شروع سرمایه‌گذاری در سهام – قسمت سی و هشتم
سرمایه‌گذاران غالباً سبدی شامل چندین دارایی دارند و برای آنکه ریسک سبد را کنترل کنند باید علاوه بر اندازه‌گیری ریسک هر دارایی، ریسک سبد را نیز اندازه‌گیری نمایند. پس از آشنایی با اندازه‌گیری ریسک، در پی پاسخ به این سؤال هستیم که سبد دارایی چیست و ریسک آن چگونه اندازه‌گیری می‌شود.
سبد دارایی چیست؟
سبد دارایی ترکیبی از سهام یا سایر دارایی‌ها است که یک سرمایه‌گذار آنها را خریداری کرده است. به سبد دارایی، پرتفوی نیز گفته می‌شود.
ریسک پرتفوی چیست؟
ریسک سرمایه‌گذاری در یک قلم دارایی را نباید مجزا از دیگر دارایی‌ها دانست. در زمان انتخاب دارایی برای سرمایه‌گذاری باید به تأثیر آن بر ریسک و بازده پرتفوی توجه نمود. پرتفوی کارا باید بازده را در یک سطح ریسک معین، حداکثر سازد یا ریسک را در یک سطح بازده مشخص به حداقل برساند. پس لازم است بدانیم چگونه می‌توان ریسک یک پرتفوی را حساب کرد.
محاسبه ریسک پرتفوی چگونه صورت می‌گیرد؟
جهت محاسبه ریسک پرتفوی باید همانند محاسبه ریسک یک دارایی عمل کرد، یعنی در ابتدا بازدهی پرتفوی را محاسبه نمود، سپس ارزش موردانتظار بازده‌های پرتفوی را به‌دست آورد و بعد از آن به ریسک پرتفوی که به‌صورت کمّی همان انحراف معیار بازده‌های پرتفوی است، پرداخت. بازده پرتفوی عبارت است از میانگین وزنی بازده‌های هر قلم دارایی موجود در آن پرتفوی. بازده پرتفوی را می‌توان به کمک رابطه زیر حساب کرد:
مثال: فرض کنید می‌خواهیم ارزش موردانتظار و انحراف معیار بازده‌های پرتفوی xy که ترکیبی مساوی (به نسبت ۵۰ درصد) از دارایی x و y است را تعیین کنیم. بازده‌های موردانتظار دارایی x و y در ۵ سال آینده در جدول ۱ نوشته شده است.
جهت محاسبه ارزش موردانتظار بازده‌های پرتفوی می‌توان از قاعده کلی زیر استفاده کرد:
هنگامی‌که میزان بازده در تمام وضعیت‌ها معلوم و احتمال وقوع آنها با هم برابر باشد، می‌توان فرمول محاسبه ارزش موردانتظار را به‌صورت زیر نوشت:
پس ارزش موردانتظار بازده‌های پرتفوی طی سال‌های اول تا پنجم به‌صورت زیر است:
همانطورکه در قسمت قبل گفته شد، متداول‌ترین شاخص آماری برای محاسبه ریسک یک دارایی، انحراف معیار است که از میزان پراکندگی بازده‌های یک دارایی حول ارزش موردانتظار به‌دست می‌آید. در مواقعی که تمام وضعیت‌ها مشخص و احتمال وقوع آنها یکسان باشد، فرمول محاسبه انحراف معیار بازده‌ها را می‌توان به‌شکل زیر نوشت:
پس انحراف معیار بازده‌های موردانتظار پرتفوی عبارت است:
همانطورکه در بالا ذکر شد، بازده موردانتظار پرتفوی در هر پنج سال برابر با ۱۲ درصد است. همچنین، ارزش موردانتظار ریسک و بازدهی سرمایه‌گذاری در بورس بازده‌های پرتفوی موردبررسی طی دوره پنج ساله برابر با ۱۲ درصد است. انحراف معیار بازده‌های پرتفوی xy طی پنج سال معادل صفر است، زیرا بازده موردانتظار هر سال با سال دیگر برابر و مساوی ۱۲/۰ است و هیچ‌گونه تغییری در بازده موردانتظار نسبت به سال قبل رخ نداده است.
همان‌گونه‌که بیان شد، برای به‌دست آوردن یک پرتفوی کارا، باید بازده را در یک سطح ریسک معین، حداکثر نمود و یا ریسک را در یک سطح بازده مشخص به حداقل رساند. برای این منظور، باید در جهت متنوع نمودن دارایی‌های پرتفوی تلاش نمود، بنابراین لازم است مفهوم آماری همبستگی را جهت متنوع‌سازی درک کنیم.
