محرک قوی سرمایه‌گذاری در بازار نیست

کارشناسان بورس | مصاحبه اختصاصی

هراس از پشیمانی

آیا تا به حال تصمیمی گرفته‌اید که نگرانی از پشیمانی احتمالی آینده در آن تاثیر مستقیم داشته است؟ این تصمیم می‌تواند همان سفر دور اروپا با یک کوله‌پشتی باشد که باید انجامش می‌دادید زیرا ممکن بود روزی پشیمان شوید که نرفتید. شاید هم مثالی که در زندگی شما صدق می‌کند، خرید ناگهانی چیزی باشد که تنها در بازه زمانی محدود عرضه می‌شد و با اینکه به آن نیاز نداشتید، به خود گفتید: «اگر آن را نخرم به احتمال زیاد بعداً پشیمان خواهم شد.» پشیمانی‌گریزی (Regret Aversion) زمانی سر‌و‌کله‌اش پیدا می‌شود که تصمیمی که می‌گیریم صرفاً برای جلوگیری از پشیمانی ناشی از یک تصمیم دیگر در آینده باشد. پشیمانی می‌تواند ناراحت‌کننده باشد و ما را ناتوان کند، به همین دلیل افراد اغلب بر مبنای اجتناب از این احساس ناخوشایند، تصمیم می‌گیرند. زیر سایه پشیمانی‌گریزی، فرد زمان، انرژی یا پول خود را برای جلوگیری از پشیمانی ناشی از تصمیم اولیه تلف می‌کند. منابع صرف‌شده برای اطمینان از اینکه سرمایه‌گذاری اولیه هدر نمی‌رود، می‌تواند حتی از ارزش آن سرمایه‌گذاری فراتر رود. یک مثال ملموس از این رفتار، خرید ماشینی بد و سپس صرف هزینه‌ای بیشتر از قیمت اصلی ماشین، برای تعمیرات آن است. به جای اینکه بپذیرید تصمیمی اشتباه گرفته‌اید و شما باید یک ماشین متفاوت می‌خریدید، در تلاش برای اجتناب از هرگونه پشیمانی هستید. گاهی اوقات این حس پشیمانی می‌تواند صرفاً توجیهی برای یک تصمیم خاص باشد اما اکثر مواقع این حس یک محرک قوی است که به ترجیحات و انتخاب‌های شما جهت می‌دهد. چنین تصمیماتی که بر پایه پشیمانی‌گریزی گرفته شده‌اند می‌توانند به نتایج خوبی منجر شوند. اما به همان اندازه هم می‌توانند ما را به بیراهه بکشانند.

خوب و بد ترس از پشیمانی

ما به دنبال اجتناب از تعهد داشتن به یک شکست یا از دست‌دادن فرصتی مناسب هستیم. نگرانی از پذیرش یک شکست، مثلاً یک سرمایه‌گذاری بد، می‌تواند بر تصمیم‌گیری فرد تاثیر بگذارد. مردم معمولاً بیشتر از آنکه به یک تصمیم‌گیری خوب و منطقی فکر کنند، به اجتناب از یک تصمیم بد فکر می‌کنند. این پیش‌بینی پشیمانی از انتخاب اشتباه، اغلب به عنوان نوعی بیمه احساسی در تصمیم‌گیری ما نقش دارد.

با وجود این همه، پشیمانی‌گریزی می‌تواند اثرات مثبتی نیز داشته باشد. سوگیری‌های شناختی اغلب افراد را به سمت اولویت‌دادن به زمان «حال» نسبت به آینده سوق می‌دهند، اما پشیمانی‌گریزی به عنوان یک هشدار ظاهر می‌شود و این پشیمانی بالقوه می‌تواند تصمیمی را برجسته کند که در آن «آینده» در اولویت قرار گرفته باشد. مثلاً زمان‌هایی را در نظر بگیرید که پشیمانی بالقوه به عنوان یک محرک برای روی آوردن به رفتارهای سالم مانند ورزش یا تغذیه مناسب عمل می‌کند. برای کسانی که اهل ورزش هستند، این احساس و مکالمه درونی که «اگر الان به باشگاه نروم، بعداً پشیمان خواهم شد» باید بسیار آشنا باشد. ما نمی‌خواهیم ورژن آینده ما پشیمانی را تجربه کند، حتی اگر اولویت قراردادن آینده، به معنای قربانی‌کردن «حال» باشد. این طرز تفکر حتی می‌تواند افراد را به پس‌انداز بیشتر تشویق کند، زیرا ممکن است به دنبال حذف احتمال پشیمانی از نداشتنِ پس‌انداز کافی در آینده‌ای احتمالی باشند.

هنگامی که پشیمانی‌گریزی در بین سرمایه‌گذاران فردی رخ می‌دهد، به نوبه خود می‌تواند بر بازار مالی گسترده‌تر نیز تاثیر بگذارد. سرمایه‌گذاران ممکن است سهامی را خریداری کنند زیرا نمی‌خواهند به خاطر از دست دادن فرصت پشیمان شوند، یا ممکن است سهامی را پیش از موعد بفروشند زیرا نمی‌خواهند از تعهد به نگهداری آن پشیمان شوند. این تصمیمات به نوبه خود می‌تواند بر قیمت سهام تاثیر بگذارد. برای مثال، پیشنهاد بیش از حد در مزایده، نتیجه آن است که پیشنهاددهندگان علاوه بر سود، پشیمانی احتمالی را نیز در نظر می‌گیرند و قیمت را بالا می‌برند که این رفتار ناشی از پشیمانی‌گریزی است. مسوولیت شخصی در پشیمانی‌گریزی نقشی محوری دارد، زیرا مطابق تعریف، فرد نمی‌تواند از تصمیمی که کنترلی بر آن نداشته پشیمان شود. بنابراین سوگیری ذکرشده عمدتاً در افرادی رخ می‌دهد که تصمیم‌گیرنده خودشان‌اند و مسوولیت تصمیمشان را باید به عهده بگیرند.‌ اثرات جمعی تنها زمانی پدیدار می‌شوند که آن احساسات و تصمیمات فردی یک نتیجه جمعی ایجاد کنند، مانند مثال بالا در راستای بازارهای مالی.

