بازارهای اولیه و ثانویه به یکدیگر وابسته هستند؛ به طوری که همان اوراق بهاداری که در بازار اولیه ایجاد می شوند در بازار ثانویه به فروش می رسند.
بازار ثانویه
بازار ثانویه، محل داد و ستد اوراق منتشر شده در بازار اولیه است و حجم معاملات در این بازار، نسبت به بازارهای اولیه بسیار بیشتر است. در این بازار تغییرات قیمت‌ها شکل می‌گیرد و اوراق بهادار، بارها و بارها در آن داد و ستد می‌شود. نمونه‌ای از بازار ثان در اقتصادهای توسعه یافته برای سایر انواع اوراق بهادار نیز بازار ثانویه‌ای موجود است، برای مثال وقتی‌که صندوق های سرمایه گذاری، بانک های سرمایه گذاری یا نهادهای بزرگ پولی و مالی وام های کلانی از وام دهندگان بزرگ خریداری می‌کنند. در هر معامله ای که در بازارهای ثانویه انجام می‌شود، پول نقد به جای اینکه مستقیم به حساب یک شرکت یا نهاد برود، به جیب سرمایه گذاران ریخته خواهد شد.
بازار ثانویه درمورد کالا های رسانه ای نیز به کار می رود که برای فروش دوباره کالاهای رسانه است .بازار ثانویه می توانند داخلی هم باشد ؛ مثل زمانی که یک شرکت وابسته ی محلی سریال های قبلاً پخش شده را دوباره در ایستگاه خود نمایش بدهد ؛ یا بازار ثانویه می توانند بین المللی باشد، مثل وقتی که استودیو ها سریال ها را به شبکه هایی در کشور دیگر می فروشند .ویه، بورس اوراق بهادار تهران است. تفاوت آن با بازار اولیه در این است که در بازار اولیه، سهام مستقیماً به سرمایه‌گذار فروخته می‌شود. [۱]
محتویات
بازار ثانویه چیست؟
بازار ثانویه مکانیزمی کاربردی را به وجود می‌آورد تا بعد از اینکه در مرحله پذیره نویسی، اوراق بهادار در بازار اولیه به فروش رسیدند، سرمایه گذاران بتوانند آنها را دوباره خرید و فروش کنند.
بازارهای اولیه بدون وجود بازارهای ثانویه نمی‌توانند به خوبی فعالیت کنند. اگر یک سرمایه گذار پس از آنکه اوراق بهاداری را خریداری کرد، تمایل نداشته باشد آن را تا موعد سررسید نگهداری کند باید بتواند به راحتی و با کمترین هزینه اوراق خود را بفروشد.
وجود بازارهای ثانویه فعال این اطمینان را برای خریداران اوراق بهادار فراهم می‌سازند تا آنها بتوانند در هر زمانی که بخواهند اوراق بهادار خود را در این بازارها بفروشند. البته چنین فروشی می‌تواند با زیان نیز همراه باشد. اما گاهی زیان بهتر از آن است که سرمایه گذار اصلا نتواند اوراق بهادار خود را بفروشد. [۲]
ویژگی بازار ثانویه
- ·هزینه معامله کمتر به دلیل حجم بالای معامله‌ها
- برای سرمایه گذاران نقدینگی به همراه می‌آورد. هر فروشنده‌ای که نیاز به پول نقد داشته باشد، می‌تواند به دلیل حضور تعداد زیادی از خریداران در این بازار، اوراق بهادار خود را به راحتی به فروش برساند.
- در بازار ثانویه، هرگونه اخبار یا اطلاعات جدید در رابطه با شرکت به سرعت در قیمت سهام آن منعکس می‌شود.
- عرضه و تقاضای موجود در اقتصاد به کشف قیمت در این بازار کمک میکند.
- جایگزینی برای پس انداز است.
- بازارهای ثانویه با مقررات سنگینی از جانب دولت روبرو هستند. چون منبع اصلی شکل گیری سرمایه و نقدینگی برای شرکتها و سرمایه گذاران به حساب می‌آیند و این مقررات در سطح بالا، ایمنی پول سرمایه گذاران را تضمین میکند. [۳]
قیمت گذاری در بازار ثانویه چگونه صورت می‌گیرد؟
در بازار اولیه، قیمت اوراق بهادار از قبل و براساس قیمت اسمی تعیین می‌شود. اما در بازار ثانویه قیمت اوراق براساس میزان عرضه و تقاضای آن مشخص می‌شود. به عنوان مثال، اگر بیشتر سرمایه گذاران معتقد باشند که سهامی در آینده روند خوبی دارد، تقاضا برای آن افزایش می‌یابد و به همین ترتیب، قیمت آن بالا می‌رود. به دنبال آن اگر سرمایه گذاران احساس کنند که سهامی ارزش خود را از دست خواهد داد، برای فروش آن اقدام می‌کنند و در نتیجه قیمت سهام افت پیدا خواهد کرد. [۴]
تفاوت بازار اولیه و بازار ثانویه
شرکتها پس از پذیره نویسی در بازار اولیه می‌توانند سهام خود را به فروش بگذارند اما پس از آن دیگر سهامشان در بازار ثانویه (بورس اوراق بهادار) مورد معامله قرار خواهد گرفت، در بازار اولیه، درآمد حاصل از فروش سهام به شرکت منتشر کننده اوراق تعلق می‌گیرد. اما در بازار ثانویه، این درآمدها متعلق به سرمایه گذاری است که اوراق را می‌فروشد.
معمولا سرمایه گذاران خرد در بازار اولیه اوراق بهادار را خریداری نمی‌کنند. چون شرکت صادرکننده، اوراق خود را به صورت عمده به فروش می‌گذارد و خرید آن نیازمند سرمایه بزرگی است. اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران می‌توانند هر تعداد سهام مورد نظر خود را خریداری کنند.
