صرافی ارز دیجیتال یک واسطه است برای خرید و فروش رمزارزهای مختلف که معمولا در ازای خدماتی که ارائه میدهند کارمزد دریافت میکنند.
صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال چیست؟
هدف از شکل گیری صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) کاهش یا حذف کامل نقش واسطهها در معامله و خرید و فروش ارزهای دیجیتال است، این پلتفرمهای غیر متمرکز بر روی قراردادهای هوشمند خودکار برای اجرای معاملات در سیستم معاملات همتا به همتا (P2P) قرار گرفتهاند.
امروز شاهده راه اندازی انواع مختلفی از DEXها در بستر فناوری بلاک چین هستیم که هر کدام مزایا و کاربردهای منحصر به فرد خود را مانند استخرهای نقدینگی و یا امور مالی غیرمتمرکز دیفای دارا هستند.
صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال چیست؟
خوب است بدانید اولین صرافیهای غیرمتمرکز بسیار کند عمل میکردند و پلتفرمهایی مانند Bisq صرفا به افراد اجازه میدادند که همدیگر را پیدا کرده و تراکنش های همتا به همتا انجام دهند. اما در سال 2016، EtherDelta شروع به طراحی یک DEX با امکانات و ویژگیهای بهتری کرد. DEX مورد نظر از قراردادهای هوشمند برای مدیریت هرچه بهتر کیف پولهای معاملاتی در مدل های سنتی استفاده میکرد که به نوبه خود جذابیت و کاربرد فراوانی داشت.
با این حال، این مدل با اتریوم سازگار نبود، نقدینگی کافی نداشت و تجربه کاربری پیچیدهای را هم به کاربر ارائه میداد. در سال 2018، نسل جدیدی از صرافیهای غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال به میدان آمدند که از بازارسازان خودکار، قیمت گذاری خودکار و استخرهای نقدینگی استفاده میکردند.
این دست از پلتفرمها توانستند به سرعت رشد کنند. در نظر داشته باشید که صرافی های ارز دیجیتال ایرانی همگی در دسته صرافی های متمرکز قرار میگیرند و روش کار آنها با Dexها متفاوت است. در ادامه این گزارش چند صرافی غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال (DEX) به همراه ویژگیهای هر یک را به طور کامل برای شما توضیح میدهیم.
صرافی PancakeSwap
پلتفرم PancakeSwap یک صرافی غیرمتمرکز برای مبادله توکنهای فعال در شبکه BEP20 در زنجیره هوشمند بایننس است. پنکیک سواپ از یک مدل بازارساز خودکار (AMM) استفاده میکند که در آن کاربران ارزهای مورد نظر خود را در مقابل یک استخر نقدینگی معامله میکنند. چنین استخرهایی با سرمایه کاربران پر میشود. به این صورت که کاربران سرمایه خود را استخر نقدینگی پنکیک سواپ میسپارند و در ازای آن توکنهای ارائه دهنده نقدینگی (یا LP) را دریافت میکنند. از این توکنها میتوان برای پرداخت هزینه کارمزد تراکنشها و بازگرفتن سرمایه ابتدایی استفاده کرد.
صرافی غیرمتمرکز dYdX
پلتفرم dYdX به عنوانی بستری برای معاملات مارجین غیرمتمرکز شناخته میشود، هدف توسعهدهندگان dYdX ساخت یک صرافی غیرمتمرکز با امکان ساخت محصولات مالی ایمن و قدرتمند است. این صرافی از قراردادهای هوشمند شبکه اتریوم پشتیبانی میکند و نیاز به استفاده از یک صرافی متمرکز را در حین معامله ارزهای دیجیتال از بین میبرد و امنیت و شفافیت یک صرافی غیرمتمرکز را با سرعت و قابلیتهای استفاده از یک صرافی متمرکز ترکیب میکند.
سوشی سواپ
صرافی سوشی سواپ به عنوان اولین صرافی مبادلاتی غیرمتمرکز با شکل و شمایل آشپزی شناخته میشود. اگر نسبت به صرافی یونی سواپ، SushiSwap را بیشتر دوست دارید احتمالا یکی از دلایل آن رابط کاربری جذاب تر این پلتفرم است. اما در نظر داشته باشید که سوشی سواپ شباهتهای بسیار زیادی به یونی سواپ داشته و در اصل یک فورک از Uniswap میباشد.
یونی سواپ (V2)
صرافی Uniswap یک پروتکل برای تبادل خودکار توکنها در شبکه بلاک چین اتریوم مورد استفاده قرار میگیرد و در نوامبر سال 2018 میلادی راه اندازی شده است. صرافی یونی سواپ خود را به عنوان یک رابط قراردادهای هوشمند ساده برای تعویض توکن ها در شبکه ERC20 معرفی میکند که یک مدل رسمی برای ادغام ذخایر نقدینگی دارد. این پلتفرم به عنوان یک رابط کاربری متن باز برای معامله گران و ارائه دهندگان نقدینگی عمل میکند و متعهد به ارائه خدمات تبادل رایگان و غیرمتمرکز دارایی است.
رادیوم (Raydium)
صرافی رادیوم یک بازارساز خودکار (AMM) و ارائه دهنده نقدینگی است که بر روی بلاک چین سولانا برای صرافی غیرمتمرکز سروم (DEX) ساخته شده است. برخلاف سایر پلتفرمهای AMM، رادیوم نقدینگی زنجیرهای را برای دفتر سفارش محدود مرکزی فراهم میکند. به زبان ساده تر میتوان گفت که وجوه سپردهشده به Raydium به سفارشهای محدودی تبدیل میشود که در دفترچه سفارش سروم (Serum) قرار دارند. این به ریدیوم LPها امکان دسترسی به تمام جریان سفارش در DEX سروم و همچنین نقدینگی موجود آنها را میدهد.
