر بالای R 2 الزاما تضمین کننده یک مدل پیش بینی کننده خوب نیست و تایید نهایی مدل نیاز به ارزیابی دقیق تری دارد.

شکل 3 حالت های مختلف ضریب همبستگی

بعد از رسم منحنی کالیبراسیون و برازش داده ها رسم نمودار باقی مانده برای ارزیابی منحنی کایبراسیون بسیار مفید است. برای هر غلظت مقدار باقی مانده از اختلاف پاسخ دستگاه و پاسخ پیش بینی شده از منحنی کالیبراسیون به دست می آید. شکل 4 نمودار باقی مانده و حالت های مختلف آن را نشان می دهد. نمودار باقی مانده باید به صورت پراکندگی تصادفی نقاط حول محور افقی در صفر رسم می شود (شکل4 الف). در غیر این صورت (شکل4 ب تا د) باید با برطرف کردن مشکل اقدام کرد.

شکل 4 نمودار باقی مانده و حالت های مختلف آن

کالیبراسیون تک متغیره

کالیبراسیون تک متغیره (Univariate calibration)، یا کالیبراسیون تک جزئی (single-component calibration)، روش بسیار شناخته شده و متداولی ست که سنگ بنای بسیاری از آنالیزهای کمی ست.

کالیبراسیون بر اساس رگرسیون خطی تک متغیره، چند فرض مهم را باید در نظر داشت: گزینش پذیری (Selectivity) و خطی بودن (Linearity). یک مدل کالیبراسیون تک متغیره فقط وقتی نتایج صحیحی دارد که سیگنال فقط ناشی از حضور آنالیت باشد نه عوامل دیگر. اگر عوامل یا آنالیت های دیگری سبب تغییر سیگنال شوند در روش تک متغیره هیچ راهی برای تشخیص آنها وجود ندارد و بنابراین نتایج ناصحیحی به دست خواهد آمد. باید یک رابطه خطی نیز بین مقدار کمی (غلظت) و سیگنال یا پاسخ دستگاه وجود داشته باشد. اگر رابطه خطی نباشد می توان از روش های کالیبراسیون تک متغیره غیرخطی استفاده کرد.

روش های کالیبراسیون متفاوتی برای روش های آنالیزی پیشنهاد شده است. سه روش استاندارد خارجی، افزایش استاندارد و استاندارد داخلی از روش های رایج تر و متداول در روش های آنالیزی هستند که در ادامه هر کدام به همراه معایب و مزایا هر روش مورد بررسی قرار می گیرند. دقت شود به منحنی کالیبراسیون (Calibration curve) منحنی تجزیه ای (analytical curve) یا منحنی کار (working curve) نیز می گویند.

کالیبراسیون خارجی

روش کالیبراسیون خارجی (External calibration)،متداول ترین روش در اندازه گیری های کمی ست. در این روش یک یا چند استاندارد با غلظت مشخص از آنالیت مورد نظر، تحت شرایط دستگاهی و آزمایشگاهی مشابه نمونه ها، آنالیز می شود. پاسخ دستگاه برای استانداردهای با مقادیر معلوم با پاسخ نمونه های مجهول با هم مقایسه می شوند.

برای انجام کالیبراسیون خارجی وجود شرایط زیر الزامی ست:

• سیگنال یا پاسخ متناسب با غلظت باشد.
• حساسیت دستگاه برای نمونه ها و استاندارد یکسان باشد.
• سیگنال فقط در نتیجه حضور و وجود آنالیت مورد نظر باشد.
• اثرات ماتریس نمونه و افت دستگاهی (instrumental drift) در سیگنال منظور نگردد.

برای این منظور منحنی کالیبراسیون حاصل ازپاسخ های دستگاه بر حسب مقدار آنالیت ها در استاندارد رسم می شود. با استفاده از معادله خط بدست آمده و با اندازه گیری ارتفاع یا سطح زیر پیک نمونه مجهول مقدار دقیق آنالیت محاسبه آموزش رسم نمودار منحنی استاندارد می شود.