در بازار اولیه فروش اوراق از طریق بانک سرمایه گذاری انجام می شود اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران از طریق کارگزار، معاملات خود را انجام می دهند.
در بازار اولیه، سرمایه گذاران سهام را به طور مستقیم از خود شرکت خریداری می‌کنند. اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران، سهام و سایر اوراق بهادار را از سایر سرمایه گذاران خریداری می‌کنند.
در بازار اولیه، شرکتها برای اولین بار سهام خود را از طریق عرضه عمومی می‌فروشند. اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران سهامی که قبلا معامله شده است را از طریق بورس اوراق بهادار خریداری می‌کنند.
در بازار اولیه، سهام به قیمت اسمی به فروش می‌رسد و معمولا دچار نوسان نمی‌شود. اما در بازار ثانویه قیمت سهام به طور روزانه در نوسان است. [۵]
اهميت بازار ثانويه
این بازار، شاخصی مناسب برای مشخص‌كردن وضعیت اقتصادی یک کشور است که افزایش یا افت بازار سهام نشان‌گر رونق یا رکود در اقتصاد است.
نقدینگی را برای سرمایه‌گذاران تضمین میکند چراكه آنها می‌توانند در این بازار به آساني اوراق بهادار خود را خرید و فروش کنند.
این بازار فرصتی را در اختيار سرمایه‌گذاران قرار میدهد تا از پول ساکن خود برای کسب بازده و سرمایه‌گذاری استفاده کنند.
بازار اولیه و ثانویه در بورس به همراه کاربردها و تفاوت‌ها
اهمیت بازار اولیه و ثانویه چیست؟ چه تفاوت‌هایی دارند؟ ما در این مقاله از شرکت سرمایه‌گذاری سرمایه و دانش، بازار اولیه و ثانویه و ویژگی‌های هر یک را به شما معرفی کرده‌ایم.
ورود به بازار بورس و شروع فعالیت در آن، نیازمند دانستن مطالبی است که بدون آشنایی با آنها امکان ادامه فعالیت در بورس چه به عنوان یک سهامدار و چه به عنوان یک عرضهکننده سهام وجود ندارد. بازار اولیه و بازار ثانویه دو مفهوم ابتدایی و مهم در بازار بورس هستند. آشنایی با این مفاهیم به سرمایه‌گذاران کمک میکند که تصمیم درست‌تری برای سرمایه خود بگیرند. به همین دلیل در این مقاله قصد داریم در خصوص تفاوت بازار اولیه و ثانویه و ویژگی‌های هر یک از آنها توضیح بدهیم.
مفهوم بازار اولیه و بازار ثانویه در بورس
بازار اولیه محل فعالیت شرکت‌هایی است که سهام خود را برای اولین بار در معرض فروش قرار داده‌اند. این شرکتها به تازگی وارد بورس شده‌اند و قصد دارند برای تامین سرمایه مورد نیاز خود بخشی از سهامشان را به فروش برسانند. در بازار اولیه فروش سهام از طریق پذیره‌نویسی انجام می‌شود. به این معنا که بانک یا موسسه مجازی که نماینده شرکت است، اقدام به پذیره‌نویسی اوراق بهادار میکند. توجه داشته باشید که در بازار اولیه فروشنده همان شرکتی است که سهام را برای فروش عرضه کرده است. بعد از فروخته شدن اولین سهام‌ها، شما باید از سرمایه‌گذاران قبلی که سهام را خریداری کرده‌بودند، اوراق بهادار هر شرکت را خریداری کنید.
اینجا جایی است که بازار ثانویه شکل می‌گیرد. در بازار ثانویه خریداران و فروشندگان افراد حقیقی هستند؛ یعنی سرمایه‌گذارانی که قبلا در مرحله پذیره‌نویسی سهام شرکتها را خریده‌اند، برای فروش سهام خود باید از طریق این بازار اقدام کنند، تفاوت بازار اولیه و ثانویه در همینجا مشخص می‌شود. در اینجا دیگر شرکت به عنوان فروشنده نقشی ندارد و این سرمایه‌گذاران هستند که برای خرید و فروش سهام با یکدیگر طرف هستند. بر همین اساس میتوان گفت که همه معاملات به جز پذیره‌نویسی در بازار بورس، در بازار ثانویه انجام می‌شود و افراد برای به دست آوردن سرمایه اولیه یا افزایش آن باید اقدام به معامله سهام خود در این بازار بکنند.
معرفی ویژگی‌ها و کاربردهای بازار اولیه
همان‌طور که گفتیم اصلی‌ترین تفاوت بازار اولیه و بازار ثانویه در فروشندگان سهام و البته قیمت آن است. همین موضوع باعث می‌شود که ویژگی‌ها و کاربردهای این دو بازار نیز با یکدیگر تفاوت داشته باشند. مهمترین ویژگی بازار اولیه این است که سرمایه‌گذاران در آن سهام را بدون واسطه و دقیقا از خود شرکت یا نماینده مجاز آن خریداری می‌کنند. به همین دلیل هم هست که قیمت سهام در این بازار کمتر است. این بازار محل مناسبی برای شرکت‌های تازه وارد به بورس است. این شرکتها اغلب نمی‌دانند که چگونه باید فعالیت خود را در بازار آغاز کرده و قیمت سهام خود را تامین کنند.
سازمان‌های فعال در این بازار در خصوص ساختار مالی بازار بورس دانش کافی دارند و می‌دانند که چه مقداری از سهام را به چه قیمتی بفروشند. به همین دلیل سازمان‌دهی مناسبی بر روی اوراق بهادار عرضه شده انجام می‌شود. علاوه بر این شرکتها با ورود به بازار اولیه مطمئن هستند که بخش مشخصی از سهام آنها با قیمت ثابت به فروش می‌رسد و از تامین سرمایه مورد نیاز خود مطمئن می‌شوند. همچنین اگر قصد عرضه اوراق بهادار جدید را داشته باشند، می‌توانند مجددا از طریق نمایندگان متخصص و آشنا به ساختار بازار، این کار را انجام دهند و بدون ضرر وارد بازار مالی جدید شوند.