چگونه داغ ریزش بی‌سابقه بورس را تا حدودی التیام ببخشیم؟ /بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری ۲ برابر شاخص بورس/راهی برای دورزدن ریسک سهام + نمودار
حرفه‌ای‌های بازار سرمایه معتقدند آن دسته از افرادی که از مهارت و دانش کافی درخصوص بازار سرمایه برخوردار نیستند باید از طریق فرهنگ‌سازی و حتی ایجاد محدودیت، ریسک و بازدهی سرمایه‌گذاری در بورس مدیریت دارایی‌های خود را به صندوق‌های سرمایه‌گذاری بسپارند.بررسی‌ها نیز نشان می‌دهد طی یک‌سال اخیر که بازار سرمایه افت‌وخیزهای زیادی تجربه کرده، بازدهی صندوق‌ها درحالی بین ۲۵ تا ۳۰ درصد بوده که طی این مدت بازدهی شاخص کل بورس ۲۱ و بازدهی شاخص هم‌وزن که سنجه دقیق‌تری است حدود ۹.۴ درصد بوده است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از فرهیختگان؛ احتمالا این ضرب‌المثل که «کبوتر سرمایه بر بام آرامش می‌نشیند» یا «پول و سرمایه ترسو هستند» را شنیده‌اید. پربیراه نیست اگر بگوییم این روزها دیگر کمتر فعال اقتصادی را در کشور می‌توان پیدا کرد که داغ ریزش بی‌سابقه بورس تهران در مرداد ۹۹ را بر سینه نداشته باشد. آن ریزش تاریخی نه‌تنها فعالان اقتصادی و قدیمی‌های بورس را فراگرفت بلکه میلیون‌ها ایرانی که به دعوت مستقیم و غیرمستقیم دولت حسن روحانی وارد بورس شده بودند، بسیاری‌شان ماشین و حتی خانه‌های خود را از دست داده و بدجور نقره‌داغ شدند. با گذشت نزدیک به دوسال از آن ریزش تاریخی و با وجود وعده‌های دولتمردان برای رونق بورس، اما بسیاری از فعالان اقتصادی همچنان ترجیح می‌دهند بخش عمده سرمایه خود را (البته اگر چیزی از آن باقی‌مانده باشد) به‌جایی به غیر از بورس ببرند. البته ناگفته نماند همین گروه هنوز هم نیم‌نگاهی به بورس دارند؛ چراکه موج صعودی اسفند سال گذشته که تا اردیبهشت نیز ادامه داشت همچنان به آنها چشمک می‌زند. با وجود این اما بیم از ریزش دوباره شاخص و تشکیل صف‌های فروش سنگین، این افراد را از واردکردن پول جدید به بورس و خرید سهام برحذر می‌دارد. قدیمی‌ها و حرفه‌ای‌های بازار می‌گویند درکنار سیاست‌های دولت قبل، تازه‌واردها نیز در سقوط بورس سهیم بودند. به‌اعتقاد آنان، توصیه دولت قبل برای حضور در بازار سرمایه بدون آموزش، بدون فرهنگ‌سازی و بدون اطلاع‌رسانی؛ یکی از خطاهای نابخشودنی است که دولت فعلی نیز باید این موضوع را جدی بگیرد. حرفه‌ای‌های بازار سرمایه معتقدند آن دسته از افرادی که از مهارت و دانش کافی درخصوص بازار سرمایه برخوردار نیستند یا فرصت لازم برای فعالیت در این بازار را ندارند باید از طریق فرهنگ‌سازی و حتی ایجاد محدودیت، مدیریت دارایی‌های خود را به صندوق‌های سرمایه‌گذاری بسپارند. بررسی‌های «فرهیختگان» نیز نشان می‌دهد طی یک‌سال اخیر که بازار سرمایه افت‌وخیزهای زیادی تجربه کرده، بازدهی صندوق‌ها درحالی بین ۲۵ تا ۳۰ درصد بوده که طی این مدت بازدهی شاخص کل بورس ۲۱ و بازدهی شاخص هم‌وزن که سنجه دقیق‌تری است حدود ۹.۴ درصد بوده است.
پرریسک جذاب
نگاهی به نوسانات بازار سهام در سال‌های گذشته نشان می‌دهد این بازار اگر پرریسک‌ترین بازار برای سرمایه‌گذاری نباشد، حتما یکی از چند بازار پرریسک ایران است. البته ریسک بازار سهام فقط به ایران محدود نمی‌شود. بازار سهام در تمام دنیا درعین‌حال که در میان‌مدت و بلندمدت بیشترین بازدهی را درمقایسه با سایر بازارها نصیب سرمایه‌گذاران خود می‌کند، بیشترین ریسک سرمایه‌گذاری را نیز به خود اختصاص می‌دهد. تغییرات کلان سیاسی و اقتصادی که از آنها با عنوان ریسک‌های سیستماتیک یاد می‌شود و تغییرات بنیادین در عملکرد شرکت‌ها یا همان ریسک‌های غیرسیستماتیک، عواملی اجتناب‌ناپذیر در بازار سهام در کشورهای مختلف هستند.
راهی برای دورزدن ریسک سهام
ریسک یا همان خطر که در بازارهای مالی گریبانگیر سرمایه‌گذاران می‌شود مجموعه‌ای از عوامل است که قطعیت تحلیل و پیش‌بینی را تهدید می‌کند. بنابراین می‌توان گفت کاهش ریسک در بازارهای مالی با افزایش دانش و اطلاعات مربوط به این بازارها رابطه معکوس دارد. به‌عبارتی دیگر به هر نسبت که میزان مهارت‌های شما در بازارهای مالی افزایش پیدا کند، ریسک سرمایه‌گذاری شما نیز کاهش خواهد یافت. البته این موضوع به آن معنا نیست که ریسک شما به صفر خواهد رسید بلکه صرفا به سمت آن میل خواهد کرد، بنابراین کاری که از شما برمی‌آید این است که با شناخت ریسک‌های بازار تا حد ممکن نسبت به کاهش آنها اقدام کنید. یکی ریسک و بازدهی سرمایه‌گذاری در بورس از راهکارهایی که برای کاهش ریسک در بازارهای مالی مورداستفاده قرار می‌گیرد سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در این بازارهاست. هدف از سرمایه‌گذاری غیرمستقیم استفاده از ظرفیت افراد متخصص و آگاه به‌منظور کاهش ریسک و افزایش بازدهی است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری تلاش می‌کنند با به‌کارگیری مجموعه‌ای از افراد آشنا به اصول بازار سرمایه، بیشترین بازدهی را نصیب سهامداران خود کنند.
انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری
صندوق‌های سرمایه‌گذاری براساس نسبت ترکیب دارایی‌هایشان به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند که صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، صندوق سرمایه‌گذاری سهام، صندوق سرمایه‌گذاری مختلط و صندوق سرمایه‌گذاری مبتنی بر طلا از مهمترین آنها هستند. اگر از ریسک‌پذیری پایینی برای سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی برخوردار هستید «صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت» بهترین گزینه برای شماست. از آنجا که بین ۷۰ تا ۹۰ درصد دارایی‌های این صندوق‌ها را اوراق مشارکت، سپرده‌بانکی و سایر دارایی‌های کم‌ریسک تشکیل می‌دهد ریسک سرمایه‌گذاری شما به حداقل ممکن کاهش می‌یابد و از آن طرف شما سودی بالاتر از نرخ سود متداول بانکی دریافت می‌کنید. مزیت مهم این صندوق‌ها نسبت به سپرده بانکی، دریافت سود به‌صورت روزشمار است. البته بدیهی است وقتی ریسک کمتری را می‌پذیرید بازدهی سرمایه‌گذاری شما کمتر خواهد بود.
نوع دوم صندوق‌های سرمایه‌گذاری که به «صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی» شناخته می‌شوند ویژه افرادی است که ریسک‌پذیری بالایی دارند و می‌خواهند بازدهی به‌مراتب بیشتری از نرخ سود بانکی از آن خود کنند. همانطور که از اسم صندوق‌های سهام نیز مشخص است بیشتر دارایی‌های این صندوق‌ها را سهام شرکتهای حاضر در بورس تهران تشکیل می‌دهد. مدیریت این صندوق‌ها درکنار خرید سهام در بازار سرمایه، بخش اندکی از دارایی‌های صندوق را در بانک ریسک و بازدهی سرمایه‌گذاری در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند تا بخشی از ریسک بازار سهام را کاهش دهند. وجه‌تمایز این صندوق‌ها با صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت، بازدهی و ریسک بیشتر است.
احتمالا شما نه جزء آن عده‌ای هستید که تمایل به سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت داشته باشید و نه آنقدر ریسک‌پذیر که تمام دارایی‌های خود را تبدیل به سهام کنید! «صندوق سرمایه‌گذاری مختلط» نوع سوم صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که از لحاظ میزان ریسک، میان صندوق درآمد ثابت و صندوق سهامی قرار می‌گیرد. این صندوق‌ها ۶۰ درصد دارایی خود را در سهام و باقی‌مانده را در سپرده‌بانکی و اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌کنند. به این ترتیب صندوق‌های مختلط ضمن تعقیب بازدهی بازار سرمایه، ریسک خود را تا حد امکان کاهش می‌دهند و البته از آن طرف نیز حداقل سود صندوق‌های درآمد ثابت را تضمین نمی‌کنند.
یکی‌دیگر از صندوق‌هایی که در سال‌های اخیر موردتوجه فعالان بازار قرار گرفته «صندوق مبتنی بر طلا» است. این صندوق‌ها دارایی خود را به گواهی‌های سپرده سکه و اوراق مرتبط با آن تبدیل می‌کنند، بنابراین بازدهی این صندوق‌ها با قیمت طلا رابطه‌ای مستقیم دارد. البته صندوق‌های مبتنی بر طلا می‌توانند از بازار مشتقه برای پوشش ریسک ورود به بازار طلا استفاده کنند. چنانچه می‌خواهید روی طلا و سکه سرمایه‌گذاری کنید صندوق‌های مبتنی بر طلا می‌توانند گزینه جذابی برای سرمایه‌گذاری شما باشند!
نکته‌ای که درمورد صندوق‌های سرمایه‌گذاری باید بدانید آن است که برخی صندوق‌های سرمایه‌گذاری(ETF) در تابلوی بورس قابلیت معامله دارند اما برخی از آنها در سایت مربوط به صندوق به صورت صدور و ابطال هر واحد معامله می‌شوند.
۴۵ درصد بازدهی بدون ریسک
براساس اعلام مرکز پردازش اطلاعات مالی، در گروه صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، صندوق نیکوکاری ورزشی پرسپولیس با ۴۵ درصد، اندوخته آمیتیس با ۲۷.۶ درصد و پارند پایدار سپهر با حدود ۲۶.۳ درصد بیشترین بازدهی را به خود اختصاص داده‌اند و میانگین بازدهی ۱۰ صندوق برتر این گروه نیز ۲۵.۷ درصد بوده است. مقایسه میانگین بازدهی این ۱۰ صندوق با بازدهی شاخص کل و شاخص کل هم‌وزن نشان می‌دهد بازدهی صندوق‌های برتر درآمد ثابت، حدودا پنج درصد بیشتر از بازدهی شاخص کل و ۱۵درصد بیشتر از بازدهی شاخص کل هم‌وزن بوده است. شایان ذکر است میانگین بازدهی تمام صندوق‌های درآمد ثابت نیز در این مدت ۱۵.۳ درصد بوده است. مجموع خالص ارزش دارایی‌های این صندوق‌ها نیز حدود چهارمیلیون و ۵۷۲هزار میلیارد ریال است.