صرافی BakerySwap
آخرین پلتفرمی که قصد داریم در این گزارش به عنوان یکی از صرافی های ارز دیجیتال غیرمتمرکز معرفی کنیم، بیکری سواپ است. بیکری سواپ مانند پلتفرم یونی سواپ یک بازار ساز خودکار (AMM) و صرافی غیرمتمرکز (DEX) است. ولی برخلاف یونی سواپ که بر روی شبکه اتریوم فعال است، بیکری سواپ با شبکه بایننس اسمارت چین (BSC) کار میکند. مشابه سایر پلتفرمهایی که از مدل AMM استفاده میکنند، هیچ دفترچه سفارشی برای مطابقت با خریداران و فروشندگان وجود ندارد. در عوض، کاربران در حضور یک استخر نقدینگی معامله می کنند. دارایی های موجود در هر استخر توسط حمایت کنندگان و کاربران BakerySwap ارائه میشود. اطلاعات بیشتر در رابطه با صرافی های ایرانی و خارجی را میتوانید در وبسایت خبری و آموزشی ارز تودی مطالعه کنید.
انواع صرافیهای غیرمتمرکز
پل دسترسی به بلاکچینهای ارز دیجیتال و انجام معاملات در آنها، صرافیهای ارز دیجیتال میباشند. به طور کلی این صرافیها به دو دسته صرافیهای متمرکز (Centralized Exchange (CEx)) و صرافیهای غیرمتمرکز (Decentralized Exchange (DEx)) تقسیم شدهاند. در مقاله صرافیهای متمرکز در برابر صرافیهای غیرمتمرکز ، به بررسی تفاوتهای خوب و بد هر یک از این دو مدل پرداختیم. در این مقاله، به بررسی انواع صرافیهای غیرمتمرکز میپردازیم.
کلمات کلیدی
ارز دیجیتال، رمزارز، صرافی ارز دیجیتال، صرافی متمرکز، صرافی غیرمتمرکز، Cryptocurrency, Crypto Exchange, Centralized Exchange (CEx), Decentralized Exchange (DEx).
انواع صرافیهای غیرمتمرکز DEx
تا زمان نگارش این مقاله، ۱۰۹ صرافی غیرمتمرکز در وبسایت CoinMarketCap به صورت رسمی مشغول به فعالیت هستند. از بین این ۱۰۹ مورد تنها حدود ۲۰ صرافی اول قادر به ثبت حجم معاملات بالای ۱۰۰ میلیون دلار در طول ۲۴ ساعت هستند. در حال حاضر بیشترین ارزش معاملات کمی بیشتر از ۲ میلیارد دلار میباشد. برای مقایسه، صرافی Binance تنها در بازار Spot خود و در طول ۲۴ ساعت نزدیک ۳۰ میلیارد دلار حجم معامله ثبت میکند. این رقم برای بازار صرافی غیرمتمرکز (DEX) چیست؟ Futures این صرافی به بالای ۵۰ میلیارد دلار میرسد. در نتیجه، در گام اول میتوان گفت که صرافیهای غیرمتمرکز هنوز قادر به جذب سرمایه چشمگیری نشدهاند.
با قدمت رسمی شروع کار از دسامبر سال ۲۰۱۴ در صرافی Bisq، صرافیهای غیرمتمرکز با پایبندی به هدف اصلی مقاله سفید بیتکوین، که انجام تراکنشهای ناشناس و غیرمتمرکز بود، فعالیت خود را آغاز کردند، ولی تا رونق گرفتن سیستمهای DeFi در سال 2018، برای کاربران محبوبیت خاصی نداشتند و مطرح نبودند.
منظره فعلی صرافیهای غیرمتمرکز بسیار گسترده و متنوع میباشد، ولی به طور کلی این مدل صرافیها را به ۳ دسته کلی میتوان تقسیم کرد. البته دسته چهارمی به عنوان یک ارتقاء سطح از دستههای سهگانه میتوان به دستهبندی اضافه کرد. این دستهبندی به شکل زیر میباشد:
۱- صرافیهای غیرمتمرکز Orderbook-based
به منظور افزایش راحتی کار برای کاربر، اولین صرافیهای غیرمتمرکز، ساختار مشابهی با صرافیهای متمرکز و کارگزاریهای بازارهای سهامی و عمق بازار آنها ایجاد کردند، به طوری که لیستی از سفارشات در انتظار تکمیل به کاربر خود نمایش میدهند و کاربر براساس سفارشهای موجود میتواند بر دارایی مدنظر خود قیمتگذاری کند. نام این لیست Orderbook است و به صرافیهای غیرمتمرکزی که از این لیست استفاده میکنند، اصطلاحاً Orderbook-based گفته میشود.
استفاده از لیست نمایشگر نقدینگی موجود بازار، امکان استفاده از ساختارهای سفارشگذاری پیچیدهتری نظیر سفارشات Limit، Take Profit و Stop-Loss و استفاده از ابزارهای معاملاتی غیر Spot نظیر معاملات Margin و Futures ایجاد میکند که به طور کلی در صرافی غیرمتمرکز (DEX) چیست؟ سایر دستهبندیهای صرافیهای غیرمتمرکز موجود نمیباشد.
نقطه ضعف:
نقطه ضعف استفاده از این صرافیها کارکرد کند، نقدشوندگی محدود و نیاز این صرافیها به واریز سرمایه کاربر به آدرس تحت کنترل یک قرارداد هوشمند برای اطمینان از اجرای اتوماتیک سفارشات بود. بسیاری بر این باور بودند که این امر باعث میشود این صرافیها تا حدودی ماهیت غیرمتمرکز خود را از دست بدهند. یکی از بزرگترین نقاط ضعف سیستمهای Orderbook-based، چه در بازارهای سهامی و چه در صرافیهای غیرمتمرکز از این دسته، امکان دستکاری سفارشات با استفاده از ثبت سفارشات سنگین در برهههای زمانی مختلف و درگیر کردن احساسات کاربر بیتجربه میباشد.
پس از وقوع تغییرات و مرزبندیهای متفاوت از زمان اولین صرافی Orderbook-based، در حال حاضر تعداد زیادی از صرافیهای غیرمتمرکز فعال در این دسته قرار میگیرند و صرافیهای بیشتری نیز در حال راهاندازی هستند. بسیاری از این صرافیها قادر به انجام معاملات به صورت غیرحضانتی و بدون نیاز به احراز هویت هستند.
با توجه به تعامل مستقیم صرافیها با بلاکچینها، از نظر نحوه ثبت و اجرای معاملات میتوان صرافیهای Orderbook-based DEx را به دو دسته on-chain و صرافی غیرمتمرکز (DEX) چیست؟ off-chain تقسیم کرد. در حالت اول معاملات به طور مستقیم درون بلاکچین اجرا و ثبت میشود. ولی در حالت دوم اجرای معامله در بلاکچین انجام شده ولی در نهایت دارایی کاربر خارج از بلاکچین و در محیط صرافی کاسته یا افزوده میشود.