نقش بازار اولیه در عرضه سهام
نقش بازار اولیه در عرضه سهام یکی از بخش‌های مهمی است که باعث ایجاد تفاوت در بازار اولیه و بازار ثانویه می‌شود. میتوان گفت که بازار اولیه دریچه ورود شرکت‌های مختلف به بازار سرمایه است. این بازار قیمت گذاری در بازار ثانویه را میتوان منبعی مطمئن برای تامین سرمایه مورد نیاز شرکت ها دانست. در این بازار عموما سرمایه‌گذاران کلان حضور دارند و اوراق به صورت عمده فروخته می‌شود تا سرمایه مورد نیاز شرکت در زمانی کوتاه‌تر تامین شود. بر همین اساس میتوان گفت که این بازار اولین محل برای ورود شرکتها به بازار سرمایه و جذب سرمایه‌گذاران است. قیمت سهام در این بازار به صورت اسمی و مستقیما از طریق خود شرکت تعیین می‌شود و به همین دلیل نوسانات بازار تاثیر چندانی بر روی آن نمی‌گذارد.
آشنایی با وظایف و مزایای بازار اولیه
انتشار مستقیم اوراق بهادار توسط شرکت عرضهکننده سهام
کمک به شرکتها برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی و رشد سرمایه برای رسیدن به اهداف تجاری
کمک به سرمایه‌گذاران برای پیدا کردن محلی مطمئن برای سرمایه‌گذاری
کنترل نقدینگی بیش از حد در چرخه اقتصاد
کمک به دولت برای جذب سرمایه از طریق فروش سهام در این بازار
شکل‌گیری سرمایه برای کمک به ادامه فعالیت‌های شرکت
معایب بازار اولیه
ورود به بازار اولیه و انجام تحقیقات کمی زمان‌بر است
برای ورود به این بازار باید تحقیقات میدانی عمیق در حوزه‌های متعدد انجام شود تا بهترین درصد سهام و قیمت آن تعیین شود.
امکان خرید سهام تنها برای سرمایه‌گذاران کلان وجود دارد. چرا که سهام در پذیره‌نویسی به صورت عمده به بازار عرضه می‌شود که برای خرید آن نیازمند سرمایه زیادی خواهید بود.
ساختار بازار ثانویه
ساختار بازار اولیه و بازار ثانویه کمی متفاوت است و این موضوع به دلیل ماهیت اصلی این دو بازار است. در بازارهای اولیه شرکتها به منظور تامین سرمایه و برای اولین‌بار اقدام به عرضه اوراق بهادار می‌کنند. پذیره‌نویسی شرکتها در این بازار از طریق بانک یا شرکت‌های مجاز دیگر تامین می‌شود. به همین دلیل میتوان گفت که بازار اولیه هنوز بخشی از بازار بورس نیست و بورس جزئی از ساختار بازار ثانویه است. تفاوت بازار اولیه و ثانویه در ساختار به محدودیت معاملات نیز برمی‌گردد. شرکتها در عرضه اولیه سهام تنها مجاز به عرضه بخش محدودی از سهام خود هستند. مقدار این سهام از طریق قانون تعیین می‌شود و قابل تغییر نیست. در روز اول عرضه سهام تنها همین مقدار محدود به فروش می‌رسد. این فروش محدود بازدهی خوبی برای شرکتها دارد و به تامین سرمایه اولیه آنها کمک زیادی میکند. از روز دوم همه چیز وارد ساختار بازار ثانویه می‌شود و سرمایه‌گذاران می‌توانند سهام‌های فروخته شده را بدون هیچ محدودیتی معامله کنند.
برای ورود به بازار اولیه شرکتها باید بیانیه‌های عرضه سهام خود، میزان سهام مورد نظر و قیمت پیشنهادی برای هر سهم را به کمیسیون بورس ارائه کنند. شرکتها تا زمان دریافت تاییدیه از این کمیسیون مجاز به انتشار آگهی‌های عرضه عمومی اوراق و پذیره‌نویسی نیستند. پس از دریافت تاییدیه از کمیسیون مربوطه، شرکتها باید آگهی‌های خود را به صورت عمومی منتشر کنند. توجه داشته باشید که شرکتها برای ورود به بازار اولیه و بازار ثانویه باید از تجربیات موسسات تامین سرمایه استفاده کنند تا بهترین زمان برای انتشار اوراق را به آنها پیشنهاد دهند. برخی از این موسسات خود خریدار سهام شرکت هستند و سپس خودشان آنها را به بازارهای ثانویه عرضه می‌کنند. این موسسات همچنین خدمات مشاوره، بازاریابی و تضمین فروش را برای شرکت‌هایی که قصد تامین سرمایه زیادی را دارند، ارائه میدهند.
نحوه قیمت‌گذاری در بازار اولیه
بخش مهم دیگر در تفاوت بازار اولیه و ثانویه، نحوه تعیین قیمت سهام است. در بازار اولیه قیمت از قبل مشخص شده است و به صورت اسمی تعیین می‌شود. این قیمت‌ها با توجه به فعالیت‌های شرکت و پیش‌بینی‌هایی که شرکت‌های تامین سرمایه انجام میدهند و تخمین اولیه خود شرکت تعیین می‌شوند. توجه داشته باشید که قیمت‌ها در این بازار معمولا ثابت است و نوسانات زیادی ندارد. در واقع اگر شرکت قصد پذیره‌نویسی در چند مرحله با فاصله‌های نزدیک را داشته باشد، قیمت سهام آن تغییر چندانی نخواهد داشت؛ اما در فاصله‌های زمانی طولانی‌تر، قیمت سهام بسته به شرایط روز متفاوت خواهد بود.