بازدهی مطلوب صندوق‌های سهام نسبت به سود بانکی
در گروه صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهام، بیشترین میزان بازدهی طی یک‌سال گذشته به صندوق گنجینه ارمغان الماس با ۴۸.۷ درصد، نیکوکاری ندای امید با ۴۰.۴ درصد و فیروزه موفقیت با ۳۷ درصد اختصاص داشته است. میانگین بازدهی ۱۰ صندوق سهامی برتر نیز در این مدت حدود ۳۲ درصد بوده است که از بازدهی مطلوب این صندوق‌ها در مقایسه با نرخ سود بانکی حکایت دارد. از سوی دیگر در این مدت بازدهی صندوق‌های پرحاشیه پالایشی یکم و دارا یکم که در سال ۹۹ و با تبلیغات دولت قبل وارد بورس شدند به ترتیب ۱۴ و ۱۷- درصد بوده است. همچنین میانگین بازدهی یک‌سال اخیر مجموع صندوق‌های سهامی با درنظر گرفتن صندوق‌های زیان‌ده بیش از ۱۴ درصد بوده است. مجموع ارزش خالص دارایی‌های این صندوق‌ها نیز بیش از ۵۹۷هزار میلیارد ریال است.
بازدهی متناسب صندوق‌های مختلط با شاخص کل
اگر قصد دارید روی صندوقی سرمایه‌گذاری کنید که هم از رشد سهام جا نمانید و هم ریسک آن را کاهش دهید، لازم است بدانید میانگین بازدهی ۱۰ صندوق برتر مختلط در سالی که بازدهی بورس دلچسب فعالان بازار نبود بیش از ۲۴ درصد بوده است. درمیان صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط، صندوق مدرسه کسب‌وکار صوفی رازی، نیکوکاری آگاه و کیمیا زرین کاردان به ترتیب با ۳۲.۴ درصد، ۲۹.۹ درصد و ۲۳.۷ درصد بیشترین بازدهی را از آن خود کرده‌اند و البته بازدهی یک صندوق نیز در این گروه منفی بوده است. بین صندوق‌های مختلط، صندوق‌های آرمان سپهر آشنا، سپهر اندیشه نوین، زیتون نماد پایا و گنبد مینای دماوند قابلیت معامله در بورس را دارند و سایر صندوق‌های این گروه به روش صدور و ابطال واحد معامله می‌شوند. میانگین بازدهی همه صندوق‌های مختلف طی یک‌سال اخیر ۱۶.۷ درصد بوده است. همچنین مجموع ارزش خالص دارایی‌های این صندوق‌ها نیز بیش از ۲۲ هزار میلیارد تومان است.
بازدهی صندوق طلا بالاتر از طلای فیزیکی
درمورد صندوق‌های مبتنی بر طلا که قابلیت معامله در بورس را دارند لازم است به این نکته توجه کنیم که تعداد این صندوق‌ها از انگشتان دو دست کمتر است و برخی از این صندوق‌ها نیز در ماه‌های گذشته پذیره‌نویسی و وارد بورس شده‌اند. بررسی بازدهی سه صندوق شناخته‌شده پشتوانه طلای مفید، لوتوس و زر در یک‌سال اخیر نشان می‌دهد میانگین بازدهی این صندوق‌ها بیش از یک درصد از بازدهی طلای ۱۸عیار بیشتر بوده است. همچنین بازدهی تمام صندوق‌های طلا در این مدت به‌طور معناداری از بازدهی بورس بیشتر بوده است. سکه طلا مفید با ۳۳.۵ درصد، پشتوانه طلای لوتوس با ۳۰.۵ درصد، پشتوانه سکه طلای زر با ۳۰.۱ درصد، سکه طلای کیان با ۲۴.۴ درصد و پشتوانه سکه طلای کهربا با ۲۴ درصد و همچنین سه صندوق برتر طلا درمجموع ۳۱.۴ درصد بازدهی داشته‌اند.
نکته پایانی
همانطور که گفته شد تمام بازارهای مالی از ریسک‌های خاص خودشان برخوردار هستند. سرمایه‌گذاران باید بپذیرند که فعالیت در این بازار نیز مانند هر کار دیگری نیازمند مهارت، دانش و تجربه است. بررسی‌ها نشان می‌دهد هیجان در انجام معاملات و بی‌توجهی به نظرات کارشناسان سهم مهمی در بازدهی منفی سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی دارد. درمورد انتخاب صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز لازم است علاوه بر بررسی عملکرد هریک از صندوق‌ها، شرایط مالی، شخصیتی و. خود را مدنظر قرار دهید و صندوق موردنظر را با توجه به استراتژی‌های مالی خود انتخاب کنید.
شروع سرمایه‌گذاری در سهام – قسمت سی و ششم
در قسمت‌های قبل در مورد سهم، نحوه خرید و فروش سهام، عناصر بازار سرمایه، انواع تحلیل بنیادی و تکنیکال مطالبی ارائه شد. در این قسمت به دو نکته ریسک و بازده پرداخته می‌شود. این باور وجود دارد که هرچه ریسک‌پذیری بالاتر باشد، بازدهی احتمالی بیشتری در پی خواهد داشت. سؤالی که مطرح می‌شود این است که پذیرش چه میزان ریسک در ازای چه میزان بازدهی قابل‌قبول است.
ریسک و بازده سرمایه‌گذاری چیست؟
هر تصمیم مالی، ریسک و بازده مخصوص به خود را دارد و ترکیب این دو ریسک و بازدهی سرمایه‌گذاری در بورس عامل بر قیمت سهام اثر می‌گذارد. واژه ریسک مترادف با عدم اطمینان استفاده می‌شود و در واقع احتمال متفاوت بودن واقعیت از پیش‌بینی است. دارایی‌هایی که احتمال بیشتری برای از بین رفتن آنها وجود دارد، پرریسک‌تر از دارایی‌هایی هستند که احتمال از بین رفتنشان کمتر است. فرض کنید در صندوق‌های با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری شده است و هر ماه مبلغ مشخصی به‌عنوان سود دریافت می‌شود، در این حالت ریسک تقریباً صفر است، زیرا پیش‌بینی از سوددهی در هر ماه محقق می‌شود. حال اگر همین مبلغ در سهام سرمایه‌گذاری شود ممکن است حتی از اصل پول نیز به‌دلیل ضررهای ایجاد‌شده، کاسته شود.