ترس از دست دادن (FOMO)

آیا تا به حال شنیده‌اید که کسی بگوید فومو بدی دارد؟ به زبان ساده چیزی که آنها می‌گویند، اساساً این است که به شدت مستعد پشیمانی‌گریزی هستند. فومو اغلب زمانی اتفاق می‌افتد که افراد به دلیل ترس از دست دادن یک فرصت تصمیم می‌گیرند، زیرا ممکن است بعداً از استفاده نکردن از این شرایط پشیمان شوند.

یک سناریوی فرضی را در نظر بگیرید. شب پنج‌شنبه است و برنامه ایده‌آل سارا این است که در خانه بماند، لباس راحتی بپوشد و به همراه مقداری پاپ کورن فیلم تماشا کند. اما یکی از دوستانش با او تماس می‌گیرد و می‌پرسد که آیا می‌خواهد همراه او به یک مهمانی برود. اگرچه سارا شدیداً خسته است و از ماندن در خانه کاملاً راضی است، اما ترس از دست دادن بر تصمیم او سایه می‌اندازد زیرا او نمی‌خواهد از نرفتن به مهمانی پشیمان شود. اگر یک مهمانی عالی باشد چه؟ این پشیمانی محتمل سارا را وادار می‌کند تا پاپ کورن را دوباره در کابینت بگذارد و با وجود خستگی زیاد، آماده شود.

چرا این سوگیری رخ می‌دهد؟

گواه پررنگ بودن نقش مولفه احساسی در سوگیری پشیمان‌گریزی را می‌توان در مطالعات علوم اعصاب یافت. مطالعات نشان می‌دهند که میزان قدرت تاثیر پشیمانی پیش‌بینی‌شده بر تصمیمات آینده‌مان، تابعی از مسیرهای احساسی در مغز ماست. یک مطالعه پشیمانی‌گریزی را با افزایش فعالیت در قشر اوربیتوفرونتال (orbitofrontal cortex) و آمیگدال مرتبط دانسته، بخش‌هایی که به‌شدت در پردازش احساسات نقش دارند.

علاوه بر این، همان‌طور که نظریه چشم‌انداز مشهور دانیل کانمن و آموس تورسکی بیان می‌کند، مردم نسبت به رویدادهای منفی حساس‌تر هستند تا رویدادهای مثبت. همواره همراه با پشیمانی، پای احساسات منفی هم به میان می‌آید و به مرور زمان یاد می‌گیریم که پشیمانی یک نتیجه منفی است و سعی می‌کنیم از آن اجتناب کنیم. مانند بسیاری از سوگیری‌های شناختی، اولویت‌های ما، از احساساتمان نسبت به یک گزینه احتمالی ناشی می‌شود تا اینکه درباره آن منطقی چه فکری می‌کنیم.

حضور پشیمانی‌گریزی در تصمیم‌گیری‌هایی که عواقب و نتایج قابل توجهی دارند، قوی‌تر هم خواهد بود. گرچه ممکن است هنگام انتخاب بین گزینه‌های منو در یک رستوران، پشیمانی را در نظر بگیریم، اما این پشیمانی به اندازه پشیمانی بالقوه انتخاب خانه اشتباه نخواهد بود. این امر، پشیمانی‌گریزی را به یک سوگیری غیر‌پیش‌پاافتاده تبدیل می‌کند زیرا بر تصمیمات پرمخاطره و پرهزینه ما تاثیر می‌گذارد. جدای از تاثیر آن، توانایی این سوگیری برای کمک به افراد یا مانع شدن در رشدشان، به موضوع و بستری که در آن ظاهر می‌شود محرک قوی سرمایه‌گذاری در بازار نیست برمی‌گردد. همانطور که قبلاً ذکر شد، پشیمانی‌گریزی می‌تواند رفتارهای مثبت مرتبط با سلامتی را افزایش دهد، اما همچنین به تصمیم‌گیری غیرمنطقی در سرمایه‌گذاری منجر شود.

پشیمانی‌گریزی در طول بحران مسکن

در طول بحران مسکن سال 2008، بسیاری از افرادی که به تازگی خانه خریده بودند حاضر به رها کردن وام مسکن خود نشدند، به‌رغم این واقعیت که ارزش دارایی آنها به میزان زیادی کاهش یافته بود و دیگر ارزش پرداخت وام مسکن را نداشتند. تحقیقات در سال 2010 نشان داد که ارزش ملک باید به کمتر از 75 درصد پول بدهی باقی‌مانده می‌رسید تا صاحبان ملک به فکر ترک خانه بیفتند. اگر تصمیمات این افراد صرفاً بر اساس عوامل اقتصادی و منطقی بود، بسیاری از مالکان زودتر خانه‌های خود را ترک می‌کردند. اما وابستگی عاطفی به خانه‌ها، همراه با گریز از مواجه شدن با این حقیقت که پولی که قبلاً خرج شده است، تمام ارزش خود را از دست داده، باعث شد تا رها کردن ملکشان را به تاخیر بیندازند.

حوزه مالی-رفتاری و پشیمانی‌گریزی

حوزه مالی - رفتاری بر این تمرکز دارد که چرا مردم تصمیمات مالی غیرمنطقی می‌گیرند. پشیمانی‌گریزی نمونه‌ای از این رفتارهای غیرمنطقی است. حقیقت ماجرا این است که پول بر اساس احساسات و عواطف سرمایه‌گذاری یا خرج می‌شود نه بر اساس یک فرآیند تصمیم‌گیری منطقی. سرمایه‌گذارانی که این نوع رفتار را نشان می‌دهند، برای پولی که در گذشته خرج کرده‌اند، نسبت به پولی که در آینده برای بازیابی سرمایه‌گذاری قبلی خود باید خرج کنند، ارزش بیشتری قائل‌اند.