نحوه قیمت گذاری در بازار ثانویه
تعیین قیمت سهام در بازار ثانویه قیمت گذاری در بازار ثانویه بر اساس شرایط بازار بورس و فعالیت‌های شرکت تعیین می‌شود. در مواردی ممکن است وضعیت کلی کشور بر روی قیمت سهام همه شرکتها در بازار بورس تاثیر بگذارد و باعث افزایش یا کاهش ناگهانی آن شود. این شرایط معمولا نادر است و تنها در شرایط خاص اقتصادی به وجود می‌آید. در حالت عادی قیمت سهام در این بازار بر اساس فعالیت‌های خود شرکت و میزان عرضه و تقاضای آن تعیین می‌شود. نوسانات قیمت در بازار ثانویه به صورت روزانه و حتی ساعتی خواهد بود و این موضوع نشان میدهد که برای کسب سود در این بازار و جلوگیری از ایجاد زیان، باید به صورت مداوم قیمت‌ها را چک کنید یا این کار را به شخصی کاردان و آگاه بسپارید.
البته رفتار سهامداران فعلی نیز می‌تواند بر روی قیمت سهام شرکت موثر باشد. به عنوان مثال سهامداران احساس می‌کنند که شرایط یک شرکت رو به بهبود است و در آینده ارزش سهام آن بالا خواهد رفت. در نتیجه به صورت گسترده برای خرید سهام آن اقدام می‌کنند. همین اقدام باعث بالا رفتن تقاضای سهام یک شرکت شده و ارزش آن را افزایش میدهد. در نقطه مقابل فروش ناگهانی سهام یک شرکت باعث افت قیمت آن شده و بر روی قیمت آن در بازار ثانویه اثر می‌گذارد.
دلایل اهمیت بازار ثانویه چیست؟
اگر نگاهی به ویژگی‌ها و کاربرد بازار اولیه و ثانویه بیندازیم، متوجه می‌شویم که ریسک سرمایه‌گذاری در بازار ثانویه بسیار کمتر است. چرا که در این بازار شما محدود به خرید سهام یک شرکت خاص نیستید و در هر لحظه امکان فروش سهام فعلی و خرید سهام جدید را خواهید داشت. در این بازار حجم نقدینگی در گردش بسیار بیشتر است و به همین دلیل امکان افزایش ارزش دارایی مالی بیشتر خواهد بود. اگر فردی قصد خروج کامل از بازار بورس و تبدیل سهام به نقدینگی را داشته باشد، باید در این بازار اقدام به فروش سهام و اوراق بهادار خود کند و نمی‌تواند از شرکت مبدا برای دریافت سهام خود طلبی داشته باشد.
اصلی‌ترین ویژگی بازار ثانویه قانونی بودن آن است. شما می‌توانید در این بازار با خیال راحت و بدون نگرانی قیمت گذاری در بازار ثانویه از کلاهبرداری‌ها، سرمایه خود را وارد کرده و فعالیت کنید. در بازار ثانویه می‌توانید بدون هیچ محدودیتی سهام خود را خرید و فروش کنید. یکی از تفاوت‌های اصلی بازار اولیه و بازار ثانویه در این است که در بازار اولیه امکان فروش نرفتن سهام وجود دارد؛ اما در بازار ثانویه این احتمال بسیار کم است. بازار ثانویه کمکی برای افزایش سرمایه شرکت‌های تازه‌کار و جذب سرمایه‌گذار است. این ویژگی کمک زیادی به رشد اقتصادی میکند و شرکتها می‌توانند بدون نگرانی از بابت تامین منابع مالی به پیشرفت خود ادامه دهند.
نقش بازار ثانویه در عرضه سهام
میتوان گفت که بازار ثانویه محل اصلی برای عرضه سهام است. در این بازار افراد با سرمایه‌های خرد وارد می‌شوند و همین موضوع باعث می‌شود که حجم خرید و فروش روزانه در آن بسیار بالا باشد. در بازارهای ثانویه این کارگزاری‌ها هستند که وظیفه انجام معاملات را بر عهده دارند. البته اشخاص با تجربه می‌توانند به صورت شخصی نیز برای انجام معاملات اقدام کنند. در این بازار دیگر با شرکت‌های عرضهکننده سهام طرف نیستید و به نوعی میتوان گفت که عرضه سهام به صورت شخصی و توسط سرمایه‌گذاران انجام می‌شود. سهام و اوراقی که در این بازار عرضه می‌شود، ممکن است قبلا بارها و بارها معامله شده باشد. قیمت آنها نیز به شدت تحت تاثیر شرایط بازار و کشور بوده و به صورت روزانه تغییر خواهد کرد.