مزیت استفاده از روش استاندارد خارجی سادگی آن است و قابلیت استفاده برای روش های مختلف را داراست اما این روش معمولا تحت تاثیر شرایط آزمایش مزاحمت ها و پایداری آشکارساز قرار می گیرد. بنابراین در مواقعی که مزاحمت عمده ای برای جزء آنالیزی وجود دارد یا نمونه ماتریس پیچیده ای دارد صحت و دقت چندان مناسبی ندارد.

افزایش استاندارد

در روش کالیبراسیون با افزایش استاندارد (standard addition calibration) مقدار مشخصی از آنالیت به نمونه ها اضافه می شود. سیگنال دستگاه به صورت تابعی از غلظت اضافه شده اندازه گیری می شود. در این روش مزاحمت های ماتریسی نمونه حذف می شوند اما کاهش حساسیت ناشی از افت دستگاه تصحیح نمی شود. شکل 5 به صورت شماتیک مراحل روش افزایش استاندارد و منحنی مربوطه را نشان می دهد.

شکل 5 مراحل روش افزایش استاندارد و منحنی مربوطه

استاندارد داخلی

در روش کالیبراسیون استاندارد داخلی (Internal Standard) یک ماده شناخته شده به عنوان استاندارد داخلی به همه نمونه ها و استانداردها اضافه می شود. در این روش از فاکتور پاسخ (response factor) یا فاکتور پاسخ نسبی (relative response factor) که به صورت زیر تعریف می شوند استفاده می شود.

Response factor for analyt (RF_A)=(سیگنال آنالیت)/ (غلظت آنالیت)

Response factor for internal standard (RF_is)=(سیگنال استاندارد داخلی)/(غلظت استاندارد داخلی)

relative response factor= RF_A/ RF_is

آموزش نحوه کشیدن نمودار در ورد

نمودارهای گرافیکی یکی از بهترین روش هایی هستند که می توانید از آنها برای به اشتراک گذاری بهتر اطلاعات استفاده کنید. به همین منظور در برنامه ورد که یکی از محبوب ترین برنامه های تولید محتوای متنی بشمار می رود، امکان کشیدن نمودار فراهم شده است. در واقع خیلی ساده می توانید نمودار اکسلی یعنی نمودارهایی مشابه با چارت های رسم شده در اکسل طراحی کنید. ساختار نمودار خیلی سریع وساده حجم بالایی از اطلاعات را به مخاطب منتقل می کند. شما با استفاده از ابزارهای ارائه شده در برنامه word 2019 و حتی نسخه های قدیمی تر می توانید به راحتی اقدام به کشیدن نمودار در ورد نمایید و در کنار محتوای متنی آموزش رسم نمودار منحنی استاندارد خود، محتوای بصری مناسب را نیز داشته باشید. به همین منظور تصمیم گرفتیم در این مقاله از میزبان فا مگ نحوه رسم انواع نمودار در ورد مثل خطی، نمودار ستونی،دایره، میله ای و… را به شما آموزش دهیم. پس اگر شما نیز به دنبال یادگیری طریقه کشیدن نمودار در ورد و طراحی چارت هستید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید. در پایان این آموزش با انواع نمودار های ورد، آموزش کامل رسم نمودار و ویرایش و ساختار آن آشنا خواهید شد.