پشیمانی‌گریزی همچنین می‌تواند به خطای هزینه‌های غرق‌شده (sunk-cost fallacy) منجر شود. زمانی که مردم به جای کاهش ضرر و تصمیم‌گیری که بهترین نتیجه را برای آنها در آینده به همراه خواهد داشت، تصمیمات خود را بر اساس رفتارهای گذشته و تمایل به از دست ندادن زمان یا پولی که قبلاً سرمایه‌گذاری کرده‌اند می‌گیرند، در دام خطای هزینه‌های غرق‌شده می‌افتند. بسیاری از سرمایه‌گذاران حاضر نیستند حتی به خودشان اعتراف کنند که سرمایه‌گذاری بدی انجام داده‌اند. تغییر راهبردها، شاید فقط در ناخودآگاه ما، به عنوان پذیرش شکست در نظر گرفته می‌شود که در نهایت همان احساس ناخوشایند پشیمانی را به ما می‌دهد. در نتیجه، بسیاری از سرمایه‌گذاران به تصمیمات نادرست خود متعهد می‌مانند یا حتی سرمایه‌ای بیشتر را به یک سرمایه‌گذاری بد تزریق می‌کنند تا تصمیم اولیه‌شان ارزشمند به نظر برسد.

نمونه مشهور این رفتار با نام خطای کنکورد (Concorde Fallacy) شناخته می‌شود. دولت‌های بریتانیا و فرانسه مدت‌ها پس از آنکه مشخص شد دیگر توجیه اقتصادی برای این پروژه وجود ندارد، به سرمایه‌گذاری برای توسعه هواپیمای کنکورد ادامه دادند. سیاستمداران درگیر این پروژه، نمی‌خواستند با شرم متوقف کردن کار و اعتراف به اینکه پولی که خرج‌ شده به یک وسیله نقلیه کارآمد منجر نمی‌شود، کنار بیایند. وسیله نقلیه حاصل، و پولی که برای توسعه آن صرف شده است، تقریباً در سطح جهانی به عنوان یک شکست تجاری در نظر گرفته می‌شود.

پشیمانی‌گریزی و سقوط بازار

در سرمایه‌گذاری، نظریه پشیمانی و ترس از دست‌دادن که اغلب آن را به اختصار فومو می‌نامند، دست‌در‌دست هم هستند. این امر به‌ویژه در زمان‌های طولانی بازارهای صعودی که قیمت ضمانت مالی (financial securities) افزایش می‌یابد و خوش‌بینی سرمایه‌گذاران بالاست مشهود است. ترس از دست دادنِ فرصتی برای کسب سود، می‌تواند حتی محافظه‌کارترین و ریسک‌گریزترین سرمایه‌گذار را به نادیده گرفتن علائم هشدار‌دهنده سقوط قریب‌الوقوع سوق دهد. شور‌و‌شوق غیرمنطقی، عبارتی که آلن گرینسپن (Alan Greenspan) رئیس سابق بانک مرکزی آمریکا از آن استفاده می‌کند، به این اشتیاق بیش از حد سرمایه‌گذاران اشاره دارد. اشتیاقی که قیمت دارایی‌ها را بالاتر از حدی می‌برد که بتوان آن را با مبانی بنیادی دارایی توجیه کرد. این خوش‌بینی اقتصادی بی‌دلیل می‌تواند به الگوی متداوم رفتار سرمایه‌گذاری منجر شود. سرمایه‌گذاران باور می‌کنند که افزایش اخیر قیمت‌ها، آینده را نیز پیش‌بینی می‌کند به همین دلیل به سرمایه‌گذاری‌های سنگین خود ادامه می‌دهند. حباب‌های دارایی شکل می‌گیرند که در نهایت می‌ترکند و موجب فروش همراه با هراس می‌شوند. این سناریو می‌تواند رکود شدید اقتصادی یا رکود کوتاه‌مدت را به دنبال داشته باشد. سقوط بازار سهام در سال 1929، سقوط بازار سهام در سال 1987، سقوط دات‌کام در سال 2001، و بحران مالی 2008-2007 نمونه‌هایی از این موضوع‌اند.

پشیمانی‌گریزی بر رفتار ما چه تاثیری می‌گذارد؟

اثر گله‌ای: افرادی که پشیمانی زیادی را تجربه می‌کنند اغلب از تصمیمات خود مطمئن نیستند. به همین دلیل سعی می‌کنند اطمینان و تایید را در تصمیمات دیگران جست‌وجو کنند. وقتی تصمیم آنها با جمعیت مطابقت دارد، این افراد احساس می‌کنند که پتانسیل پشیمانی در آینده به حداقل رسیده است.

محافظه‌کاری: بسیاری از سرمایه‌گذارانی که پشیمانی‌گریزی را تجربه می‌کنند، ترجیح می‌دهند از سرمایه‌گذاری‌های پرخطر اجتناب کنند. در عوض از انتخاب سرمایه‌گذاری‌هایی که بازده کمتری دارند، به دلیل ایمنی موجود در این سرمایه‌گذاری خوشحال هستند. در بلندمدت این می‌تواند موجب عملکرد ضعیف و نتایج غیربهینه برای سرمایه‌گذار شود.

ترجیح سهام‌های معروف: پشیمانی‌گریزی باعث می‌شود مردم سهام‌های معروف را انتخاب کنند. سرمایه‌گذارانی که پشیمانی را تجربه می‌کنند، از پذیرش مسوولیت شخصی در سرمایه‌گذاری در سهامی که برای عموم مردم شناخته‌شده نیستند، می‌ترسند. این سرمایه‌گذاران به دلیل پشیمانی‌گریزی که دارند هرگز نمی‌توانند سهامی را زود بخرند و از صعود آن سود ببرند.