ویژگی‌ها و مزایای بازار ثانویه
امکان ایجاد سرمایه در گردش و نقدینگی در بازار
استمرار معاملات میان سرمایه‌گذاران در بازار
امکان برقراری ارتباط مستقیم میان خریداران و فروشندگان
فروش و خرید سهام در بستری کاملا قانونی و به دور از کلاهبرداری
امکان پس‌انداز پول در بستری ایمن
شاخصی مناسب برای تخمین وضعیت اقتصادی کشور
امکان تبدیل سرمایه به پول نقد از طریق معامله مستقیم سهام
امکان کسب سود از پول ساکن
امکان خرید و فروش سهام برای سرمایه‌گذاران خرد و کلان
معایب بازار ثانویه
تاثیر مستقیم شرایط شرکت و کشور بر روی قیمت سهام شرکتها و سود و زیان سهامداران
تاثیر مستقیم عرضه و تقاضا بر روی قیمت سهام‌ها
تفاوت بین بازار اولیه و بازار ثانویه
تا اینجای کار متوجه شدید که بازار اولیه و بازار ثانویه هر دو محلی برای عرضه سهام هستند؛ اما فروشندگان آنها متفاوت است. هر شخص حقیقی که قصد دارد معاملات خود در بازار بورس را آغاز کند، باید وارد بازار ثانویه شود. مگر اینکه اولین سهام خود را از طریق پذیره‌نویسی شرکت‌های مختلف خریداری کرده باشد. ساختار بازار ثانویه به این صورت است که در آن شرکت‌های عرضه کننده سهام نقشی ندارند و تنها سرمایه‌گذاران برای خرید یا فروش سهام اقدام می‌کنند؛ بنابراین بخش اعظمی از معاملات بورسی در این بازار انجام می‌شود. در بازارهای ثانویه اشخاص باید بر روی میزان رشد سهام مختلف شرکتها مطالعه داشته باشند و بررسی کنند که در حال حاضر خرید یا فروش کدامیک از اوراق فعلی به نفع آن‌هاست و با فروش کدامیک می‌توانند از ضرر خود جلوگیری کنند.
تصویر تابلوی معروف بازار بورس که قیمت شاخص‌های مختلف و میزان رشد یا افت آنها را نشان میدهد، در چنین بازاری به کار می‌آید. این بازار امکان نقدشوندگی و معامله سهام را برای سرمایه‌گذاران فراهم کرده و به تداوم معاملات در بازار بورس کمک میکند. شرکتها بعد از گذر از بازار اولیه به طور خودکار وارد بازار ثانویه می‌شوند. در واقع سرمایه‌گذاران بعد از خرید سهام‌های اولیه می‌توانند آنها را به افراد دیگر بفروشند. برای خرید سهام در این بازار باید وارد بازار بورس شوید. میتوان گفت که کاربرد بازار اولیه و ثانویه تکمیل‌کننده یکدیگر است و تعریف هر بازار بدون حضور دیگری ممکن نیست.
مشخص است که بازار بورس بدون حضور بازار اولیه و بازار ثانویه معنایی نخواهد داشت. میتوان گفت اصلی‌ترین تفاوت بازار اولیه و ثانویه در عرضه کننده سهم است. در این بازارها، ابتدا شرکتها به عنوان فروشنده وارد کار می‌شوند و سپس سرمایه‌گذاران هستند که با یکدیگر معامله می‌کنند. حضور در هردوی این بازارها به حفظ نقدینگی در بازار بورس و کمک به افزایش سرمایه شرکتها کمک بزرگی خواهد کرد. تاثیر این بازارها در افزایش سرمایه به گونه‌ای است که در بعضی مواقع حتی دولت‌ها نیز برای تامین سرمایه خود از پذیره‌نویسی و فروش سهام در آنها استفاده می‌کنند.
آشنایی با مفهوم بازار اولیه و بازار ثانویه در بورس
برای ورود به بازار بورس و شروع فعالیت در آن لازم است مطالبی را بدانیم؛ چرا که بدون آشنایی با آن ها فعالیت در بورس بی معنا خواهد بود. بازار اولیه و بازار ثانویه secondary market از مفاهیم بسیار ابتدایی اما مهم در بازار بورس هستند که آشنایی با آن ها به سرمایه گذار کمک می کنند تا بهتر برای سرمایه خود تصمیم بگیرد. به همین دلیل در این مقاله قصد داریم در رابطه با مفهوم بازار اولیه و بازار ثانویه و ویژگی های هر یک از آن ها صحبت کنیم. در ادامه با صندوق سرمایه گذاری رزسا همراه باشید.
بازارهای اولیه و ثانویه به یکدیگر وابسته هستند؛ به طوری که همان اوراق بهاداری که در بازار اولیه ایجاد می شوند در بازار ثانویه به فروش می رسند.
بازار اولیه و بازار ثانویه چیست؟
بازارهای اولیه و ثانویه، اصطلاحات متمایزی هستند؛ بازار اولیه اشاره به بازاری دارد که اوراق بهادار در آن ایجاد می شوند اما در بازارثانویه، این اوراق بین سرمایه گذاران معامله می شود.
آگاهی از نحوه عملکرد این بازارها در درک معاملات سهام و اوراق قرضه یا اوراق بهادار، بسیار کمک کننده است. بدون اطلاع از آن ها رهگیری از بازارهای سرمایه گذاری سخت و دشوارخواهد بود و سود آوری آن ها را به مراتب کمتر خواهد کرد.
هنگام خرید سهام، معمولا این بازار با نام بازار سهام شناخته می شوند؛ از همین رو در بازار ثانویه، سرمایه گذاران، اوراق بهادار از قبل صادر شده را بدون دخالت شرکت های صادر کننده معامله می کنند.
در واقع بازارثانویه، محل داد و ستد اوراق منتشر شده در بازار اولیه می باشد. حجم معاملات بازارثانویه، نسبت به بازارهای اولیه، بالاتر است. در این بازار تغییرات قیمت شکل گرفته و اوراق بهادار، در آن داد و ستد می شود.
ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺑﻬﺎﺩﺍﺭ ﺷﺮﻛﺖ، ﺑﺮﺍی ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺑﺎﺭ ﺻﺎﺩﺭ ﺷﺪﻩ و در آماده مبادله است. ﺑﻪ ﺳهاﻡ جدیدی که ﺷﺮﻛﺖ های ﺑﺎﺯﺍﺭ ثانویه تولید می کنند، بازار اولیه می گویند. بازار اولیه و ثانویه، ویژگی ها و تفاوت های بسیاری دارند، در ادامه با صندوق سرمایه گذاری رزسا همراه باشید تا مطالب بیشتری را در اختیارتان قرار دهیم.