موضوعاتی که در آموزش درج نمودار chart به آنها پرداخته خواهد شد، به شرح ذیل است:

قابلیت رسم نمودار در ورد

به طور معمول از ورد برای ارائه اطلاعات متنی استفاده می شود. چرا که این برنامه قابلیت های زیادی را دارا می باشد و به افراد این امکان را می دهد تا به راحتی و به بهترین نحو ممکن اطلاعات خود را مدیریت نمایند. مثلا رسم انواع نمودار و چارت سازمانی یک روش بسیار نوین بصری است که در ورد ارائه شده. موضوعی که وجود دارد این است که شما می توانید در کنار ارائه اطلاعات متنی مورد نیاز خود، از نمودارهای بصریمثل میله ای، خطی، دایره ای و… نیز استفاده کنید. این امر سبب می شود تا خوانندگان نوشته های شما بتوانند به شکل بهتری با محتوا ارتباط برقرار کرده و درک بهتری را از نوشته ها داشته باشند. به همین منظور لازم است افراد در راستای یادگیری ورد و قابلیت های آن با طریقه کشیدن نمودار در ورد نیز آشنا شوند تا بتوانند به شکل بهتری محتواهای خود را مدیریت نمایند. در نتیجه در ادامه نحوه رسم نمودار در ورد را به شما آموزش خواهیم داد تا بتوانید بهترین استفاده را از قابلیت کشیدن نمودار در ورد برای بهینه سازی نوشته آموزش رسم نمودار منحنی استاندارد های خود داشته باشید. 🙂 به صورت کلی انواع نمودار های ورد از لحاظ ساختار، چیدمان و ظاهر متفاوت هستند اما برای مقایسه داده ها می توانید به صورت زیر عمل کنید:

• رسم نمودار درختی
• درج نمودار خطی
• ترسیم چارت ستونی
• کشیدن نمودار میله ای
• طراحی چارت دایره ای
• مقایسه اطلاعات تحت نمودار منحنی
• رسم گراف
• و…

طریقه کشیدن چارت در ورد

به طور کلی شما می توانید به 2 روش برای کشیدن نمودار در ورد اقدام نمایید که این دو روش عبارتند از:

1. رسم نمودار آماده در ورد به کمک منو Object
2. کشیدن نمودار در ورد به کمک گزینه Chart

در ادامه به صورت گام به گام به بررسی نحوه استفاده از هر یک از روش های عنوان شده برای کشیدن نمودار در ورد خواهیم پرداخت.

روش اول: رسم نمودار آماده در ورد به کمک منو Object

اولین روشی که می توانید از آن برای کشیدن نمودار در word استفاده کنید، استفاده از گزینه Object است. به همین منظور شما باید مسیر زیر را دنبال کنید:

روش دوم: کشیدن نمودار در ورد به کمک گزینه Chart

روش دیگری که می توانید از آن برای کشیدن نمودار در ورد استفاده کنید، گزینه Chart است. در راستای استفاده از این گزیه برای رسم نمودار شما باید مسیر زیر را دنبال کنید:

🔵🟢 نکته : انتخاب هر یک از روش های عنوان شده برای کشیدن نمودار در ورد می تواند به ایجاد یک نمودار با ظاهر منحصر به فرد منجر شود. در عکس زیر می توانید یک مقایسه ظاهری از چارت ایجاد شده به هر دو روش را مشاهده نمایید.

ویرایش نمودار در ورد

پس از اینکه شما چارت مورد نظر خود را ایجاد نمودید، امکان تغییر طرح نمودار همچنین ویرایش نمودار در ورد برای شما فراهم می باشد. بسته به اینکه شما از چه روشی برای ویرایش نمودار استفاده کرده اید، نحوه ویرایش چارت در ورد نیز متفاوت خواهد بود. در ادامه به بررسی هر دو روش خواهیم پرداخت:

1. ویرایش نمودار کشیده شده با ابزار Object

اگر از روش اول برای رسم نمودار استفاده کرده اید، برای تغییر طرح نمودار آموزش رسم نمودار منحنی استاندارد لازم است دو بار روی چارت کلیک نمایید تا وارد ویرایشگر شوید. به منظور تغییر حالت نمودار باید همانند تصویر زیر روی گزینه Chart type کلیک کرده و حالت مورد نظر خود برای کشیدن نمودار در ورد را انتخاب نمایید. در ادامه نیز می توانید سایر تغییرات مورد نظر خود را به کمک تسک بار موجود در بالای صفحه و همچنین جدول اطلاعاتی که نمایش داده می شود اعمال نمایید.