برای آن دسته از افراد که به دنبال تجربه کار با یک صرافی با رابط کاربری سنتی هستند، Orderbook-based DEx ها به طور کلی گزینه اول هستند. از جمله DEx های محبوب Orderbook-based در پلتفرم بلاکچینهای مختلف میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
جمع بندی
دستهبندی صرافیهای غیرمتمرکز (DEx) به همراه مزایا و معایب و معروفترین صرافیهای هر دسته براساس بلاکچین مورد استفاده در این مقاله معرفی شدند. اگرچه سیستم طراحی شده برای هریک از این دستهها، بسیار هوشمندانه طراحی شده است، ولی تا زمان نگارش این مقاله همچنان قادر به جذب سرمایه مورد نیاز به منظور در گردش نگه داشتن چرخ صرافی نبوده و به همین دلیل برای معاملهگران کوتاهمدت و حتی میانمدت، استفاده از این صرافیها به دلیل تأخیر در انجام معامله میتواند آزاردهنده باشد. از طرفی، معاملهگران بلندمدت (سرمایهگزاران) با استفاده از این صرافیها، قابلیت معامله مطمئن دارایی مدنظر خود را خواهند داشت. و به دلیل سرعت پایین معاملات دچار چالش خاصی نخواهند شد. امکان کار با انواع سفارشات پیچیده و همچنین ابزارهای مالی متنوع نیز موضوع دیگری است که در دنیای غیرمتمرکز فعلی بسیار کمرنگ بوده و نیاز به توسعه بیشتری دارد.
منابع:
“What Are DEX Aggregators? A Deep Dive by 1inch | CoinMarketCap”, CoinMarketCap Alexandria, 2021.
صرافی غیر متمرکز – Decentralized Exchange یا دکس – DEX چیست؟
صرافی غیر متمرکز یکی از انواع پروتکلهای متنوع دیفای (DeFi) یا همان امور مالی غیر متمرکز بوده که با رشد چشمگیر این حوزه بیشتر از پیش مطرح شده و بیشتر این نوع از صرافیها بر بستر شبکه اتریوم پیادهسازی شدهاند. این صرافیها رقیب همتایان متمرکز خود مانند صرافی بایننس هستند. یکی از بهترین پلتفرمهای دکس، یونی سواپ (UniSwap) بوده که امکان خرید و فروش همتا به همتا و مستقیم توکنها و رمز ارزها از کیف پول کاربران را تسهیل کرده است. این مقاله به بخشهای مختلفی تقسیم شده است. برای دسترسی سریع به هریک از آنها میتوانید از فهرست زیر استفاده کنید:
مقدمه
صرافی غیر متمرکز چیست؟
صرافیهای غیر متمرکز چگونه کار میکنند؟
جوانب مثبت و منفی صرافی غیر متمرکز
سخن پایانی
مقدمه
احتمالاً با نحوه کار با صرافیهای ارزهای دیجیتال و انجام مبادلات ارزهای رمزنگاری شده آشنا هستید. روال کار به صورت خلاصه اینگونه است که با ایمیل خود ثبت نام میکنید، یک رمز عبور تعیین کرده، حساب خود را تأیید و ترید ارزهای رمز نگاری شده را شروع میکنید. صرافی غیر متمرکز (Decentralized Exchange) که به اختصار آنها را DEX مینامیم نیز تقریبا به همین شکل است، فقط در آنها دردسرهای ثبت نام وجود نداشته و در اکثر موارد هیچ واریز یا برداشت رمز ارزی وجود ندارد. معامله مستقیماً بین کیف پول دو کاربر انجام میشود و حتی در صورت وجود شخص ثالث دسترسیهای آن بسیار محدود خواهد بود.
ساختار صرافی غیر متمرکز میتواند کمی پیچیدهتر بوده و ممکن است همیشه داراییهای مورد نظر شما را نداشته باشد. اما با رشد فناوری و علاقه به آن، این نوع صرافیها به خوبی میتوانند به یکی از اجزای اصلی در حوزه ارزهای رمز نگاری شده تبدیل شوند.
از اوایل خلق بیت کوین، صرافیها نقشی اساسی در تطبیق خریداران با فروشندگان ارزهای رمزنگاری شده برای معاملات داشتند. بدون جذب کاربران توسط صرافیها که در سرتاسر دنیا انجام شد، نقدینگی و حجم این بازار بسیار کمتر میبود و راهی مناسب برای توافق در مورد قیمت صحیح بیت کوین وجود نداشت. با این حال، با انبوهی از فناوریهای موجود که به سرعت در حال تحول است، تعداد فزایندهای از ابزارها برای صرافی غیر متمرکز ابداع شدهاند.
صرافی غیر متمرکز چیست؟
از نظر تئوری، هر مبادله همتا به همتا میتواند یک معامله غیر متمرکز باشد. اما در این مقاله، به معرفی یک پلتفرم میپردازیم که مانند صرافیهای متمرکز برای معاملات عمل میکند. تفاوت اصلی صرافی متمرکز با صرافی غیر متمرکز در باطن آنها است، در بلاک چین. در صرافی غیر متمرکز هیچ کس وکالت وجوه شما را به عهده نگرفته و شما نیازی به اعتماد به صرافی برای انجام معامله ندارید.
در صرافیهای متمرکز معمول، پول خود را به صورت ارز فیات (از طریق انتقال بانکی یا کارت اعتباری) یا ارز رمزنگاری شده، واریز میکنید. هنگامی که رمز ارز واریز میکنید، دیگر کنترل آن را از دست میدهید. این از دست دادن کنترل از نقطه نظر قابلیت استفاده نیست، زیرا هنوز میتوانید آن را معامله کنید یا آن را پس بگیرید، بلکه از نقطه نظر فنی است، به این معنی که دیگر نمیتوانید آن را بر بستر بلاک چین خرج کنید.