نقش بازار اولیه چیست؟
- سازمان دهی انتشارات جدید اوراق بهادار
- تضمین اوراق بهادار
- توزیع اوراق بهادار جدید
مزایای بازار اولیه
- انتشار اوراق بهادار به صورت مستقیم، توسط شرکت صادر کننده اوراق، صورت می گیرد.
- بازار اولیه رشد سرمایه شرکت را تسهیل می کند.
- به سرمایه گذاران کمک می کند تا پس انداز خود را سرمایه گذاری کنند.
- می توان برای اهداف تجاری، سرمایه کسب نمود.
- دولت از طریق فروش اوراق در بازار، می تواند سرمایه مورد نیاز سازمان را جمع آوری نماید.
- نقدینگی بیش از حد در چرخه اقتصاد کنترل می شود.
- به سرمایه گذاری مستقیم خارجی کمک می کند.
معایب بازار اولیه بورس
- پروژه های تحقیقاتی اولیه هرینه بر می باشد.
- بررسی ها برای تحقیقات اولیه زمان بر می باشد.
ویژگی های بازار ثانویه
- هزینه هر معامله به دلیل حجم بالای معامله ها بسیار کمتر است
- برای سرمایه گذاران سود زیادی به همراه دارد
- در این بازار، هر نوع اخبار یا اطلاعات جدید در رابطه با شرکت در قیمت سهام، تاثیر دارد.
- عرضه و تقاضا در اقتصاد، برای کشف قیمت این بازار کمک کننده است.
- جایگزینی مناسبی برای پس انداز است.
- بازار های ثانویه با قوانین و مقررات خاص و محکمی از جانب دولت رو به رو هستند چون منبع اصلی شکل گیری سرمایه و سود، برای شرکت ها و سرمایه گذاران به محسوب می شوند. این مقررات در سطح بالا، ایمنی پول افراد را ضمانت می کند.
- این بازار شامل خریداران ﻭ ﻓﺮﻭﺷﻨﺪﮔﺎﻥ ﺳﻬﺎﻡ ﻭ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﻗﺮﺿﻪ ای اﺳﺖ که قبلا انتشار یافته است.
- بوﺭﺱ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺑﻬﺎﺩﺍﺭ ﻣﻬﻢ ترین نهاد این بازار ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻌﺎﻣﻼﺕ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺑﻬﺎﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ.
- در این بازار، ﺳﻬﺎﻡ منتشر شده مورد خرید و فروش ﻗﺮﺍﺭ می گیرد.
قیمت گذاری در بازار ثانویه
در بازار اولیه، قیمت اوراق بهادار از قبل، بر اساس قیمت اسمی آن تعیین می گردد اما در بازار ثانویه قیمت این اوراق بر اساس میزان عرضه و تقاضای آن ها مشخص می شوند.
انواع بازار ثانویه
این بازار بر اساس این که چه نوع سهمی در چه محلی مبادله می شود، به چهار بازار تقسیم می شود:
بازار اول
مربوط به معاملات سهام شرکت های بورسی است که در بورس انجام می شود.
بازار دوم
مربوط به معاملات سهام شرکت های غیر بورسی که در فرابورس انجام می شود.
بازار سوم
مربوط به معاملات سهام شرکت های بورسی که در فرابورس انجام می شود.
بازار چهارم
بازاری است که بدون کارگزار و معامله گر کار می کند. بازار چهارم مربوط به معاملات خصوصی است که توسط شبکه های الکترونیکی و بین سرمایه گذاران نهادی و عادی صورت می گیرد.
نکته: نهاد های مربوطه به منظور پرهیز از پرداخت هزینه های مربوط به کارگزاری، عموما معاملات عمده و بلوک خود را در بازار چهارم انجام می دهند.
برخی از تفاوت های بازار اولیه و ثانویه در بورس
- شرکت ها پس از پذیره نویسی سهام خود در بازار اولیه، می توانند سهام خود را به فروش برسانند. اما پس از آن سهام شان در بازارثانویه، معامله می شود.
- درآمد حاصل از فروش سهام در بازار اولیه به شرکت منتشر کننده اوراق تعلق می گیرد، اما در بازار ثانویه، این درآمد ها متعلق به سرمایه گذاری است که اوراق را به فروش می رساند.
- سرمایه گذاران در بازار اولیه اوراق بهادار را خریداری نمی کنند، زیرا شرکت صادر کننده، اوراق خود را به صورت عمده به فروش می رساند و خرید آن نیازمند سرمایه زیادی است. اما در این بازار، سرمایه گذاران می توانند هر تعداد سهام مورد نظر خود را خریداری نمایند.
- در بازار اولیه، فروش اوراق از طریق بانک های سرمایه گذاری انجام گرفته، اما در ثانویه، سرمایه گذاران از طریق کارگزاری ها، معاملات خود را انجام می دهند.
- در بازار اولیه، سهام داران، سهام را به طور مستقیم از شرکت عرضه کننده خریداری می کنند اما در ثانویه، سرمایه گذاران، سهام و سایر اوراق بهادار را از سایر سرمایه گذاران می خرند.
- شاید این سوال خیلی ها باشد که، بازار ثانویه بورس چیست؟ در بازار اولیه، شرکت ها برای اولین بار سهام خود را از طریق عرضه عمومی به فروش می رسانند، اما در ثانویه، سرمایه گذاران سهامی که قبلا معامله شده را از طریق بورس اوراق بهادار خریداری می نمایند.
- در بازار اولیه، سهام با قیمت اسمی به فروش می رسد و معمولا نوسان ندارد. اما در ثانویه قیمت سهام به طور روزانه در نوسان است.