2. تغییر طرح نمودار رسم شده با ابزار Chart

اما اگر از روش دوم برای کشیدن نمودار در ورد استفاده کرده اید، می توانید از طریق ابزارهای تعریف شده در خود ورد و بدون نیاز به ورود به بخش ویرایشگر word تغییرات مورد نظر خود را اعمال نمایید. برای تغییر حالت chart کافی است چارت را انتخاب نموده و در سربرگ Design روی گزینه Change Chart Type کلیک کنید و در صورت تمایل به تغییر اطلاعات یا سایر ویژگی های chart رسم شده نیز می توانید از تسک بار موجود و همچنین آیکون های قرار گرفته در کنار چارت استفاده نمایید.

بدین ترتیب به سادگی قادر به تغییر چارت طراحی شده در ورد خواهید بود و می توانید آمار و اطلاعات مربوطه را اصلاح کنید.

یکی از ساده ترین روش های مقایسه داده و ارقام این است که chart هایی ترسیم و اطلاعات را به راحتی مقایسه کنید. خوشبختانه امکان رسم چارت در ورد نیز میسر است. در این مقاله از میزبان فا مگ تلاش ما بر این بوده است تا طریقه کشیدن نمودار در ورد با دو روش متفاوت را به شما آموزش دهیم. به کمک این آموزش شما می توانید به راحتی در زمینه رسم نمودار در ورد اقدام کرده و انواع نمودار در ورد را ایجاد و محتوای خود را با داده های بصری مناسب آموزش رسم نمودار منحنی استاندارد غنی سازید. در صورت داشتن هر گونه سوال یا وجود هر نوع ابهامی در خصوص نحوه کشیدن نمودار در ورد می توانید از طریق بخش دیدگاه های همین مقاله با ما همراه باشید.

ایران فایل

پاورپوینت تهیه منحنی استاندارد به روش اسپکتروفتومتری

پاورپوینت تهیه منحنی استاندارد به روش اسپکتروفتومتری

توضیحات:
دانلود پاورپوینت با موضوع تهیه منحنی استاندارد به روش اسپکتروفتومتری،
در قالب ppt و در 9 اسلاید، قابل ویرایش.

بخشی از متن پاورپوینت:
دستگاه اسپکتروفتومتر:
قسمتهای دستگاه اسپکتروفتومتر:
1-منبع نور
2- منوکروماتور
3- عدسی
4- شکاف
5- کوت
6-دتکتور
7- گالوانومتر
8- صفحه طول موج

اسپکتروفتومتری :
انواع محلولهای دستگاه اسپکتروفتومتر:
1- محلول بلانک(Blank)
2- محلول استاندارد( Standard)
3- محلول مجهول(Test)
طول موج مطلوب:
و . . .

فهرست مطالب:
مقدمه
قوانین جذب نوری
دستگاه اسپکتروفتومتر
اسپکتروفتومتری
کاربردهای روش اسپکتروفتومتری
روش آزمایش
منحنی استاندارد
گزارش کار

طراحی نمودار با Drawing Canvas در نرم افزار Word

مکان شما: خانه 1 / وبلاگ تخصصی ترجمه و نگارش محتوا 2 / آموزش 3 / طراحی نمودار با Drawing Canvas در نرم افزار Word.

اگر مترجم هستید و در کار خود نیاز به طراحی نمودار دارید یا اگر دانشجویی هستید که برای پایان نامه یا ارائه کلاسی خود به طراحی نمودار و فلوچارت در نرم افزار word نیاز دارید می‌توانید این ویدئوی آموزشی این مطلب را ببینید.

(14 votes, average: 3,14 out of 5)
Loading.