در صرافی متمرکز، شما کلید خصوصی کیف پول را ندارید و هنگام برداشت ارزهای دیجیتال خودتان، از صرافی میخواهید از طرف شما تراکنش را امضا کند. همچنین در این صرافیها، معاملات در بلاک چین رمز ارز اتفاق نمیافتد، بلکه صرافی با توجه به معاملات انجام شده، موجودی کاربران در پایگاه داده خود را تغییر میدهد.
گردش کار کلی فوق العاده سریع است زیرا سرعت پایین بلاک چین مانعی برای ترید نبوده و همه چیز در سیستم یک نهاد واحد رخ میدهد. در نتیجه خرید و فروش ارزهای دیجیتال آسانتر و شما ابزارهای بیشتری در دسترس دارید.
سرعت و دسترسی به ابزارهای بیشتر در صرافیهای متمرکز به قیمت از دست دادن استقلال تمام میشود. به این صورت که شما باید برای سرمایهتان به صرافی خود اعتماد کنید. در نتیجه، شما از این نظر مقداری ریسک را میپذیرید. در این صورت امکان دارد (هر چند کم) تیم صرافی وجوه را برداشته و متواری شوند، یا ممکن است یک هکر به سیستم صرافی نفوذ کرده و منابع مالی موجود را به سرقت ببرد.
برای بسیاری از کاربران، این میزان خطر قابل قبول است. آنها به راحتی به صرافیهای معتبر با سابقه خوب که اقدامات احتیاطی که نقض دادهها را کاهش میدهند انجام دادهاند، اعتماد میکنند.
صرافیهای غیر متمرکز چگونه کار میکنند؟
صرافیهای غیر متمرکز از برخی جهات مشابه نمونههای متمرکز خود بوده اما از برخی جهات دیگر به طور قابل توجهی متفاوت هستند، البته توجه داشته باشید که چند نوع صرافی غیر متمرکز در دسترس کاربران وجود دارد. ویژگی مشترک بین آنها این است که سفارشات در بستر بلاک چین هر کوین یا توکن (توسط قراردادهای هوشمند) اجرا میشوند و ضمن اینکه کاربران در هیچ قسمتی از این فرایند حق مالکیت و دسترسی کامل داراییشان از دست نمیدهند.
برخی DEX ها به صورت میان زنجیرهای طراحی شدهاند، اما محبوبترین آنها مختص داراییهای یک بلاک چین (مانند اتریوم یا بایننس چین) هستند.
دفتر سفارشات روی زنجیره
در برخی صرافیهای غیر متمرکز، همه کارها روی زنجیره (On-chain) انجام شده (در ادامه همین مقاله در مورد روشهای ترکیبی صحبت خواهیم کرد) و هر سفارش (و همچنین تغییر و لغو) در بلاک چین ثبت میشود. این مسلماً شفاف ترین روش است، نیازی نیست به شخص ثالثی برای ارسال سفارش اطمینان کرد و راهی برای ایجاد تغییر در سفارشات توسط دیگری وجود ندارد.
متأسفانه، مدل روی زنجیره غیر عملیترین نوع صرافی غیر متمرکز نیز هست. از آنجا که شما از هر گره در شبکه میخواهید تا سفارش را برای همیشه ضبط کند، در پایان باید کارمزد پرداخت کنید. ضمن اینکه شما باید صبر کنید تا یک ماینر پیام شما را به بلاک چین اضافه کند. همه اینها باعث میشود تجربه مطلوبی از این روش نداشته باشید و برایتان این روش دست و پا گیر باشد.
برخی افراد از فرانت رانینگ (Front running) به عنوان یک مشکل اساسی در این مدل یاد میکنند. فرانت رانینگ در بازار ارزهای رمزنگاری شده زمانی اتفاق میافتد که یک فرد از یک تراکنش معلق که هنوز تایید نشده آگاه باشد و از این اطلاعات برای ترید قبل از پردازش تراکنش استفاده کند. بنابراین، کسی که فرانت رانینگ میکند از اطلاعاتی که در دسترس عموم قرار ندارد، بهرهمند میشود. به طور کلی، این عمل غیرقانونی است.
البته، اگر همه چیز در یک دفتر جهانی منتشر شود، فرصت فرانت رانینگ از بین میرود. اما با این حال، میتوان نوع متفاوتی از حمله را به کار گرفت: حملهای که ماینر قبل از تأیید آن سفارش را ببیند و اطمینان حاصل کند که سفارش خودشان ابتدا به بلاک چین اضافه میشود.
نمونههایی از مدلهای دفتر سفارشات روی زنجیره شامل صرافیهای غیرمتمرکز روی استلار (Stellar) و بیتشیرز (BitShares) هستند.
دفتر سفارشات خارج زنجیره
دکسهای مبتنی بر دفتر سفارشات خارج زنجیره (Off-chain) از بسیاری جوانب غیر متمرکز بوده، اما مسلماً متمرکزتر از دفتر سفارشات روی زنجیره هستند. به جای اینکه هر سفارش در بلاک چین ارسال شود، آنها در جایی میزبانی میشوند.
اما اینکه دفتر سفارشات خارج زنجیره در کجا نگهداری میشود، گزینههای متفاوتی وجود دارد. یک گزینه نهادی متمرکز است که کاملاً مسئول دفتر سفارشات باشد. اما مشکل اینجاست که اگر این نهاد متمرکز مخرب باشد، در این صورت میتواند تا حدودی بازارها را بازی دهد (با استفاده از فرانت رانینگ سفارشات یا ارائه اطلاعات نادرست در مورد سفارشها). علیرغم وجود این خطر، در این مدل شما همچنان کاملا اختیار دارایی خود را دارید.
پروتکل x0 برای ERC-20 و سایر توکنهای مستقر در بلاک چین اتریوم نمونه خوبی برای دفتر سفارشات خارج زنجیره صرافی غیر متمرکز است. این پروتکل به جای اینکه به عنوان DEX منفرد عمل کند، چارچوبی را برای قسمتهای معروف به “رله” (که به عنوان یک ارتباط دهنده عمل میکنند) برای مدیریت دفتر سفارشات خارج زنجیره فراهم میکند. با استفاده از قرارداد هوشمند x0 و برخی از ابزارهای دیگر، میزبانها میتوانند از یک سیستم ترکیبی استخر نقدینگی و رله سفارشات بین کاربران استفاده کند. سفارشات در این اسمارت کانترکت و خارج زنجیره مطابقت داده شده و سپس بر روی زنجیره انجام میشود.