چگونه از این سوگیری اجتناب کنیم؟

یک مطالعه خاص نشان داد که مردم اغلب پشیمانی آینده را بیش از حد ارزیابی می‌کنند، که این موضوع نشان می‌دهد افراد کمتر از آن چیزی که تصور می‌کنند مستعد پشیمانی هستند. این یافته‌ای جالب است که باید آن را هنگام بررسی تصمیمی که در آن پشیمانی بالقوه بر اولویت‌های ما تاثیر می‌گذارد، به خاطر بسپاریم. جدای از اتکا به داده‌های به‌دست‌آمده از نتایج، برای جلوگیری از پشیمانی می‌توان به رویکردی بودایی نیز روی آورد. عدم پشیمانی نه با تلاش برای تنظیم دقیق تصمیمات، بلکه با پذیرش نتایج اتفاق می‌افتد. هر آنچه در گذشته اتفاق افتاده از نظر تاثیرگذاری خارج از محدوده کنترل ماست. ما نمی‌توانیم تصمیمات سال گذشته خود را تغییر دهیم، اما می‌توانیم دیدگاه خود را نسبت به آنها تنظیم کنیم و به دنبال کاهش ناراحتی ناشی از پشیمانی باشیم. در دنیای سرمایه‌گذاری، داشتن درک اولیه از امور مالی رفتاری، ایجاد یک نقشه پورتفوی قدرتمند و درک میزان تحمل ریسک و دلایل آن، می‌تواند احتمال درگیر شدن در رفتارهای مخرب ناشی از پشیمانی‌گریزی را محدود کند. سوگیری پشیمانی‌گریزی اساساً حول محور ریسک‌گریزی می‌چرخد. با این حال، برای اجتناب از ریسک، لازم نیست از سهام به عنوان یک طبقه دارایی، به طور کلی اجتناب شود. ریسک موجود در سرمایه‌گذاری سهام را می‌توان با تنوع کاهش داد. از این‌رو هنگامی که سرمایه‌گذاری که تحت‌تاثیر پشیمانی‌گریزی است، پورتفوی متنوعی ایجاد می‌کند، می‌تواند این سوگیری شناختی را کاهش دهد. همچنین برای سرمایه‌گذاران سهام مهم است که دید بلندمدتی از سرمایه‌گذاری‌های خود داشته باشند. این بدان معناست که سرمایه‌گذاران باید در نظر داشته باشند که یک سبد سهام با تنوع مناسب نسبتاً ایمن است و در بلندمدت بازده مناسبی خواهد داشت. این طرز دید به آنها کمک می‌کند تا بر پشیمانی‌گریزی خود غلبه کنند. همچنین می‌توانید قوانین معاملاتی را تنظیم کنید که هرگز تغییر نمی‌کنند. برای مثال، اگر یک معامله سهام هفت درصد از ارزش خود را از دست داد، از آن خارج شوید. اگر سهام از یک سطح معین بالاتر رفت، یک حد ضرر متحرک (trailing stop) تعیین کنید که اگر معامله مقدار معینی از سود را از دست داد، سود قفل شود. این قوانین را برای خود غیرقابل شکست کنید و با احساسات معامله نکنید. سرمایه‌گذاران همچنین می‌توانند استراتژی‌های معاملاتی خود را خودکار کرده و از الگوریتم‌ها برای اجرا و مدیریت تجارتشان استفاده کنند. استفاده از استراتژی‌های معاملاتی مبتنی بر قوانین، شانس تصمیم‌گیری اختیاری سرمایه‌گذار بر اساس نتیجه سرمایه‌گذاری قبلی را کاهش می‌دهد. سرمایه‌گذاران همچنین می‌توانند از استراتژی‌های معاملاتی خودکار برای آزمایش خود استفاده کنند. این آزمایش می‌تواند آنها را نسبت به سوگیری‌های شخصی‌شان آگاه کند و سرمایه‌گذاران می‌توانند از این نتایج هنگام طراحی قوانین سرمایه‌گذاری خود استفاده کنند.

1- Juneja. Prachi. Regret Aversion Bias.

2- Why do we anticipate regret before we make a decision? thedecisionlab.com

#کارآفرین شدن

آیا دوست دارید که سرنوشت خودتان را رقم بزنید؛ آزاد باشید؛ استقلال همه‌جانبه به خصوص استقلال مالی داشته باشید؛ مدیر خودتان باشید و آرامش ذهنی و روحی به دست بیاورید؟ اگر اینطور هستید، تنها مسیری که من برای شما قائل هستم، کارآفرینی است؛ آن‏ هم به وسیله چیزهایی که به آنها علاقه دارید، نه آنهایی که به شما تحمیل شده‌اند. در چند دهه گذشته و به قولی در «عصر کارمندی» (برده داری نوین)، که شرکت‌های بزرگ و محصولات مختلف به وفور یافت می‌شدند، کارمندانی وجود داشتند که برای این شرکت‌ها و کارخانه ها کار می‌کردند.

آنها به مرور می‌توانستند صاحب خانه و تامین یکسری از نیازهای ابتدایی معیشتی بشوند. آنها به ظاهر و از نگاه عموم، امنیت بالایی داشتند؛ اما بعد از مدتی که دیگر «کارمندشدن»، این امنیت ظاهری را هم تامین نمی‌کرد، عصر کارآفرینی در جهان خودنمایی کرد، که در آن، تاریخ تولد، تجربه کاری، قدرت مالی و مسائلی شبیه به این، دیگر مهم نبود بلکه یک ایده تجاری درست «می‌توانست» و «می‌تواند»، به کلی شما را متحول کند.

کارآفرینی شما را شگفت‌زده خواهد کرد. شما در این مسیر نمی‌توانید از هر لحظه آن مطمئن باشید، ولی در مسیری قرار دارید که به سوی «آزادی» در حرکت هستید. از قول «نیچه» باید گفت که «آزادی، ظرفیتی است که ما را به خود حقیقی‏مان می‌رساند». پس برای رسیدن به آزادی، باید از «چارچوب امن خود» خارج شوید؛ و با استفاده از الگوی درست کارآفرینی که پتانسیل بالایی نیز دارد، اقتصاد خود و جامعه را متحول کنید.