آموزش طراحی نمودار و اشکال با ویژگی Drawing Canvas نرم افزار Word

Drawing Canvas: راه کاری ساده برای طراحی های پیچیده

یکی از مشکلات اساسی مترجمین و افرادی که با استفاده از نرم افزار Word قصد ایجاد اشکال برداری (Vector) با کیفیت چاپ بالا برای مقالات ترجمه شده یا مقالات ISI را دارند، طراحی و ایجاد چارت ها و نمودارها در این نرم افزار است. درج مستقیم اشکال در نرم افزار Word مشکل ساز است، چراکه با تغییر در موقعیت شکل یا تغییر اندازه صفحه، شکل و محتویات آن به هم می ریزد. راهکار پیش رو استفاده از قابلیت Drawing Canvas است که این مسئله را برطرف می کند، و به شما امکان می دهد با درج اشکال و عناصر گرافیکی در آن، به محتویات داخل آن به دید “یک کُل” نگاه کنید و به طور کلی روی شکل تغییرات داده، آنرا به راحتی جابجا نموده، و اندازه آنرا تغییر دهید. در این آموزش کوتاه، به صورت عملی با موارد ذیل آشنا خواهید شد:

• چگونگی رسم Drawing Canvas در نرم افزار Word
• رسم اشکال و جعبه متنی
• تنظیمات لازم برای درج متن فارسی در اشکال
• رسم و ارتباط خطوط چارت
• تنظیمات ضخامت و رنگ اشکال
• تغییر اندازه Drawing Canvas
• درج زیرنویس (Caption) تصویر به کمک استایل های آماده قالب استاندارد Word مرکز ترجمه و نگارش محتوای

آموزش ویدئویی حاضر، شما را با نحوه کار با Drawing Canvas آشنا نموده و شما را قادر می سازد تصاویر و نمودارهای پیچیده را به آسانی درون محیط نرم افزار Word رسم نمایید. ویژگی مهم Drawing Canvas امکان انجام هرگونه تغییر در هر زمان می باشد.

آموزش های مبتدی تا پیشرفته نرم افزار Word را در سایت git.ir ملاحظه نمایید: آموزش Word در git.ir

درصورتیکه به هر دلیل نمی توانید ویدئوی آموزشی بالا را ببینید، می توانید آنرا دانلود کنید.

در صورتیکه پایان‌نامه خود را نگارش کرده‌اید و نیاز به بازخوانی و چیدمان دارد می‌توانید از خدمات منحصر بفرد مرکز ما استفاده کنید.

اگر ارائه و سمینار در دانشگاه دارید؛ اگر جلسه دفاع از پایان‌نامه دارید، می‌توانید با خیال آسوده طراحی پاورپوینت خود را به ما بسپارید

آموزش رسم نمودار منحنی استاندارد

رسم نمودار پیشرفت پروژه (S-Curve) در MSP و اکسل

نمودارهای پیشرفت (S-Curve) یکی از با ارزش‌ترین ابزارهای مدیریت پروژه برای گزارش‌گیری هستند؛ مدیران پروژه وظیفه دارند، نمودارهای پیشرفت (S-Curve) را به مشتریان و ذینفعان ارائه دهند تا آنها تصویر واضح‌تری از پیشرفت پروژه داشته باشند.

نمودار پیشرفت (S-Curve) چیست؟

(S-Curve) نموداری است که پیشرفت پروژه را در واحد زمان و بر اساس یک معیار نمایش می‌دهد. اکثر ذینفعان پروژه، خواهان مشاهده نمودار پیشرفت در گزارش‌ها هستند؛ چون به آنها کمک می‌کند وضعیت پروژه را به راحتی رصد کنند. به کمک این نمودار می‌توانید پیشرفت برنامه‌ای و واقعی پروژه را به صورت یک نمودار داشته باشید و این دو وضعیت را با هم مقایسه کنید. ممکن است پروژه با منبع یا بدون منبع تعریف شده باشد. اساس کار در نرم‌افزارهای کنترل پروژه تعریف منبع است. استفاده از منابع هزینه‌هایی را ایجاد می‌کند که نرم‌افزار همین هزینه‌ها را اساس رسم نمودار پیشرفت و محاسبه درصد پیشرفت‌ها در نظر می‌گیرد. هزینه می‌تواند با توجه به فهرست بها، حجم فیزیکی کار، زمان، یا ترکیبی از این موارد باشد.