بازده، کل سود یا زیان یک سرمایه‌گذاری در طول یک دوره زمانی مشخص است. برای اندازه‌گیری بازده یک دارایی، کافی است میزان تغییر در ارزش دارایی مذکور را با مقدار وجه نقد دریافتی حاصل از سرمایه‌گذاری در آن دارایی جمع و رقم حاصله را بر ارزش اول دوره دارایی تقسیم کنید. به‌طور کلی، برای محاسبه نرخ بازده یک دارایی می‌توان از فرمول زیر استفاده کرد:
که در آن:
Rt= نرخ بازده واقعی یا موردانتظار طی دوره t؛
Pt= قیمت دارایی در زمان t؛
Pt-1= قیمت دارایی در زمان۱-t؛
Ct= جریان نقدی دریافتی بابت سرمایه‌گذاری در دوره زمانی ۱-t تا t.
بازده بیانگر اثر ترکیبی تغییرات در ارزش قیمت و جریان نقدی در طول دوره t است، همچنین می‌توان ریسک را تغییر‌پذیری بازده تعریف کرد.
به‌عنوان مثال، فردی را در نظر بگیرید که قصد دارد برای سرمایه‌گذاری در بورس، بازده دو سهم الف و ب را محاسبه کند. قیمت سهم الف یک سال قبل ۲,۰۰۰ ریال و ارزش بازار آن در حال حاضر ۲,۱۵۰ ریال است و بابت این سهم در سال جاری ۸۰۰ ریال سود سهام دریافت شده است. سهم ب چهار سال قبل خریداری شده و در سال جاری ارزش آن از ۱,۲۰۰ ریال به ۱,۱۸۰ ریال کاهش یافته است. با این حال، بابت سهم ۱,۷۰۰ ریال سود سهام دریافت شده است. نرخ بازده هر یک از این دو سهم برابر است با:
اگرچه بازده سهم ب بیشتر از بازده سهم الف است، اما باید توجه داشت که سهم ب این بازدهی را در طول چهار سال محقق کرده، یعنی بازده سالانه این سهم به‌طور متوسط ۳۵ درصد است.
هر سرمایه‌گذاری پیش از ورود به بازارهای مالی، باید نسبت بازده به ریسک را محاسبه کند، چراکه این معیار بیانگر ارزشمندی سرمایه‌گذاری است. در واقع نسبت مذکور نشان می‌دهد به ازای در معرض ریسک قرار گرفتن بخشی از سرمایه، چند برابر بازده احتمالی کسب خواهد شد.
انواع سرمایه‌گذاران به‌لحاظ ریسک‌پذیری
افراد مختلف احساسات متفاوتی نسبت به ریسک دارند، بنابراین مهم است که یک سطح قابل‌قبول عمومی برای ریسک تعیین شود. به‌طور کلی، رفتار افراد نسبت به ریسک در سه الگوی اصلی قرار می‌گیرد. این ریسک و بازدهی سرمایه‌گذاری در بورس سه الگو عبارتند از: ریسک‌گریز، بی‌تفاوت به ریسک و ریسک‌پذیر.
سرمایه‌گذار ریسک‌گریز فردی است که با افزایش ریسک، خواهان نرخ بازده بیشتری می‌باشد. این افراد برخورد محتاطانه‌ای نسبت به ریسک دارند و از آن می‌ترسند، بنابراین برای پذیرش ریسک بیشتر، بازده موردانتظار بالاتری را نیز طلب می‌کنند.
سرمایه‌گذار بی‌تفاوت نسبت به ریسک، فردی است که با تغییر ریسک، در میزان بازده موردانتظار او تغییری ایجاد نمی‌شود؛ به عبارت دیگر، این‌گونه افراد با وجود افزایش ریسک، مایل به دریافت بازده بیشتر نیستند.
سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر است که با افزایش سطح ریسک، خواهان نرخ بازده کمتری است. این افراد از ریسک لذت می‌برند، ریسک و بازدهی سرمایه‌گذاری در بورس بنابراین حاضرند مقداری از بازده خود را از دست بدهند و در مقابل، ریسک بیشتری را تحمل کنند.
برای درک ریسک یک دارایی می‌توان از تحلیل حساسیت و توزیع احتمال استفاده کرد.