«کسب‌وکار کوچک» به معنای درست، یک محرک قوی برای «رشد اقتصادی» است

در چند دهه پیش هرچه کسب‌وکارها بزرگ‏تر بودند، اقتصاد پویاتر و قدرتمندتر بود و تفکر بزرگ‌بودن کسب‌وکارها در ایران و اقصی نقاط جهان رونق بسیاری یافت. بر همین اساس، سیر عظیمی از شرکت‏های دولتی و خصوصی شکل گرفت؛ این شرکت‏ها عموماً پدیدآورنده ثروت‏های کلان برای کشور بودند، که به نوعی هم از محرک‏های اساسی رشد اقتصادی محسوب می‌‏شدند و می‌‏شوند.

ولی با تحولات اخیر در دنیا و پیچیده‌تر‌شدن فرآیندهای مدیریتی، تصمیم‌گیری ها نیاز به واکنش سریع و منطبق با تغییرات محیطی دارد. در ضمن کسب‌وکارهای کوچک، ریسک کمتری را نسبت به شرکت‏های بزرگ به‏ همراه دارند؛ و در نهایت بالابودن کارایی کسب‌وکارهای کوچک، در معیارهای جهانی، دلیل مهمی برای جایگزین‌شدن این مدل با روش قدیمی است. نباید از این مسئله غافل شد که شرکت‏های کوچک با پتانسیل بالا در توزیع درآمد، ایجاد اشتغال و کاهش فقر، نقش حیاتی به خصوص در کشورهایی مانند ایران بازی می‌‏کنند. امیدوارم نگرش‌های جدید و سیاست‌‌گذاری‌های نوین اقتصادی از شرکت‌های بزرگ دولتی به شرکت‌های کوچک خصوصی تغییر کند.

معضل اساسی «کسب‌وکار» و «کارآفرینان» چیست؟

مشکل کسب‌وکار نیست و هیچ‌گاه هم نبوده است بلکه مشکل اصلی خود شمایید که از الگوهای شرکت‌های بزرگ برای شرکت‌های کوچک استفاده می‌‌کنید و مشکل دیگر آن است که شما زیادی با کسب‌وکارتان یکی شده‌اید و باید از آن جدا شوید. متخصص درون شما می‌خواهد همه چیز کسب‌وکار باشد و به نوعی اگر شما خوب باشید، کسب‌وکار شما هم خوب است، اگر شما به‌هم‌ریخته باشید، کسب‌وکار شما هم به‌هم‌ریخته است.

اگر شما بی‌نظم هستید، کسب‌وکار شما هم بی‌نظم است. شما باید کسب‌وکارتان را با روش‌ها و الگوهاي کاملا جدید از نو بسازید و یاد بگیرید کدام اعداد نشان می‌‌دهد که کسب‌وکار شما سلامت دارد. یا اینکه روی چه اعدادی متمرکز شوید و مراقب چه اعدادی باشید که از درد آن به زمین نیفتید.

هدف مهم کارآفرینی چیست؟

کارآفرین‌شدن، نیرویی است برای یادگیری درست، و نه برای جنگ و مقابله. شما باید پیوسته و برای رشد فردی، در حال یادگیری باشید؛ و باید درنظر داشته باشید که هدف از «کارآفرینی»، این است که انسان بهتری باشیم، و دنیای بشردوستانه ‏ای را بسازیم. شما با یادگیری و دربرگرفتن نیروی کارآفرینی، از دنیای آشفته و درهم و برهم بیرونی رهایی پیدا می‌کنید؛ به این صورت، برای رسیدن به دنیای آرام خودتان، یک‌جور اشتیاق و نظم پیدا می‌کنید.

الگوی درست کارآفرینی چیست و کارآفرین چه کسی است؟

کارآفرین کسی است که از سخت ‏ترین شرایط، بهترین موقعیت‌ها را می‌سازد. کارآفرینی یک «رویاپردازی» واقعی است؛ و نیروی پشت هر کسب‌وکاری است که، برای دنیایی بهتر و آینده ‏ای درخور توجه، تلاش می‌کند. کارآفرین کسی است که در «آینده» زندگی می‌کند، و اندک زمانی را در زمان حال سپری می‌کند؛ او شخصیت خلاقی دارد که فرصت‌های مناسب می‌سازد، و هر روز با یک ایده نو، به سمت آینده‏ای درخشان حرکت می‌کند.

در نتیجه:

در دنیای بیرون و جوامع امروزی، همه چیز مدام در حال تغییر و تحرک است؛ بنابراین شما نباید متحمل یک سکون بی‌معنا شوید؛ شما باید بدانید، تنها چیزی که در این دنیا برای همه مردم حتمی و قطعی است مرگ و نیستی است؛ اقدام‌کردن و در سکون‌نبودن شما، می‌تواند هر مسئله‌ای به غیر از مرگ را تحت‌الشعاع قرار دهد. به طوری که می‌توانید سرنوشت خودتان را به کلی دگرگون کنید.

فردین آقابزرگی کارشناس بازار سرمایه

فردین آقابزرگی

فردین آقابزرگی با مدرک کارشناسی حسابداری از دانشگاه شهید بهشتی دارای سوابق مدیرعاملی در کارگزاری های بانک آینده، صبا تامین، خبرگان سهام و اطمینان سهم بوده و طی سال های 73 تا 78 هم ناظر معاملات و کارشناس نظارت بر شرکت ها در سازمان بورس قدیم (سازمان کارگزاران بورس) بود.

کارشناسان بورس | مصاحبه اختصاصی

خروج پول از صنایع دلاری و‌ ریالی بورس

بی‌‌‌‌‌‌ثباتی در بازار سرمایه عمدتا نشات گرفته از تصمیمات ناصحیح سیاستگذاران اقتصادی در کشور است. به‌عبارتی بی‌ثباتی حاکم در بازار سهام ریشه در‌‌‌‌‌‌ بی‌‌‌‌‌‌اعتمادی سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران دارد.