ارزش وزنی (Weight factor) چیست؟

ارزش وزنی معیار مشترکی بین تمام فعالیت‌های پروژه است تا بر اساس آن سنجیده شوند. این معیار مشترک به صورت استاندارد هزینه (Cost) با تعریف منبع قرار داده می‌شود. ممکن است در فعالیت‌های مختلف منابع گوناگون شامل عوامل انسانی، تجهیزات یا مواد تعریف شده باشد. اما در نهایت همه این منابع منجر به یک هزینه می‌شوند که همین هزینه به عنوان معیار مشترکی جهت رسم منحنی پیشرفت و محاسبه درصد پیشرفت‌های برنامه‌ای و واقعی قرار می‌گیرد. در این درس رسم نمودار پیشرفت را در پروژه‌های با منبع در نرم‌افزار MSP و اکسل توضیح می‌دهیم.

رسم نمودار پیشرفت پروژه (S-Curve) در MSP

از قابلیت‌های جدید MSP این است که می‌توانید نمودار پیشرفت را داخل نرم‌افزار مشاهده کنید. برای رسم نمودار پیشرفت به سربرگ Report بروید. روی New Report کلیک کنید. روی Chart کلیک کنید.

رسم نمودار پیشرفت پروژه در MS Project

پنجرهٔ Report Name باز می‌شود. باید برای این گزارش جدید یک نام خاص را انتخاب کنید؛ مثلا «نمودار پیشرفت». بعد از انتخاب نام برای گزارش خود روی OK کلیک کنید تا وارد نمای گزارش جدید شوید.

رسم نمودار پیشرفت پروژه در MS Project

این نما به صورت پیش‌فرض به شکل نمودار میله‌ای است. برای ایجاد نمودار پیشرفت باید تغییرات و تنظیمات لازم را در آن ایجاد کنید تا بتوانید نمودار پیشرفت را نمایش دهید.

رسم نمودار پیشرفت پروژه در MS Project

سفارشی‌سازی نمودار پیشرفت

زمانی که این گزارش ایجاد می‌شود، سربرگ‌های وابسته Format و Design در ریبون مشاهده می‌شود. با استفاده از سربرگ Design مربوط به Report tools هم می‌توانید به یکسری ابزارها برای سفارشی‌سازی این نما و ایجاد نمودار پیشرفت دسترسی داشته باشید. برای تغییر نمودار پیشرفت به سربرگ Design مربوط به Report tools بروید. به گروه Insert بروید و روی Chart کلیک کنید.

پنجرهٔ Change Chart Type باز می‌شود. چارت خطی یا Line را انتخاب کنید و روی OK کلیک کنید.

بعد از این کار پنل Field List در سمت راست مشاهده می‌شود. در پنل Field List و درست در زیر عنوان دو بخش با نام‌های Task و Resource را می‌بینید که می‌توانید با انتخاب یکی از این گزینه‌ها کلیه آیتم‌هایی را که نیاز دارید برای نمایش در نمودار انتخاب کنید. در این قسمت گزینه Task را انتخاب کنید. دوباره در همین کادر Field List در بخش Select Category از لیست کشویی گزینه Time را جهت نمایش در محور افقی در نمودار انتخاب کنید. در جلوی لیست کشویی Select Category یک گزینه با نام Edit هست.

روی Edit کلیک کرده تا پنجرهٔ Edit Timescale باز شود و در این پنجره بازه زمانی موردنظر خود، فرمت مربوط به تاریخ شروع و پایان را برای نمایش در نمودار انتخاب کنید. روی OK کلیک کنید.