محاسبه ریسک اعتباری و تاثیر آن بر بازدهی در بورس اوراق بهادار تهران
ریسک اعتباری، از مهمترین ریسک‌هایی است که نهادهای پولی و مالی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. هدف اصلی پژوهش ارزیابی تاثیر ریسک اعتباری بر بازده سهام است. ابتدا با بررسی مبانی‌نظری، پژوهش‌های انجام شده و نظر کارشناسان خبره، عوامل کمّی و کیفی موثر بر رتبه‌بندی اعتباری تعیین شد سپس پرسشنامه‌ای تهیه شد تا باتوجه به نظر خبرگان براساس محیط ایران درجه اهمیت شاخص‌ها مشخص شود، و با استفاده از مدل تاپسیس رتبه‌بندی ۱۰۶ شرکت بورس اوراق‌بهادار تهران برای سال‌های۱۳۹۰-۱۳۹۴ براساس ریسک اعتباری با درجه اهمیت یکسان و متفاوت شاخص‌ها صورت گرفت؛ سپس براساس نتایج رتبه‌بندی به تشکیل پرتفوهایی از سهام پرداخته شد و درنهایت تاثیر ریسک اعتباری بر بازده سهام در دو حالت درجه اهمیت یکسان و متفاوت مشخص شد. بنابر نتایج، تاثیر ریسک اعتباری بر بازده در هردو حالت درجه اهمیت یکسان و متفاوت، با تحلیل رگرسیون دادههای ترکیبی، بی‌معنی و با تحلیل رگرسیون دادههای پانل، معنی‌دار و معکوس است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Calculation of Credit Risk and Its Effect on Return in Tehran Stock Exchange
نویسندگان [English]
- Amir Hossein Erza 1
- Moslem Peymany 1
- Farnaz Seifi 2
1 Faculty Member / Allameh Tabataba'i University
2 Faculty of Management and Accounting, Allameh Tabataba'i University
چکیده [English]
Credit risk is one of the most important risks that affect Monetary and financial institutions. The main purpose of the paper is to assess the effect of credit risk on stock returns. Firstly, by reviewing the theoretical foundations, researches and expert opinion, quantitative and qualitative factors influencing the credit rating were determined. Then a questionnaire prepared according to the experts' opinions based on the Iranian environment, the degree importance of the indicators was determined and Using the Topsis model, the ranking of 106 Tehran Stock Exchange (TSE) companies in 2011-2015 was based on credit risk with the same and different significance of the indicators Then, based on the results of the ranking, stock portfolios was formed, finally, the effect of credit risk on stock returns in two different situations With the same and different significance were determined. According to the results, the effect of credit risk on returns in both of the same and different degree of importance, by analyzing the combined data, meaningless and by analyzing panel data, is meaningful and reverse.
کلیدواژه‌ها [English]
- Credit Risk
- Return
- rating
- TOPSIS
- Tehran Stock Exchange
مراجع
ابراهیمی‌سروعلیا، محمدحسن و جهانشاهی، جواد (1395). بررسی رابطه سرمایه فکری و متغیر های اثرگذار بر تصمیمات سرمایه گذاران شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی 12 (49)، 53-81
امیری، مقصود و بکی حسکوئی، مرتضی و بیگلری کامی، مهدی (۱۳۹۲). رتبه بندی شرکت های تولیدی در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل های تصمیم گیری با معیارهای چندگانه و شبکه عصبی مصنوعی. فصلنامه علمی پژوهشی دانش سرمایه گذاری ۱۲ (۷).
امیریان، سجاد و آذر، عادل (۱۳۹۳)، ارائه مدلی برای رتبه بندی سهام تحت محیط تصمیم گیری چند شاخصه فازی گروهی. نهمین کنفرانس بین المللی مدیریت.
انواری رستمی، علی اصغر و ختن لو، محسن (۱۳۸۵). بررسی مقایسه ای رتبه بندی شرکت های برتر بر اساس نسبت های سودآوری و شاخص های بورس اوراق بهادار تهران. بررسی های حسابداری و حسابرسی ۱۹ (۴۳)، ۲۵ – ۴۳
برزیده، فرخ و تقوی‌فرد، محمدتقی و زمانیان، فاطمه (1392). چارچوب طراحی سبد سهام با استفاده از روش دیماتل و فرایند تحلیل شبکه‌ای. فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی 11 (39)، 105-124
تهرانی، رضا و محمدی، محسن و رحیمی، امیرمحمد (۱۳۸۸). نظام سنجش اعتبار و جایگاه آن در بهبود نظام تامین مالی. کنفرانس بین المللی توسعه نظام تامین مالی در ایران (با رویکرد نوآوری های مالی) ۲۲ (۱).
ﺟﻠﻴﻠﻲ، ﻣﺤﻤﺪ، »ﻧﻈﺎﻡ ﺟﺎﻣﻊ ﺳﻨﺠﺶ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻣﺤﻮﺭ ﺗﺤﻮﻝ ﺭﻓﺘﺎﺭﻱ ﻧﻈﺎﻡ ﺑﺎﻧﮑﻲ ﺍﻳﺮﺍﻥ« ﺷﺮﮐﺖ ﻣﺸﺎﻭﺭﻩ ﺭﺗﺒﻪ-ﺑﻨﺪﻱ ﺍﻳﺮﺍﻥ، ١٣٨٦
چارلز پی. جونز. مدیریت سرمایه گذاری. ترجمه: دکتر رضا تهرانی و عسگر نوربخش (۱۳۹۲ - چاپ یازدهم). تهران: نشر نگاه دانش.
خواجوی، شکرالله و فتاحی نافچی، حسن و قدیریان آرانی، محمد حسین (۱۳۹۴). رتبه بندی و ارزیابی عملکرد مالی شرکت های صنایع منتخب بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل ترکیبی فازی – AHP – ویکور؛ مطالعه موردی: شرکت های صنایع دارویی، فلزات اساسی و خودرو و قطعات. دانش حسابرسی ۲۲ (۶۰)، ۲۵-۴۷.