بررسی اوضاع بورس در هفته‌های گذشته

یک کارشناس بازار سرمایه ضمن بررسی حرکت شاخص کل و شاخص کل با معیار هم‌وزن بر این نکته تاکید کرد که بازار سرمایه طی هفته‌های گذشته نزولی نبوده، بلکه رکودی بوده است.

تخلف فولاد مبارکه چه تاثیری روی بورس داشت؟

پس از گزارش تحقیق و تفحص از فولاد مبارکه مشخص شد که این شرکت تخلف بیش از ۹۱ میلیارد تومانی داشته است. یک کارشناس بازار سرمایه تاثیر این تخلف را روی بازار سرمایه توضیح می‌دهد.

در دومین سالگرد ریزش بورس؛ چه کنیم که چند سال دیگر دوباره به این وضعیت دچار نشویم؟

دو سال از آغاز ریزش بورس می گذرد و در این دو سال سهامداران روزگار تلخی را پشت سر گذاشتند. نبض بورس در دومین سالگرد ریزش بورس؛ از ۱۸ کارشناس بازار سرمایه این پرسش را پرسید که چه کنیم که چند سال دیگر دوباره به این وضعیت دچار نشویم؟

پیش بینی بورس در نیمه دوم سال

به گفته یک کارشناس بازارسرمایه، به دلیل حمایت‌هایی که از گذشته چه از لحاظ قانونی و چه از لحاظ جلوگیری از افزایش عرضه از صنایع بورسی شده است مانندتعیین نرخ خوراک، وضع مالیات در سایر بازارها و یا معافیت‌هایی که در بازارسرمایه تعیین شده بود در بازار نمود خواهد کرد و رشد قابل توجهی را در شش ماهه دوم سال جاری به خصوص در سه ماه پایانی سال تجربه خواهیم کرد.

افزایش قیمت محصولات با روند صعودی نرخ بهره

یک کارشناس بازار سرمایه گفت: با افزایش نرخ بهره‌ بین بانکی شاهد تبعات منفی از جمله افزایش قیمت تمام شده محصولات تولیدی، هزینه‌های تامین مالی و نرخ موثر خواهیم بود.

پشت پرده ریزش بورس| ۳ عامل اثرگذار کدامند

سه عامل انتشار اوراق، افزایش نرخ بهره بین بانکی و عرضه اولیه های غیرمتعارف دلایل اصلی ریزش بورس هستند.

پیش محرک قوی سرمایه‌گذاری در بازار نیست بینی بورس فردا چهارشنبه ۲۲ تیر | کی قرمزپوشی بورس تمام می شود؟ + فیلم

امروز ۲۱ تیر ۱۴۰۱ باز هم شاخص‌ها قرمزپوش به کار خود پایان دادند و شاخص کل باز هم یک اُفت را تجربه کرد. در گفتگو با فردین آقابزرگی کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه به پیش بینی بورس در روز‌های آینده پرداخته ایم.

تاثیر کاهش ارزش رمزارزها بر بازار سهام

در شرایط فعلی می‌توان انتظار داشت با افت ارزش ارز‌های دیجیتال بخشی از نقدینگی خارج شده به سمت بازار سهام جذب شود.

چرا معاملات این روزهای بورس بی‌رمق است؟

یک کارشناس بازار سرمایه گفت: سرمایه‌های جدید برای ورود به بازار سهام نیاز به محرک قوی و قدرتمندی دارند.

تاثیر قطعی برق روی صنایع بورسی چیست؟

با شروع فصل گرما قرار است نحوه استفاده صنایع از برق تغییر کند و به نوعی برق صنایع قطع شود. کارشناسان عقیده دارند که این قطعی برق می‌تواند بورس را به صورت موقت نزولی کند.

زمان مناسبی برای سرمایه گذاری در بورس است؟

یک کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه بورس در وضعیت فعلی با هیچ مشکلی مواجه نیست و اصلاح جزیی از بازار و روند طبیعی است، گفت: بازار سرمایه تا پایان سال روزهای خوبی را تجربه می‌کند و تا پایان فصل زمستان امسال شاخص بورس رشد بسیار خوبی خواهد داشت.

پیش‌بینی رشد شاخص بورس تا پایان امسال

پیش بینی بورس در ۶ ماهه دوم سال

رحالی که شاخص کل بورس پس از ۲۰ ماه از کانال یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد گذر کرده بود و در آستانه یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد قرار داشت، روند نزولی پی در پی در روزهای گذشته ترمز حرکت صعودی بازار را کشید. با این حال یک کارشناس بازار سرمایه بر این باور است که شاخص کل بورس در ۶ ماه دوم سال، بالای دو میلیون واحد خواهد بود.

پیش بینی بورس هفته آینده | مقاومت یک میلیون و محرک قوی سرمایه‌گذاری در بازار نیست ۶۰۰ هزار واحد می‌شکند؟

در هفته‌ای که پشت سر گذاشتیم بازار سرمایه نتوانست که از مقاومت یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد عبور کند و حالا چشم سهامداران به معاملات در هفته جاری دوخته شده است و منتظر هستند تا ببینند که شاخص کل می‌تواند مقاومت یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد را بشکند یا خیر؟ آراد پور کار کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با خبرنگار نبض بورس به این پرسش پاسخ داده است.

پشت پرده کنترل شاخص بورس در دولت رئیسی

یک کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه بورس به نوعی مدیریت و کنترل می شود، توضیح داد: دلیل این موضوع جلوگیری از وقایعی است که سالیان گذشته اتفاق افتاده بود اما این عملیات خوب نیست زیرا شکل واقعی بازار از دست می رود.

۲۰ هزار میلیارد تومان زیان ناقابل!

درحالی که انتشار صورت‌های ملی شرکت‌های دولتی دست زیان‌ده بودن اکثر این شرکت‌ها را رو کرد، یک کارشناس بازار سرمایه ضمن اشاره به زیان انباشته ۲۰ هزار میلیارد تومانی این شرکت ها، این اتفاق را حرکتی در جهت شفاف سازی و خصوصی سازی عنوان کرد.