تعیین فیلد‌ها برای نمایش

در پنل Field List می‌توانید فیلدهای موردنظر را برای نمایش مقادیر به صورت یک نمودار خطی در قسمت Select Fields و از زبانه‌ها و زیر زبانه‌های مختلف آن انتخاب کنید. این کار را با زدن تیک کنار هر گزینه انجام دهید. پس در این بخش ممکن است به صورت پیش‌فرض تعدادی گزینه انتخاب شده باشد همه آنها را پیدا کرده و با برداشتن تیک آنها را غیرفعال کنید. وارد زبانه Cost سپس Baseline شده و در نهایت گزینه Cumulative Cost را برای نمایش در نمودار انتخاب کنید.

سایر تنظیمات مانند رنگ و فونت و فرمت دلخواه را نیز می‌توانید با استفاده از سربرگ‌های Design و Format مربوط به Chart Tools انجام دهید.

نحوه محاسبه درصد ارزش وزنی در اکسل

اگر به جدول زیر دقت کنید، نحوه محاسبهٔ درصد‌ ارزش وزنی را متوجه می‌شوید.

رسم نمودار پیشرفت (S-Curve) در اکسل با استفاده از اطلاعات نرم‌افزار MSP

در این قسمت به شما آموزش داده می‌شود که چگونه در پروژه های با منبع که بر اساس هزینه کار انجام می‌شود نمودار پیشرفت را درون اکسل به صورت دستی رسم کنید. برای رسم نمودار پیشرفت باید یک سری از داده‌ها را از نرم‌افزار به اکسل منتقل کنید، این داده‌ها عبارتندا از:

وارد نمای Task sheet شوید و فیلدهای گفته شده را به نما اضافه کنید.

بهتر است با استفاده از فیلتر یا گروه‌بندی این نما را به گونه‌ای تنظیم کنید که خلاصه فعالیت‌ها یا فعالیت‌های مادر نمایش داده نشوند ولی در غیر این صورت هم می‌توانید این اطلاعات را به اکسل برده و در آنجا فعالیت‌های مادر را حذف کنید. راحت ترین کار برای عدم نمایش خلاصه فعالیت‌ها این است که به سربرگ Format بروید. به قسمت Show/hide بروید و در این قسمت تیک مربوط به Summary task را بردارید تا خلاصه فعالیت‌ها پنهان شوند.

سپس با قرار دادن ماوس در منتها الیه سمت چپ نما و در کادر مربوط به ID تمام فعالیت‌های درون این صفحه را انتخاب کرده و با گرفتن کلید‌های Ctrl+C اطلاعات را کپی کرده، سپس نرم‌افزار اکسل را باز کرده و درون یک شیت قرار دهید و با گرفتن کلید‌های Ctrl+V اطلاعات را به اکسل انتقال دهید.

بعد از انتقال به اکسل معیار مشترک یا ارزش وزنی بین فعالیت‌ها هزینه (Cost) است. در اولین قدم باید این معیار را بر اساس صد محاسبه کنید. ابتدا مجموع ستون Cost را محاسبه کنید.

سپس یک ستون به نام تبدیل ارزش وزنی به درصد را به این جدول در اکسل اضافه کنید و فرمول را وارد کنید، این فرمول هر عدد را تقسیم بر مجموع هزینه‌ها کرده و ضرب در عدد صد می‌کند، همین فرمول را آموزش رسم نمودار منحنی استاندارد به تمامی سلول‌ها درگ کنید تا ارزش وزنی تمامی فعالیت‌ها بر اساس درصد محاسبه شود. توجه داشته باشید که مجموع اوزان هم باید صد شود.