دانش شکیب، معصومه و فضلی، صفر (۱۳۸۸)، رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪی ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎی ﺳﻴﻤﺎن ﺑﻮرس اوراق ﺑﻬﺎدار ﺗﻬﺮان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روﻳﻜﺮد ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ )AHP–TOPSIS( . مجله ﭼﺸﻢاﻧﺪاز ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ۲۱ (۳۲)، ۱۰۹-۱۲۹
صفری، سعید و ابراهیمی شقاقی، مرضیه و شیخ، محمد جواد (۱۳۸۹). مدیریت ریسک اعتباری مشتریان حقوقی در بانک های تجاری با رویکرد تحلیل پوششی داده ها (رتبه بندی اعتباری). پژوهش های مدیریت در ایران ۲۸ (۴)، ۱۳۷ –۱۶۴
فرشید صارمی، محمود؛ صفری، حسین؛ فتحی، حبیبه و حسینی، ( 1385 )، "ارائه مدلی برای رتبه بندی شرکت های انفورماتیکی"، فصلنامه پژوهشنامة بازرگانی، 127 – شماره 40 ، صص ۱۵۴
محمودآبادی، حمید و غیوری مقدم، علی (۱۳۹۰)، رتبه بندی اعتباری از لحاظ توان مالی پرداخت اصل و فرع بدهی ها با استفاده از شیوه تحلیل پوششی داده ها (مورد مطالعه: شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران). مجله دانش حسابداری ۲۱ (۴)، ۱۲۵ – ۱۴۵.
مراد زاده فرد، مهدی و موسی زاده عباسی، نورالدین و مشعشعی، محمد (۱۳۹۰)، اراﻳﻪ ی ﻣﺪﻟﻲ ﻧﻮﻳﻦ در رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪی و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﺎﻟﻲ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ (ﻣﻄﺎﻟﻌﻪی ﻣﻮردی: ﺻﻨﻌﺖ ﻓﻠﺰات اﺳﺎﺳﻲ ﺑﻮرس اوراق ﺑﻬﺎدار ﺗﻬﺮان). بررﺳﻲ ﻫﺎی ﺣﺴﺎﺑﺪاری و ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ۱۲ (۶۰)، ۴۱-۵۲.
مشایخ، شهناز و شاهرخی، سیده سمانه و حیدری، ریسک و بازدهی سرمایه‌گذاری در بورس حنیف (۱۳۹۵). رتبه ﺑﻨﺪی اﻋﺘﺒﺎری شرکت های ﺗﻮﻟﯿﺪی ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه در ﺑﻮرس و اوراق ﺑﻬﺎدار ﺗﻬﺮان ﺑﺎ ﻣﺪل ﺳﻮﭘﺮ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﭘﻮﺷﺸﯽ داده ﻫﺎ. سومین کنفرانس بین المللی پژوهش های کاربردی در مدیریت و حسابداری.
نوروزی مردخه، اسحاق و ادهم، عباس (۱۳۹۴)، ﺑﺮﺭﺳﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺭﯾﺴﮏ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭﯼ ﺑﺮ ﺳﻮﺩﺁﻭﺭﻱ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎﯼ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺑﻮﺭﺱ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺑﻬﺎﺩﺍﺭ ﺗﻬﺮﺍﻥ. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت.
Al-khawaldeh, Abdullah Ash-shu’ayree (2013), International Journal of Financial Research 4 (1), 120 – 131.
Avramov, Doron & Chordia, Tarun & Jostova, Gergana & Philipov Alexander (2009). Credit ratings and the cross-section of stock returns, Journal of Financial Markets 12 (31) 469–499.
Basel committee on Banking " Studies on the Validation of Internal Rating Systems working paper. No . February 2006
Bissoondoyal-Bheenick, Emawtee & Brooks, Robert (2015). The credit risk–return puzzle: Impact of credit rating announcements in Australia and Japan. Pasific – Basin Finance Journal 19 (35), 37 – 55
Ebrahimi Rad, Seyed Saajad & Embong, Zaini & Mohd-Saleh Norman & Jaffar, Romlah(2016). FINANCIAL INFORMATION QUALITY AND INVESTMENT EFFICIENCY: EVIDENCE FROM MALAYSIA. ASIAN ACADEMY of MANAGEMENT JOURNAL of ACCOUNTING and FINANCE 1 (22). 129-151
Fama, Eugene F. and Kenneth R. French, 1993: Common risk factor in the returns on stocks and bonds, Journal of Finance, 33, pp. 3-56
Fama, Eugene F. and Kenneth R. French, 1996: Multifactor Explanations of Asset Pricing Anomalies, Journal of Finance, 51, PP. 55 – 84
Freitas, Abner de Pinho Nogueira & Minardi, Andrea Maria Accioly Fonseca (2013). The Impact of Credit Rating Changes in Latin American Stock Market, Available online at http://www.anpad.org.br/bar
Gray, S. Mirkovic, A. and Ragunathan, V. (2006). The determinants of credit ratings: Australian evidence. Australian Journal of Management. Vol. 13. N pp 333-354
Habib, Yasir & Nazir, Muhammad Imran & Hashmi, Shujahat Haider & Saeed, Muhammad Bilal (2015). Credit Rating Announcements and Stock Returns: Evidence from the Banking Sector of Pakistan. Journal of Business Studies Quarterly 24 (2).
Hallahan, Terrence & Taib, Hasniza Mohd & Di Iorio, Bissoondoyal-Bheenick, Emawtee (2011). The Stock Market Impact of Corporate Bond Rating Changes: New Evidence from the UK and Australian Stock Markets. www.efmaefm.org
Heflin,F; Shaw,K,W; Wild,J. (2011). " Credit ratings and disclosure channels". Research in Accounting Regulation, 23(1),PP 20-33
Horrigan, J. O, (1966). The Determination of Long-term credit standing with Financial ratios. Journal of Accounting Research, 4, 44 – 62.