از نظر کاربردی، مدل دفتر سفارشات خارج زنجیره نسبت به دفتر سفارشات روی زنجیره، دارای برتری است. مدل خارج زنجیره از نظر سرعت عملکرد بسیار سریعتری دارد، زیرا بسیار کمتر از بلاک چین استفاده میکند. با این وجود، ترید در این مدل نیز نهایتا براساس زنجیره انجام میشود، بنابراین دفتر سفارشات خارج از زنجیره از نظر سرعت هنوز از صرافیهای متمرکز کندتر است.
بایننس دکس، آیدکس (IDEX) و اتردلتا (EthereDelta) از انواع صرافیهای غیر متمرکز مبتنی بر دفتر سفارشات خارج زنجیره هستند.
صرافی غیر متمرکز و بازار ساز خودکار
در مدل بازار ساز خودکار Automated Market Maker) AMM) دفتر سفارشات به صورت کلی حذف شده است. در این مدل نیازی به سفارشگذار یا سفارشپذیر نیست. فقط کاربران با AMM که بر مبنای تئوری بازی (Game theory) و کمی توجه به جادوی سیاه (Black magic) طراحی شده است، در ارتباط خواهند بود.
ویژگی AMMها به نحوه اجرا آنها بستگی دارد. به طور کلی، آنها مجموعهای از قراردادهای هوشمند تشکیل شده و مشوقهای هوشمندانهای را برای اطمینان از مشارکت کاربر ارائه میدهند. امروزه DEX های مبتنی بر AMM نسبتاً کاربرپسند هستند و با کیف پول هایی مانند متاماسک یا تراست والت ادغام میشوند. اگرچه مانند سایر اشکال DEX، برای انجام نهایی معاملات در این مدل نیز باید تراکنش به صورت روی زنجیره انجام شود.
پروژههایی که از این فناوری بهره بردهاند شامل: شبکه یونیسواپ و بالانسر هستند که هر دو ترید توکنهای ERC-20 را تسهیل کردهاند.
جوانب مثبت و منفی صرافی غیر متمرکز
ما در بخشهای قبلی به برخی از مزایا و معایب صرافی غیر متمرکز به صورت کلی، اشاره کردهایم. اجازه دهید کمی بیشتر به آنها بپردازیم.
عدم نیاز به احراز هویت
پیروی از قوانین مربوط به احراز هویت مشتریان و مبارزه با پولشویی موضوع بسیار مهمی برای صرافیهای متمرکز است. به دلایل نظارتی، افراد باید اغلب اسناد هویتی و اثبات آدرس محل سکونت ارائه دهند.
احراز هویت و ارائه اسناد نگرانیهایی برای برخی از افراد در زمینه حفظ حریم خصوصی و برای برخی دیگر در رابطه با قابلیت دسترسی پدید میآورد. از طرف دیگر، اگر به اسناد معتبری جهت احراز هویت دسترسی نداشته باشیم چه کنیم؟ یا اگر اطلاعات به طریقی لو رفتند چطور؟ از آنجا که صرافی غیر متمرکز ناظری ندارد، هیچ کس هویت شما را بررسی نمیکند. تمام آنچه شما نیاز دارید یک کیف پول ارز رمزنگاری شده است.
با این حال، برخی از الزامات قانونی وجود دارد که برخی از صرافیهای غیر متمرکز تا حدی توسط یک مرجع مرکزی اداره میشود. در بعضی موارد، اگر دفتر سفارشات متمرکز باشد، ذخیرهکننده این اطلاعات باید مشخص باشد.
عدم ریسک هک در صرافی غیر متمرکز
جذابیت اصلی صرافی غیر متمرکز ارزهای رمزنگاری شده این است که دارایی مشتریان را در اختیار ندارند. به همین علت، هک آن مانند چیزی که در سال 2014 برای صرافی Mt.Gox اتفاق افتاد، امکانپذیر نیست و همچنین اطلاعات شخصی حساس در خطر نیستند.
توکنهای لیست نشده در صرافی غیر متمرکز
توکنهایی که در صرافیهای متمرکز لیست نشدهاند، در یک صرافی غیر متمرکز میتوانند آزادانه داد و ستد شوند. فقط کافیست عرضه و تقاضا برای آن توکن وجود داشته باشد.
کاربر پسند نبودن صرافی غیر متمرکز
صرافیهای غیر متمرکز تقریباً به اندازه صرافیهای سنتی کاربرپسند نیستند. پلتفرمهای متمرکز امکان ترید لحظهای را فراهم آوردهاند که تحت تأثیر زمان بلاک نیستند. برای تازه واردانی که با والتهای رمزنگاری غیر کاستدی یا غیر حضانتی (به صورت کامل اختیار دارایی خود را داشته و به شخص دیگری ندادهاند) آشنا نیستند، صرافیهای متمرکز تجربه کاربری بهتری ارائه میکنند. در این صرافیها اگر رمز ورود خود را فراموش کنید، میتوانید آن را به سادگی مجددا تنظیم کنید اما اگر برای کار با یک صرافی غیر متمرکز دارایتان را در یک کیف پول نگهداری کنید، در صورتی که عبارت بازیابی کیف پول خود را از گم کنید، بودجه شما در فضای مجازی برای همیشه از بین میرود.
حجم معاملات و نقدینگی
حجم معاملات در صرافیهای متمرکز همچنان از صرافیهای غیر متمرکز بسیار بیشتر بوده و شاید از همه مهمتر این باشد که در صرافیهای متمرکز نقدینگی بسیار بیشتر است. نقدینگی معیاری برای سهولت خرید و فروش دارایی ها با قیمت مناسب محسوب میشود. در یک بازار با قدرت نقدشوندگی بالا، قیمت پیشنهادها و درخواستها اختلاف کمی دارد و این نشاندهنده رقابت زیاد بین خریداران و فروشندگان است. در بازاری که قدرت نقدینگی کم باشد، بسیار دشوار است که یک دارایی را با قیمت مناسب معامله کرد.