اولین آیتمی که برای رسم نمودار پیشرفت نیاز بود ایجاد شد. در قدم بعدی باید محور زمانی را ایجاد کنید، برای این کار از ستون Start تاریخ شروع اولین فعالیت را انتخاب کنید و آن را کپی کرده و به یک سلول در سطری که عناوین را وارد کرده‌اید، منتقل کنید. در سلول‌ کناری این تاریخ، تاریخ بعدی را وارد کنید و همین طور ادامه دهید. سپس در اولین سلول مربوط به محور زمانی کلیک کرده و فرمول را مطابق شکل زیر وارد کنید.

پس از انجام محاسبه همین فرمول را به تمامی سلول‌های موجود در زیر محور زمانی درگ کنید. در نوار فرمول اکسل می‌بینید که فرمول مورد استفاده در این قسمت IF است. فرمول را دقیقا شبیه تصویر وارد کنید، خوب به علامت‌های مطلق و نسبی دقت کنید. جهت مطلق کردن یک سطر یا ستون یا سلول می‌توانید روی سلول موردنظر قرار گرفته و کلید F₄ را بزنید.

معنی فرمول به این صورت است:

اگر تاریخی که الان درون آن قرار دارد (منظور در محور زمانی ایجاد شده) کوچکتر یا مساوی با تاریخ شروع (Start) پروژه باشد، این معنی را دارد که هنوز پروژه شروع نشده است، پس پیشرفت صفر است، اگر تاریخی که درآن قرار دارید بزرگتر یا مساوی تاریخ پایان (Finish) پروژه باشد، یعنی اینکه پروژه تمام شده است، پس درصد پیشرفت فعالیت صد است، اگر بین تاریخ جاری و تاریخ شروع پروژه است مقادیر را ضربدر عدد صد کرده و تقسیم بر تاریخ پایان پروژه منهای تاریخ شروع پروژه می‌کند و تقسیم بر کل زمان پروژه موردنظر می‌کند تا درصد پیشرفت آن را به دست آورد.

در مرحله آموزش رسم نمودار منحنی استاندارد آخر باید در زیر آخرین سلول مربوط به محور زمان کلیک کرده و با استفاده از فرمول Sumproduct درصد پیشرفت برنامه‌ای مربوط به پروژه را محاسبه کنید. در این فرمول آرایه اول را ستون H قرار داده و آرایه دوم را همان ستون ارزش وزنی بر اساس درصد قرار دهید که در اینجا G هست، البته به صورت مطلق و تقسیم بر عدد صد کنید تا درصد پیشرفت‌های تجمعی محاسبه شود. این فرمول سلول‌های مربوط به دو آرایه را نظیر به نظیر با هم جمع می‌کند. سپس مجموع تمامی آنها را با هم جمع کنید. برای وارد کردن فرمول مطابق تصویر زیر عمل کنید.

حال کافی است آخرین سطر که مربوط به تابع Sumproduct است را انتخاب و سپس با استفاده از نمودارهای خطی درون اکسل نمودار پیشرفت برنامه‌ای این پروژه را ترسیم کنید.

جمع‌بندی

در این آموزش نحوه رسم نمودار پیشرفت (S-Curve) را در نرم‌افزار MSP و اکسل آموختید. همچنین با مفهوم ارزش وزنی آشنا شدید. از نمودار پیشرفت برای مقایسه وضعیت پیشرفت برنامه‌ای و واقعی استفاده می‌شود. اگر می‌خواهید یک مدیر پروژه حرفه‌ای باشید، حتما از این ابزار فوق‌العاده MSP استفاده کنید.

اگر به موضوع مدیریت پروژه و برنامه‌ریزی علاقه‌مند هستید، آموزش رسم نمودار منحنی استاندارد پیشنهاد می‌کنم ویدئوی زیر رو هم ببینید. توی این ویدئو نحوه مدیریت کارها با ترلو (Trello) رو آموزش دادم. ترلو یک ابزار ساده و کارآمد برای مدیریت کارها و پروژه‌ها به صورت شخصی و تیمی است. ما در تیم پویان همه برنامه‌هامون رو با ترلو مدیریت می‌کنیم.