Jllinea, S.Jane; Tanlu, Lloyd and Winn, Amanda (2014). Evaluating proposed remedies for credit rating agency failures. The Accounting Review 89(4), 1399-14
Lev, B., and R. thiagaragan (1993). Fundamental information analysis, Journal of Accounting Research 31, 190-215
Malhotra, R., Malhotra, D.K. and Russel, P. (2007). Using data envelopment analysis to rate bonds. Proceedings of the Northeast Business & Economics Association. Vol. 4. pp. 420–423
Marcin, Tomasz, (ریسک و بازدهی سرمایه‌گذاری در بورس 2009). Application of Data Envelopment Analysis in Credit Scoring, Master’s Thesis in Financial Mathematics, Technical Report
Markowitz, H.,”Portfolio Selection: Efficient Diversification of Investments” John Wiley & New York 1959, Sons
Mohanram, P. (2004). Separating winners from losers among low book-to-market stock using Financial Statement Analysis, Columbia Business school.
Mohtashami, Toktam and Salami, Habibollah(2006) Factors discriminating low risk and high risk corporate credit applicants: the case of Keshavarzi bank, MS thesis ,faculty of economics and agricultural development,Tehran University. (In Persian)
Murcia, Flávia Cruz de Souza and et al (2014). The determinants of credit rating: Brazilian evidence. BAR - Brazilian Administration Review11 (2). 188-209
Srdjevici, B. et al, (2004). An Object Multi-Criteria Evaluation of Water Management Scenarios, Water Resources Management Journal, 18: 35-54
Tansel, Y. &Yardakul, M. (2010). Development of a quick credibility scoring decision support system using fuzzy TOPSIS. Expert Systems with Applications, 37, 567–574
عوامل موثر بر سرمایه‌گذاری شرکت های صنعتی بورس اوراق بهادار تهران در دارایی‌های مالی ریسکی و تاثیر آن بر ارزش شرکت
1 استادیار گروه مدیریت مالی و بیمه، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
2 استادیار گروه مدیریت مالی و بیمه، دانشگاه تهران،تهران، ایران.
3 استادیار گروه مدیریت مالی و بیمه، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
4 دانشجوی دکتری مهندسی مالی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
چکیده
شرکتهای صنعتی در بازار سرمایه مقادیر قابل توجهی از منابع خود را صرف سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مالی مانند سهام و اوراق بهادار با درآمد ثابت می کنند. در این پژوهش برای شناسایی عوامل موثر بر ورود شرکتهای صنعتی به مقوله مدیریت دارایی، تاثیر این مدیریت دارایی بر ایجاد بازده غیرعادی برای سهامداران و ایجاد ارزش برای شرکت، با توجه به نرمال نبودن داده ها و وجود داده های پرت و رابطه متقابل و درونزای بین متغیرها از رگرسیون دومرحله ای روباست استفاده شده است. دادههای مورد استفاده عبارتند از وجوه نقد و معادل نقد، سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت و سایر دارایی‌ها؛ جامعه مورد بررسی شرکت های صنعتیِ فعال در بورس اوراق بهادار تهران و دوره زمانی تحقیق سال های 88 تا 95 می‌باشد. براساس نتایج به دست آمده تاثیر انگیزه احتیاطی بر نگهداری دارایی‌های ریسکی مورد تایید قرار گرفت اما تاثیر انگیزه معاملاتی و سفته بازی بر نگهداری دارایی‌های ریسکی مورد تایید قرار نگرفت. بررسی ها نشان داد با بهبود وضعیت حاکمیت شرکتی و افزایش تمرکز مالکیتی، میزان سرمایه گذاری در دارایی های ریسکی افزایش می‌یابد. از طرفی بازده غیر عادی سهامداران را می توان به سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مالی منتسب کرد اما بر اساس مدل فاما فرنچ تغییرات ارزش شرکت‌ها در دوره مورد بررسی را نمی‌توان به سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مالی منتسب کرد . همچنین بررسی‌ها نشان داد تامین مالی این سرمایه‌گذاری‌ها عمدتا از طریق منابع داخلی شرکت و نه از محل افزایش سرمایه و ایجاد بدهی صورت می گیرد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Determinants of risky financial assets holding by industrial firms in Tehran Stock Exchange & contribution of these holdings to firm value
نویسندگان [English]
- Saeed Shirkavand 1
- Tahmasb Mazaheri 2
- Seyed Jalal SadeghiSharif 3
- Nafiseh Aqamiri 4
1 Assistant Prof, Department of Financial Management and Insurance University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Assistant Prof, Department of Financial Management and Insurance, University of Tehran, Tehran, Iran.
3 Assistant Prof, Department of Financial Management and Insurance University of Shahid Beheshti, Tehran, Iran.
Some industrial firms in Tehran Stock Exchange invest a considerable part of their assets in financial assets and sometimes risky financial assets like stocks & fixed income securities. This research investigated motivations that affect industrial firms’ demand for risky financial assets and the effect of this asset management on creating abnormal return for stockholders and increasing firm’s value. The data set we used in this research were cash, cash equivalent, short term investment, long term investment and other assets. Research time frame was from 2009 to 2016 and the sample was from industrial firms of Tehran Stock Exchange.
The results confirmed the impact of precautionary motive on this investment demand but not transactional and speculative motive. It also showed as corporate governance and ownership concentration improve, these investments increase. It also showed abnormal return could be attributed to financial assets but it could not increase firm’s value based on Fama-French approach, also investigating financing resources showed that the internal cash flow is the main source of investing in risky financial assets and firms usually did not use money from debt and equity issues for these investments.
دیدگاه شما