هنوز یک صرافی غیر متمرکز با عمق نسبتا بالا مانند صرافیهای متمرکز نداریم، بنابراین همیشه برای دارایی رمزنگاری که میخواهید معامله کنید، عرضه یا تقاضا وجود ندارد. ممکن است نتوانید جفتهای معاملاتی مورد نظر خود را پیدا کنید و اگر وجود داشته باشند، ممکن است داراییتان با قیمت مناسب معامله نشوند.
کارمزدها در صرافی غیر متمرکز
کارمزدها همیشه در صرافی غیر متمرکز بیشتر نیست، اما ممکن است این اتفاق بیفتد، به ویژه هنگامی که شبکه متراکم است یا صرافی غیر متمرکز شما از مدل دفتر سفارشات روی زنجیره استفاده میکند.
سخن پایانی
بسیاری از صرافیهای غیر متمرکز در طول سالهای گذشته ظهور کردهاند که هر یک تکرار تلاشهای قبلی برای سادهسازی تجربه کاربر و ایجاد فضاهای ترید قدرتمندتر است. در نهایت، به نظر میرسد ایده صرافی غیر متمرکز تا حد زیادی با ویژگی اصلی فضای ارزهای دیجیتال همسو است. در این صرافیها مانند ارزهای رمزپایه، کاربران نیازی به اعتماد به شخص ثالثی ندارند.
با ظهور DeFi، افزایش چشمگیری در استفاده از صرافیهای غیر متمرکز مبتنی بر شبکه اتریوم مشاهده شد که تصور میشود در صورت ادامه این حرکت، احتمالاً شاهد افزایش نوآوری در فناوری، در کل این صنعت خواهیم بود.
صرافی متمرکز و غیرمتمرکز چیست و کدامیک بهتر است؟
این قبیل از سوالات ممکن است سوالاتی باشد که برای هر فردی که تازه وارد دنیای رمز ارزها شده و قصد خرید ارز دیجیتال را دارد به وجود آید.
ما در این مقاله قصد داریم تا تفاوتهای صرافیهای متمرکز و غیرمتمرکز را بررسی کنیم اما قبل از آن باید گفته شود صرافی ارز دیجیتال چیست؟
شما ممکن است اندک اطلاعاتی در مورد صرافیها داشته باشید با این حال اشاره کوچکی در این مقاله به آن میکنیم
صرافی ارز دیجیتال یک واسطه است برای خرید و فروش رمزارزهای مختلف که معمولا در ازای خدماتی که ارائه میدهند کارمزد دریافت میکنند.
در کل ما دو نوع صرافی داریم صرافیهای متمرکز (CEX) و صرافیهای غیر متمرکز (DEX)، هر دو نوع صرافی از نظر کنتـرل، امنیت، محبوبیت،کارمزد، مقررات، ویژگی هاو امکانات، نقدینگی و سرعت تفـاوت هایی دارند.
صرافی متمرکز چیست؟
صرافی متمرکز به صرافی گفته میشود که یک فرد یا واسطه معتبری برای کمک به رسیدگی داراییها و انجام معاملات وجود داشته و بر معاملات کاربران نظارت میکنند.
معاملات صرافی های متمرکز در بلاکچینها قابل مشاهده نیستند و چنین صرافیهایی نیاز به اطلاعات کاربر برای احراز هویت دارند. اما اگر یک شرکت حقوقی هستید، باید اطلاعات شرکت خود را به صرافی ارائه دهید تا بتواند حساب شما را تأیید کند.
در این گونه صرافیها معمولا هرچه اطلاعات بیشتری به صرافی داده شود میزان سقف برداشت و پرداخت برای کاربر بیشتر میشود و اگر دچار مشکل فنی یا فراموشی رمز عبور خود شوید میتوانید با پشتیبانی صرافی تماس بگیرید.
از نمونههای صرافی متمرکز میتوان به بایننس، کوکوین، کوین بیس و… اشاره کرد.
مزایای صرافی متمرکز
- محبوبیت زیاد بین سرمایهگذاران
- ارائه امکانات بیشتر به کاربران
- حجم نقدینگی بالا
- سرعت زیاد در پردازش معاملات
معایب صرافی متمرکز
- امکان هک شدن و ناپدید شدن یک شبه سرمایه کاربران
- کنترل بر روی دادهها و اطلاعات کاربران
- محاسبه کارمزدها بر اساس تعداد سفارشات افراد
صرافی غیر متمرکز چیست؟
صرافی غیر متمرکز ارزهای دیجیتال در واقع به صرافی گفته میشود که افراد میتوانند بدون نیاز به باز کردن حساب در صرافی، معاملات ارزهای دیجیتال خود را به صورت همتا به همتا و بدون واسطه انجام دهند.
تنها در ابتدای کار نیاز است تا در صرافی متمرکزی ارزهای فیات خود را به ارز دیجیتال تبدیل کنند و سپس برای مبادلات ارزهای خود به صرافی غیرمتمرکز مراجعه نماید.
از جمله صرافیهایی که میتوان در این زمینه نام برد: یونی سوآپ، پنکیک سوآپ، شیبا سوآپ و…
مزایای صرافی غیرمتمرکز
- عدم نیاز به احراز هویت و حریم خصوصی پیشرفته
- انجام معاملات به صورت همتا به همتا به وسیله قراردادهای هوشمند
- کنترل کامل حسابها توسط کاربران
- امنیت بالا و مقاوم در برابر حمله هکرها
- کارمزد پایین نسبت به صرافی متمرکز
معایب صرافی غیرمتمرکز
- محبوبیت و امکانات کمتر به نسبت صرافی متمرکز
- میزان نقدینگی کم
- سرعت پایین در پردازش معاملات
مقایسه صرافیهای متمرکز و غیرمتمرکز
صرافی متمرکز | صرافی غیر متمرکز | |
کنترل | تحت کنترل شخص ثالث | تحت کنترل تمامی کاربران |
محبوبیت | محبوبیت زیاد | محبوبیت کم |
سرعت | اجرای سریع معاملات | نیازمند چند دقیقه زمان برای انجام معاملات |
نقدینگی | نقدینگی بالا | نقدینگی کم |
مقررات | قانونگذاری آسان و نیاز به احراز هویت | قانون گذاری پیچیده و بدون نیاز به احراز هویت |
ویژگیها و امکانات | امکانات و ویژگیهای زیاد | امکانات محدود |
امنیت | در معرض تهدید هکرها | امنیت بالا (امکان هک توسط هکرها کم است) |
کارمزد | محاسبه بر اساس تعداد سفارشات | کارمزد کم (گاهی اوقات صفر) |
کلام آخر
در این مقاله در مورد صرافیها و انواع صرافیهای ارز دیجیتال گفته شد.