چکیده مطالب
در معمول ترین تقسیم بندی، بازار سرمایه به دو بازار اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود. بازار ثانویه در واقع محل داد و ستد اوراقی است که در بازار اولیه منتشر شده اند. حجم معاملات در بازارهای ثانویه نسبت به بازارهای اولیه primary market بیشتر است. وجود این بازار بسیار ضروری است؛ زیرا قابلیت نقد شوندگی و معامله مستمر اوراق را پدید می‌آورد و شرکت ها ترسی از سررسید قرارداد ندارند که فرضا سرمایه گذار در سرسید، کل پولش را تقاضا کرده و به شرکت فشار وارد کند پس به موهبت وجود بازارثانویه، می تواند با پول سرمایه گذاران فعالیت کند. امیدواریم مقاله بازار ثانویه چیست برای شما مفید واقع شده باشد.
بررسی اثر نقدشوندگی بازار ثانویه بر قیمت عرضه اولیه بورس اوراق بهادار تهران
باتوجه به روندافزایش فعالیت بازارسرمایه ایران،اهمیت بررسی نحوه قیمت گذاری شرکتها دربدوورودبه بورس اوراق بهادار ازکسی پوشیده نیست.ازطرفی دیگر نقد شوندگی به مثابه شریان حیاتی بازارهای مالی به شمارمی آید،لذا تحقیق حاضر سعی داردبا توجه به نقش نقدشوندگی در کشف قیمت دارائیها،توزیع ریسک مالی و کاهش هزینه مبادلات به بررسی تاثیراین شاخص بر قیمت گذاری سهام عرضه اولیه بپردازد.همچنین تاثیر عوامل دیگری را همچون اندازه شرکت،متعلق بودن شرکت به صنایع پرریسک،اندازه عرضه اولیه،شهرت پذیره نویس و عمر شرکت را بر تعیین قیمت عرضه اولیه بسنجد. در این راستاشش فرضیه مطرح شد.به منظور بررسی نرمال بودن توزیع داده ها از آزمون کولوگروف-اسمیرنوف استفاده شد.سپس با استفاده از روش همبستگی و رگرسیون چندگانه به بررسی رابطه بین متغیرها پرداخته شد. پس از تحلیل نتایج،یافته های تحقیق نشان می دهد که نقدشوندگی بازار ثانویه در تعیین قیمت عرضه اولیه موثر است ونتیجه دیگر اینکه متغیر های مرتبط با قیمت گذاری عرضه اولیه، عمرشرکت،اندازه عرضه اولیه ،اندازه شرکت،متعلق بودن به صنایع پرریسک و شهرت موسسه پذیره نویس تاثیری در تعیین قیمت عرضه اولیه نداشت.
کلیدواژه‌ها
20.1001.1.23831170.1392.1.1.6.2
موضوعات
- 1مدیریت دارایی
- قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای
عنوان مقاله [English]
Investigation of impact of after-market liquidity on IPO price in Tehran Stock Exchange
نویسندگان [English]
- Leila Bateni 1
- Zahra Poorzamani 2
- Fraydoon Rahnama rood poshti 3
1 Islamic Azad University
2 Islamic Azad University
3 Islamic Azad University
چکیده [English]
Our study investigates the relationship between after-market liquidity and initial public offering (IPO) price. We also examine effects of other factors such as: firm size, belonging to the high-risk industry, IPO size, reputation of the underwriter and firm age on IPO price. The sample consists of all IPOs issued in Iran stock exchange during 2006-2012.the actual data cover the period from sep2006 to march2012.our findings indicate that IPO price is positively related to after-market liquidity and there is no relationship between IPO price and other factors such as: firm size, belonging to the high-risk industry, IPO size, reputation of the underwriter and firm age.
بازار اولیه و بازار ثانویه
اصطلاح عرضه عمومی اولیه که رواج آن به بازارهاي پررونق 1990 بر میگردد.
عبارت است از این که یک شرکت براي اولین بار در طول دوران فعالیت خـود اقـدام بـه عرضـه سهام به عموم می نماید. عرضه عمومی اولیه سهام و ورود به بورس اوراق بهادار، داراي مخـارج و محدودیت هایی می باشد.
مهمترین هزینه ها و مخارج آن، میتوان به هزینـه تهیـه اطلاعـات طبق قوانین بورس اوراق بهادار، هزینه حسابرسی بنگاه و ارایه صورت هاي مالی حسابرسی شده، هزینه هاي پذیره نویسی و صدور سهام و نیز برخی هزینه هاي کیفی اشاره کرد.
روش انجام عرضه عمومی در بازار اولیه
عرضه اولیه عمومی، به روش هاي مختلفی صورت می پذیرد که مهم تـرین آنهـا
- ثبـت دفتری
- عرضه عمومی به قیمت ثابت
- عرضه عمومی به روش حراج
- روش هاي نوین اینترنتی
می باشند که انتخاب هر کدام از آنها، بسته بـه قـوانین، در کشـور هاي مختلـف، متفاوت است اما به طور کلی روش ثبت دفتري نسبت به بقیه رواج بیشتري دارد.
عملکرد بلند مدت سهام عرضه در بازار اولیه
در طولانی مدت عملکرد قیمت سهام عرضه اولیه در مقایسه با شرکت هاي مشـابه کـه قبلاً وارد بورس شده اند بسیار ضعیف است.
بنگاه هاي اقتصادي در هنگام ورود به بورس اوراق بهادار با مشکلات و نااطمینانی هاي متعددي مواجه هستند کـه همـه ي ایـن عوامـل باعث شده است فرایند عرضه عمومی اولیه از سوي آنها فرایندي پرمخاطره تلقی گردد.
بازده کوتاه مدت عرضه اولیه
شواهد تجربی فراوانی نشان میدهد، سرمایه گذارانی که سهام عرضه هـاي اولیـه را در روز اول عرضه خریداري کرده و پس از مدت کوتاهی آن را بـه فـروش مـی رسـانند، بـه بازدهی غیرعادي قابل توجهی دست می یابند.