پیش‌بینی یک کارشناس از آینده بورس

یک کارشناس بازار سرمایه ضمن بررسی وضعیت این بازار اظهار کرد: انتظار میرود بازار سرمایه در مدار یک سود معقول باشد. البته هرگز منظور شاخص هشت میلیونی نیست.

اشتباه تکراری در بازار سرمایه

یک کارشناس بازار سرمایه با اشاره به بخشنامه عوارض صادراتی بر محصولات معدنی گفت: در حالی که هدف در سال جدید برگرداندن اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار سرمایه بود، نه تنها اشتباهات گذشته خنثی نشده، بلکه در حال تکرار است.

چرا بورس در ۱۴۰۱ مثبت شد؟

یک کارشناس بازار سرمایه با اشاره به شرایط خوب بورس در آغاز سال ۱۴۰۱ ابلاغ و تعیین‌تکلیف بودجه و مباحث مرتبط با برجام کنار عقب‌ماندگی بازار از بازارهای موازی را عامل بهبود روند معاملات بازار سرمایه در سال جدید دانست.

احتمال رکود بلندمدت در بازار سرمایه/ بورس برای رشد نیاز به محرک قوی دارد

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، بازار سرمایه باز هم بر مدار نزول قرار گرفت و از ابتدای هفته جاری با افت در شاخص‌ها، خروج سرمایه حقیقی از بازار سرمایه نیز شدت گرفته است. کارشناسان اقتصادی معتقدند، شاخص بورس تهران کماکان در محدوده‌ 30 واحدی RSI قرار دارد که به طور استاندارد این محدوده نشان از هیجان فروش برای کالا یا شاخص و نماد مورد بررسی است. شاخص چند وقتی است که در این محدوده در حال نوسان است و از منظر تکنیکالی در این ناحیه با یک واگرایی در کف روبه ‌رو است که این واگرایی چندان ایده آل نیست و باید دید این واگرایی در نهایت منجر به صعود بورس خواهد شد یا خیر. برخی دیگر از تحلیلگران تکنیکالیست‌ معتقد هستند که نمودار RSI می‌تواند به عنوان یک آینه‌ای از واقعیت باشد؛ با رسم خط روند برای این اندیکاتور وجود یک روند نزولی اثبات می‌شود و شکست این خط روند نزولی، این امکان را ایجاد می‌کند که شاخص بتواند به مسیر صعودی وارد شده و در این روند ادامه مسیر دهد. * احتمال رکود بلندمدت در بازار سرمایه وجود دارد در این‌باره، رضا گلستانی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس،‌ اظهار داشت: شاخص توان عبور از مقاومت فعلی را ندارد. سهامداران نیز تصمیمی برای ورود پول به بازار سهام ندارند و همین مساله موجب عمیق‌تر شدن رکود در بازار سرمایه شده است. وی ادامه داد: با وجود تورم در اقتصاد کلان، قدرت خرید مصرف کننده به قدری کاهش داشته که تورم هم نمی ‌تواند عامل رشددهنده بازار سرمایه باشد. در این شرایط بازار سهام برای رقم زدن اتفاقات خوب به محرک قوی نیاز دارد، حتی احتمال رکود بلندمدت نیز برای بازار سرمایه وجود دارد. این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: به نظر می‌رسد در این شرایط کمتر سرمایه‌گذاری تمایلی برای ورود به بازار سهام داشته باشد، زیرا بازار از جهت بین‌المللی و داخلی پرریسک است، مسیر نقدینگی خروجی از بازار سرمایه مشخص نیست و تمام بازار‌های موازی می‌‌توانند میزبان این نقدینگی باشند. * افت شاخص های عملکردی بورس در پایان معاملات روز یکشنبه، شاخص کل بورس نسبت به روز کاری قبل 6 هزار و 611 واحد ریزش کرد و به رقم یک میلیون و 311 هزار و 281 واحد رسید. بازدهی این شاخص منفی 5 دهم درصد بوده است. شاخص کل هموزن نیز با افت 3 هزار و 32 واحدی در سطح 376 هزار و 538 واحدی ایستاد. بازدهی این شاخص نیز منفی 8 دهم درصد بوده است. همچنین شاخص کل فرابورس، 117 واحد پائین آمد و در سطح 17 هزار و 838 واحد قرار گرفت. * رشد ارزش معاملات خرد در بازار سهام امروز ارزش کل معاملات بازار سهام به رقم 10 هزار و 361 میلیارد تومان کاهش یافت. ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه سه هزار و 941 میلیارد تومان بود که 38 درصد از ارزش کل معاملات بازار سرمایه را تشکیل می‌دهد. ارزش معاملات خرد سهام با افزایش 7 درصدی نسبت به روز کاری قبل به رقم 2 هزار و 85 میلیارد تومان رسید. سهم این معاملات از کل معاملات بورس 20 درصد بوده است. * تداوم خروج پول حقیقی از بورس امروز ارزش خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار برای یازدهمین روز متوالی منفی شد و 423 میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شد که رشد 57 درصدی نسبت به روز گذشته داشته است. در معاملات روز یکشنبه بیشترین خروج پول حقیقی به سهام شپنا (شرکت پالایش نفت اصفهان)، وبملت (بانک ملت) و بپاس (شرکت بیمه پاسارگاد) اختصاص داشت و نمادهای شبهرن (نفت‌ بهران‌)، غشهد (شهد ایران) و کمرجان (بازرگانی و تولیدی مرجان کار) بیشترین ورود پول حقیقی را داشتند. * رشد ارزش صف های فروش بازار سهام در جریان معاملات امروز، 24 درصد نمادها با رشد قیمت و 76 درصد سهم ها با کاهش قیمت روبرو شدند. در پایان معاملات روز یکشنبه، 44 نماد صف خرید داشتند و 87 نماد با صف فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌های خرید با افت 12 درصدی به 142 میلیارد تومان رسید و مجموع ارزش صف‌های فروش 101 درصد افزایش یافت و 257 میلیارد تومان بود. در پایان معاملات نماد گدنا (شرکت تهیه و توزیع غذای دنا آفرین فدک)، فمراد (شرکت آلومراد) و غدشت (شرکت دشت مرغاب) بیشترین صف خرید را داشتند. بیشترین صف فروش بازار در پایان معاملات به نماد ولشرق (لیزینگ ایران و شرق)، حپترو (حمل و نقل پتروشیمی) و وآذر (سرمایه ‌گذاری ‌توسعه ‌آذربایجان)‌ تعلق داشت. پایان پیام/ ت 31