صرافی غیرمتمرکز مشابه صرافی متمرکز است با این تفاوت که تحت کنترل شخص ثالثی نیست و تمامی اطلاعات مرتبط با معاملات برروی بلاکچین ذخیره میشود و به همین علت کمتر در معرض تهدید حمله هکرها است.
با این حال باز هم ممکن است ابهاماتی از جمله عدم امکان رد یابی و تعیین قوانین در صرافی های غیر متمرکز موجب شود تا در انتخاب صرافی تردید داشته باشید که این وابسته به نیاز و انتظارات کاربر از یک صرافی است که کدامیک را انتخاب کند متمرکز یا غیرمتمرکز؟
صرافی غیرمتمرکز یا Dex چیست؟
صرافیهای غیر متمرکز رمزارز امکان مبادله مستقیم ارزهای دیجیتال را به افراد میدهند . این نوع صرافیها نقاط قوت و همچنین نقاط ضعفی نسبت به صرافیهای متمرکز دارند که در این مقاله به آنها خواهیم پرداخت.
خلاصه
- صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) امکان مبادله بدون واسطه را فرآهم میکنند.
- کاربران نیازی به از دست دادن مالکیت کوینهای خود ندارند .
- ضعف اصلی صرافیهای غیرمتمرکز برای بعضی افراد : مسئول امنیتت دارایی شما، خودتان هستید .
یک صرافی غیرمتمرکز یا DEX مکانی است که افراد میتوانند در آن بدون نیاز به واسطه به مبادله رمزارزها بپردازند . برای اینکه بهتر بتوان صرافیهای غیرمتمرکز را درک کرد، باید اول با نحوه کار صرافیهای متمرکز آشنا شد .
صرافیهای متمرکز چگونه کار میکنند؟
یک صرافی متمرکز مانند بایننس (Binance) یا کوینبیس (CoinBase) وبسایتی است که افراد در آن میتوانند به خرید، فروش یا مبادله رمزارزها و توکنهای لیست شده در آن صرافی، بپردازند .
فرض کنید شما قصد خرید مقداری بیتکوین را دارید .
شما میتوانید به یک صرافی بروید، با ارائه اطلاعات بانکی و هویتی ثبتنام کرده و مقداری پول واریز کنید. ( گاهی اوقات این فرآیند ممکن است روزها به طول بیانجامد، که این یکی از نقاط ضعف صرافیهای متمرکز در مقایسه با صرافیهای غیرمتمرکز است ). سپس صرافی بر اساس دفتر سفارشها ( اوردر بوک )، که سفارشهای خرید و فروش افراد دیگر را در خود دارد، به شما قیمت پیشنهاد میدهد و شما میتوانید معامله خود را انجام دهید .
صرافی مقدار بیتکوین خریداری شده را در حساب شما نمایش میدهد و شما میتوانید آن را با توکنهای دیگر در صرافی مبادله کنید . اما در واقع مالکیت آنها را ندارید، چرا که به صرافی اعتماد دارید که به عنوان یک سرپرست و نگهدار به جای شما عمل کند . هر معاملهای که انجام میدهید، مانند مبادله بیتکوین با اتریوم، در بلاکچین صورت نمیپذیرد، بلکه در پایگاهداده صرافی انجام میشود .
صرافیها، رمز ارزهای شما را در والتهایی ( معمولاً هاتوالتهای متصل به اینترنت ) که توسط خود صرافی کنترل میشوند، جمع میکنند . کنترل کلیدهای خصوصی شما در دست صرافی است. ب رای این مورد راههایی وجود دارد چراکه صرافیها اجازه انتقال توکنهایتان را به یک والت شخصی میدهند، اما اگر بخواهید که در آینده آن رمزارز را مبادله کنید، این کار یک مرحله دیگر به آن فرآیند اضافه میکند.
جذابیت صرافیهای غیرمتمرکز، امنیت آنها است . یک صرافی متمرکز میتواند دسترسی شما به رمزارزها و امکان مبادله آنها را محدود یا به طور کامل متوقف کند.حتی میتوان گفت که ممکن است دارایی شما در صرافیهای متمرکز، در معرض خطر هکرها قرار گیرد .
از طرف دیگر، استفاده از صرافیهای متمرکز نسبت به صرافیهای غیرمتمرکز برای افراد مبتدی بسیار آسانتر است و این نوع صرافیها میتوانند امکان مبادله سریع را ارائه بدهند چرا که زیر بار زیرساختهای بلاکچین نیستند . این مورد، بزرگترین دستاورد کوینبیس بوده است! تبدیل شدن به بهترین صرافی در ایالات متحده برای کسانی که در مورد ارز دیجیتال کنجکاو هستند و میخواهند خرید رمزارز را امتحان کنند اما از فرآیندها و پیچیدگی آن میترسند . اینکه کوینبیس یا هر صرافی متمرکز دیگری اختیار دارایی آنها را داشته باشد؛ از نظر چنین افرادی هیچ اشکالی ندارد .
صرافی غیر متمرکز چگونه کار میکند؟
یک صرافی غیرمتمرکز برای تسهیل مبادله میان دو فرد از قراردادهای هوشمند ( پروتکلهایی که به صورت خودکار اجرا میشوند ) استفاده میکند و کنترل کوینهای افراد را بدست نمیگیرد .
صرافیهای غیرمتمرکز این فرآیند را با استفاده از یکی از این سه روش اداره میکنند :
- دفترسفارشهای روی بلاک چین
- دفتر سفارشهای جدا از بلاک چین
- بازارساز خودکار (AMM)
در دفتر سفارشهای روی زنجیره، تمام تراکنشها در یک بلاکچین ذخیره میشوند . یعنی نه تنها خود خرید، بلکه درخواست خرید یا لغو یک سفارش نیز ذخیره میشوند . این نهایت غیرمتمرکز بودن است اما نیاز به ذخیره همه چیز در یک بلاکچین این روش را گرانتر و کندتر میکند .
یک صرافی غیرمتمرکز مبادله میان دو فرد را آسانتر میکند اما کنترل دارایی آنها را بدست نمیگیرد .