در ادبیات مالی بازده کوتاه مـدت غیرعـادي سهام عرضه هاي اولیه را به قیمت گذاري کمتر از واقع نسبت میدهند.
قیمت گذاری کمتر از واقع
قیمت گذاري کمتر از واقع یعنی شرکت منتشر کننده سهام قیمت عرضه اولیه را بسیار پائین تر از ارزش ذاتی آن تعیین می کند به طوری که در اولین روز معامله خریداران سهام بازده قابل توجهی بدست می آورند.
بازار ثانویه
بازار ثانويه شامل خريداران و فروشندگان سهام و اوراق قرضه اي است که قبلا انتشار يافته است .
براي مثال اگر فردي بخواهد سهم يا ورقه اي قرضه اي راکه براي اولين بار پس از عرضه توسط يک شرکت خريداري کرده به فروش برساند بايد به بازار ثانويه برود.
به همين ترتيب وقتي شخصي بخواهد ، سهم يا ورقه قرضه مربوط به شرکتي را از بازار ثانويه خريداري کند، (در صورتي که آن شرکت در فهرست شرکت هاي پذيرفته شده در بازار سهام باشد) ناچار نيست منتظر انتشار عمومي سهام جديد آن شرکت بماند. بورس اوراق بهادار مهم ترين نهاد بازار ثانويه براي معاملات اوراق بهادار است.
بازار ثانويه مکاني است که سهام منتشرشده ودر حال انتشارمورد خريد وفروش قرار مي گيرند.
ساختار بازار ثانویه:
- بازارهاي جستجوي مستقيم
- بازارهاي كارگزار محور
- بازارهاي معامله گر محور
- بازارهاي حراج
ویژگی بازار ثانویه:
- یکی از بهترین راه ها برای پس انداز، سرمایه گذاری در بورس است و می تواند جایگزین پس انداز شود.
- عرضه و تقاضا در اقتصاد به کشف قیمت در بازار کمک می کند.
- هر گونه اخبار یا اطلاعات جدید در رابطه با شرکت به سرعت در قیمت سهام آن منعکس می شود.
- این بازار در نقدینگی سریع به سرمایه گذاران کمک میکند.
قیمت گذاری در بازار اولیه و بازار ثانویه
در بازار اولیه، قیمت اوراق بهادار از قبل و بر اساس قیمت اسمی تعیین می شود.
اما در بازار ثانویه قیمت اوراق بر اساس میزان عرضه و تقاضای آن مشخص می شود.
برخی تفاوت های بازار اولیه و بازار ثانویه
- شرکت ها پس از پذیره نوسی در بازار اولیه می توانند سهام خود را به فروش بگذارند اما پس از آن دیگر سهامشان در بازار ثانویه مورد معامله قرار خواهد گرفت.
- در بازار اولیه، درآمد حاصل از فروش سهام به شرکت منتشر کننده اوراق تعلق می گیرد.
اما دربازار ثانویه، این درآمد ها متعلق به سرمایه گذاری است که اوراق را می فروشد.
- معمولا سرمایه گذاران خرد در بازار اولیه اوراق بهادار را خریداری نمی کنند. چون شرکت صادر کننده، اوراق خود را به صورت عمده به فروش می گذارد و خرید آن نیازمند سرمایه بزرگی است. اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران می توانند هر تعداد سهام مورد نظر خود را خریداری کنند.
- در بازار اولیه فروش اوراق از طریق بانک سرمایه گذاری انجام می شود اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران از طریق کارگزار، معاملات خود را انجام می دهند.
- در بازار اولیه، سرمایه گذاران سهام را به طور مستقیم از خود شرکت خریداری می کنند. اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران، سهام و سایر اوراق بهادار را از سایر سرمایه گذاران خریداری می کنند.
- در بازار اولیه، شرکت ها برای اولین بار سهام خود را از طریق عرضه عمومی می فروشند.
اما دربازار ثانویه، سرمایه گذاران سهامی که قبلا معامله شده است را از طریق بورس اوراق بهادار خریداری می کنند.
- در بازار اولیه، سهام به قیمت اسمی به فروش می رسد و معمولا دچار نوسان نمی شود. اما دربازار ثانویه قیمت سهام به طور روزانه در نوسان است.
سایر نکات در رابطه با بازار اولیه و بازار ثانویه
دادوستد در بازار دست دوم به دفعات نامحدود انجام مي شود و بنابراين با جابجا شدن مالكيت ابزارهاي مالي قابل داد و ستد در آن بازار، قدرت نقدشوندگي زيادي ايجاد مي شود.
در اين حالت، از نقد شدن پيش از سررسيد بدهي واحد هاي متقاضي سرمايه يا ناشران اوراق بهادار جلوگيري مي شود.
ضربه هاي كمبود نقدينگي تأثير محدودتري بر واحدهاي سرمايه پذير خواهد داشت.
بازار ثانويه ايران را مي توان به دو بازار بورس اوراق بهادار و فرا بورس تقسيم كرد.
وجود بازار دست دوم، صرفاً به اين دليل است كه قابليت نقدشوندگي اوراق بهادار منتشر شده در بازار دست اول را افزايش دهد،
ضمن اينكه شرايطي فراهم مي آورد كه قرض دهندگان و قرض گيرندگان در صورت لزوم به آساني بتوانند تصميمات سرمايه گذاري خود را تغيير داده،
و به فروش اوراق بهادار خريداري شده يا خريد اوراق بهادار ديگر اقدام نمايند.
اگر این متن برای شما رضایت بخش بوده است مقاله های زیر را به شما پیشنهاد می کنیم
دیدگاه شما