فردین آقابزرگی کارشناس بازار سرمایه

فردین آقابزرگی

کارشناسان بورس | مصاحبه اختصاصی

خروج پول از صنایع دلاری و‌ ریالی بورس

بررسی اوضاع بورس در هفته‌های گذشته

تخلف فولاد مبارکه چه تاثیری روی بورس داشت؟

در دومین سالگرد ریزش بورس؛ چه کنیم که چند سال دیگر دوباره به این وضعیت دچار نشویم؟

پیش بینی بورس در نیمه دوم سال

افزایش قیمت محصولات با روند صعودی نرخ بهره

پشت پرده ریزش بورس| ۳ عامل اثرگذار کدامند

سه عامل انتشار اوراق، افزایش نرخ بهره بین بانکی و عرضه اولیه های غیرمتعارف دلایل اصلی ریزش بورس هستند.

پیش بینی بورس فردا چهارشنبه ۲۲ تیر | کی قرمزپوشی بورس تمام می شود؟ + فیلم

تاثیر کاهش ارزش رمزارزها بر بازار سهام

چرا معاملات این روزهای بورس بی‌رمق است؟

یک کارشناس بازار سرمایه گفت: سرمایه‌های جدید برای ورود به بازار سهام نیاز به محرک قوی و قدرتمندی دارند.

محرک قوی سرمایه‌گذاری در بازار نیست

هراس از پشیمانی

#کارآفرین شدن

«کسب‌وکار کوچک» به معنای درست، یک محرک قوی برای «رشد اقتصادی» است

معضل اساسی «کسب‌وکار» و «کارآفرینان» چیست؟

هدف مهم کارآفرینی چیست؟

الگوی درست کارآفرینی چیست و کارآفرین چه کسی است؟

در نتیجه:

فردین آقابزرگی کارشناس بازار سرمایه

خروج پول از صنایع دلاری و‌ ریالی بورس

بررسی اوضاع بورس در هفته‌های گذشته

تخلف فولاد مبارکه چه تاثیری روی بورس داشت؟

در دومین سالگرد ریزش بورس؛ چه کنیم که چند سال دیگر دوباره به این وضعیت دچار نشویم؟

پیش بینی بورس در نیمه دوم سال

افزایش قیمت محصولات با روند صعودی نرخ بهره

پشت پرده ریزش بورس| ۳ عامل اثرگذار کدامند

پیش محرک قوی سرمایه‌گذاری در بازار نیست بینی بورس فردا چهارشنبه ۲۲ تیر | کی قرمزپوشی بورس تمام می شود؟ + فیلم

تاثیر کاهش ارزش رمزارزها بر بازار سهام

چرا معاملات این روزهای بورس بی‌رمق است؟

تاثیر قطعی برق روی صنایع بورسی چیست؟

زمان مناسبی برای سرمایه گذاری در بورس است؟

پیش‌بینی رشد شاخص بورس تا پایان امسال

پیش بینی بورس در ۶ ماهه دوم سال

پیش بینی بورس هفته آینده | مقاومت یک میلیون و محرک قوی سرمایه‌گذاری در بازار نیست ۶۰۰ هزار واحد می‌شکند؟

پشت پرده کنترل شاخص بورس در دولت رئیسی

۲۰ هزار میلیارد تومان زیان ناقابل!

پیش‌بینی یک کارشناس از آینده بورس

اشتباه تکراری در بازار سرمایه

چرا بورس در ۱۴۰۱ مثبت شد؟

احتمال رکود بلندمدت در بازار سرمایه/ بورس برای رشد نیاز به محرک قوی دارد

فردین آقابزرگی کارشناس بازار سرمایه

خروج پول از صنایع دلاری و‌ ریالی بورس

بررسی اوضاع بورس در هفته‌های گذشته

تخلف فولاد مبارکه چه تاثیری روی بورس داشت؟

در دومین سالگرد ریزش بورس؛ چه کنیم که چند سال دیگر دوباره به این وضعیت دچار نشویم؟

پیش بینی بورس در نیمه دوم سال

افزایش قیمت محصولات با روند صعودی نرخ بهره

پشت پرده ریزش بورس| ۳ عامل اثرگذار کدامند

پیش بینی بورس فردا چهارشنبه ۲۲ تیر | کی قرمزپوشی بورس تمام می شود؟ + فیلم

تاثیر کاهش ارزش رمزارزها بر بازار سهام

چرا معاملات این روزهای بورس بی‌رمق است؟

تاثیر قطعی برق روی صنایع بورسی چیست؟

زمان مناسبی برای سرمایه گذاری در بورس است؟

پیش‌بینی رشد شاخص بورس تا پایان امسال

پیش بینی بورس در ۶ ماهه دوم سال

پیش بینی بورس هفته آینده | مقاومت یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد می‌شکند؟

پشت پرده کنترل شاخص بورس در دولت رئیسی

۲۰ هزار میلیارد تومان زیان ناقابل!

پیش‌بینی یک کارشناس از آینده بورس

اشتباه تکراری در بازار سرمایه

چرا بورس در ۱۴۰۱ مثبت شد؟

اشتراک گذاری

دیدگاه شما

پر بازدیدترین ها

دسته بندی های سایت

بایگانی مقاله