در دفتر سفارشهای جدا از زنجیره، تمام موارد مربوط به سفارش جای دیگری اتفاق میافتد و تنها تراکنش نهایی در بلاکچین انجام میشود . چون سفارشات بر روی بلاکچین ذخیره نمیشوند، این روش ممکن است در معرض برخی خطرهایی که صرافیهای متمرکز با آن روبرو هستند، باشد اما به اندازه یک دفتر سفارش روی زنجیرهای گران یا آهسته نیست .
بازارسازان خودکار (AMM) از دفتر سفارشها استفاده نمیکنند . در دفتر سفارشها، اگر شما بخواهید که مقداری توکن Chainlink را با Compound مبادله کنید، به فردی نیاز دارید که Compound دارد و تمایل دارد آن را با Chainlink و با یک قیمت توافق شده مبادله کند . بازارسازان خودکار نیاز به این افراد را بر طرف میکنند و با استفاده از الگوریتمها قیمت را تعیین میکنند . این کار به شما اجازه میدهد که Chainlink خود را با Compound مبادله کنید، حتی اگر فردی برای مبادله وجود ندارد . برای انجام این کار، بازارسان خودکار از « مخاذن نقدینگی » استفاده میکنند . یعنی به کاربران مقداری پاداش میدهند تا آنها کمی از داراییهای خود را در یک قرارداد هوشمند نگهدارند تا این مقدار برای مبادله قابل استفاده باشد . به همین دلیل افراد نقش مهمی در تسهیل مبادلات دارند .
آیا میدانید؟
Bancor اولین بازارساز خودکار بر روی بلاکچین را در سال 2017 ساخت، پس از اینکه 153 میلیون دلار در قالب اتریوم بدست آورده بود .
مزیتهای صرافی غیر متمرکز
خصوصی بودن
بر خلاف صرافیهای متمرکز که به دلیل قانون محرمانگی بانکها مجبور هستند اطلاعات شخصی افراد، مانند شماره امنیتی ملی یا آدرس محل زندگی را دریافت کنند، صرافیهای غیر متمرکز از شهروندان آمریکایی اطلاعات شخصیشان را درخواست نمیکنند . صرافیهای غیر متمرکز به دلیل اینکه دارایی افراد را نگه نمیدارند نیازی از پیروی از این قوانین ندارند.
گزینههای فراوان
صرافیهای غیر متمرکز (مانند یونیسواپ (Uniswap)) به هر کسی اجازه میدهند که جفت توکن ایجاد کند. با این روش شما میتوانید توکن جدیدی ایجاد کنید و با توکن دوست خود آن را مبادله کنید. بدین ترتیب صرافیهای غیر متمرکز به افراد این امکان را میدهند که از توکنهای خود برای امور مالی غیر متمرکز (DeFi) استفاده کنند. امور مالی غیر متمرکز سرویسهایی هستند که به افراد اجازه میدهند که دارایی خود را ذخیره و مبادله کنند یا آن را قرض بدهند و قرض بگیرند، بدون اینکه به بانک یا موسسهی مالی دیگری مراجعه کنند.
ریسک کمتر
چون دارایی شما در یک محیط متمرکز نگهداری نمیشود و به جای آن در یک والتی هستند که کلید شخصیاش را خودتان در دست دارید، در برابر هک شدن ایمن هستید. و با اینکه صرافیهای متمرکز ممکن هستند برای نگهداری و اصلاح سایت آفلاین شوند، صرافیهای غیرمتمرکز همیشه آنلاین و در دسترس هستند.
معایب صرافی غیر متمرکز
متصل نبودن به کارتهای بانکی
صرافیهای غیر متمرکز تنها با رمزارزها کار میکنند و از پول فیات ( مانند دلار ) پشتیبانی نمیکنند چرا که ارائه خدمات « رمزارز به فیات » به همکاری با بانکها نیاز دارد. تراکنشهای فیاتی مثل دلار نمیتوانند مانند تراکنشهای بر پایه بلاکچین به سرعت و به طور لحظهای انجام شوند . به همین دلیل برای استفاده از صرافیهای غیر متمرکز باید از قبل رمزارز داشته باشید .
پیچیدگی
یونیسواپ (Uniswap) و بسیاری از صرافیهای غیر متمرکز دیگر بر پایه بلاکچین اتریوم ساخته شدهاند . هر توکنی که در این صرافیها مبادله میشود باید بر روی بلاکچین اتریوم نیز وجود داشته باشد . این بدین معنی است که از بیتکوین و تعدادی از توکنهای محبوب دیگر پشتیبانی نمیشود . در واقع، این به این معنی است که حتی از خود اتریوم (ETH) هم خبری نیست! برای مبادله اتریوم، کاربران باید اتریوم خود را به (WETH) تبدیل کنند که قیمت آن برابر قیمت ETH است .
نبود پشتیبانی مشتری
صرافیهای متمرکز مانند بانکها عمل میکنند . یعنی آنها مشتریانی دارند که دوست دارند آنها را راضی نگه دارند . اما در یک صرافی غیر متمرکز واقعی، هیچ فردی در سمت دیگر نیست . توسعهدهندگانی که پروتکل را ایجاد کردهاند رابطهای با کاربران ندارند . با اینکه این صرافیها انجمنها و جامعههای خود را دارند، تنها شما مسئول پول خود هستید .
انتخاب به عهده شماست!
در کل، صرافیهای غیر متمرکز سعی دارند که خصلت « عدم نیاز به اعتماد » و همچنین حریم شخصی افراد را حفظ کنند . توکنهای شما در دست خود شما میماند تا زمانی که آنها را مبادله کنید . بعضی افراد این مورد را از نظر امنیتی یک قوت قلب میدانند . برای بعضی دیگر، چنین حجمی از مسئولیت و ریسکهای مربوط به آن نگران کننده است .
بیشتر حامیان صرافیهای غیر متمرکز با این مورد موافق هستند : اینها موارد و ریسکهایی هستند که در غیر متمرکز شدن واقعی وجود دارند .
دارا پلتفرم استخراج بیتکوین است. دغدغههای مدیریت و تامین برق ماینرها را رها کنید و ماینینگ را با خیال راحت به ما بسپارید!
دیدگاه شما