4 نکته طلایی برای جبران ضرر در بورس
انچه مسلم است معامله گری در بازارهای مالی از جمله بورس با ریسک همراه است به طوریکه ضرر کردن در این بازارها حتی برای افراد حرفه ای نیز وجود دارد اما برای افراد مبتدی احتمال ضرر کردن در ان با درصد بیشتری همراه است. بسیاری از افراد پس از چند شکست یا اعتماد به نفس خود را کلا از دست می دهند یا با روشهای اشتباه سعی در جبران ضرر در بورس را دارند. که این امر باعث افزایش ضرر و زیان انها میشود در این مقاله به بررسی هفت نکته طلایی برای جبران ضرر در معاملات می پردازیم.
نکات کلیدی برای جبران ضرر در بورس
یک استراتژی دفاعی داشته باشید
معامله گران حرفه ای یک اصل مهم را در معاملات خود رعایت میکنند و انها را از افراد اماتور متمایز میکند. و ان هم چیزی نیست جز داشتن یک استراتژی دفاعی که به معامله گر کمک می کند که سرمایه اش را حفظ کند و از ضررهای بزرگ در معاملات جلوگیری کند به این معنی که معامله گر از قبل می داند که چه وقت و در چه قیمتی باید سهم خود را بفروشد و به ان استراتژی پایبند است و مدام ان را تغییر نمی دهد. تعیین این استراتژی در هر مرحله از معاملات یک اصل لازم و ضروری می باشد.
معامله در بورس | معامله گر
مدیریت سرمایه را رعایت کنید
این اصل به طور مستقیم با بقای معامله گر در هر بازار مالی از جمله بورس در ارتباط است به طوریکه رعایت ان باعث کنترل ریسک و حفظ سرمایه معامله گر میشود. حجم معاملات و نسبت بازده به ریسک از ارکان اصلی مدیریت سرمایه می باشد..
ضرر در بورس؛ از چگونگی تا جبران آن
تقریبا کمتر سرمایهگذاری است که طعم تلخ ضرر در بورس را نچشیده باشد؛ با این حال، جبران ضرر بورس، فوتوفن های خاص خود را دارد. هنگام ضرر در بورس، واکنش افراد در مقابل ضرر بورس، مهم تر از میزان ضرر می باشد. بسیاری از سرمایهگذاران متضرر، مغلوب احساس شکست خود می شوند و با انکار این احساس سعی در معاملات بیشتر دارند! و نهایتا ضررهای بیشتری را متحمل خواهند شد. اما چگونه در بورس ضرر نکنیم اصلا چرا در بورس ضرر می کنیم و رفتار صحیح برای جبران ضرر در بورس، چه می باشد؟ در ادامه با باشگاه سرمایه گذاری رزسا همراه باشید تا به این سوالات پاسخ دهیم.
چگونه در بورس ضرر نکنیم؟
- با خود شناسی باید بدانیم در کدام دسته از سهامداران، قرار داریم.
- سهامدار موفق، کسی است که همه رفتارهای معاملاتی خود را به صورت منظم پیش ببرد.
- سهامدار موفق کسی است که بر رفتارش تسلط داشته باشد.
- پخش سرمایه در چندین سامانه معاملاتی، ضرر و زیان کمتری به همراه دارد.
- از اقدامات هیچانی فاصله بگیرید.
- فکر انتقام از بورس را از سر خود بیرون کنید.
- قوانین شخصی برای خود داشته باشید و به باید ها و نبایدهای خود پایبند باشید.
- با پول قرضی سهامی را خریداری نکنید.
- اطلاعات زیادی هر روز در جریان است. پا به پای بازار حرکت کنید و به روز باشید.
- به وعده سودهای فضایی دقت نگنید و واقع گرا باشید.
- سهامدار هم احتیاج به استراحت دارد، به خودتان مرخصی بدهید
- به موقع وارد سهم شوید و به موقع از آن خارج شوید.
ضرر در بورس چگونه است؟
بازار بورس مانند دیگر بازارهای مالی، سرمایه گذاری همراه با ریسک بوده که احتمال ضرر در آن وجود دارد. تقریبا اکثر سرمایه گذاران در یک دوره زمانی، ضرر در بورس را چشیده اند. علت ضرر بورس هرچه باشد، آسیب روحی ناشی از آن بسیار آزار دهنده تر است.
در چنین مواقعی به جای از دست اعتماد به نفس، باید با واقعیت کنار آمد و برای رفع آن دست به کار شد. زیرا ترس و تردید، منجر به اشتباهات بزرگتر شده و و تمرکز را از فرد متضرر می گیرد. متاسفانه در بسیاری از موارد، افراد برای جبران ضرر در بورس دست به اقدامات درستی نمی زنند.
اما با داشتن یک استراتژی صحیح و مشخص و تعیین حد ضرر و زیان، برای هر اتفاق ناگواری، می توان یک سناریو خاص، در نظر داشت و طبق آن عمل کرد تا ضررها جبران شوند.
چند گام موثر برای جبران ضرر بورس
با ضرر، دنیا به آخر نمی رسد!یک سهامدار پس از ضرر در بورس، تنها هفت قدم با آن چه که می خواهد، فاصله دارد. با ما همراه باشید:
مسئولیت ضرر و زیان را بپذیرید
اولین قدم این است که مسئولیت ضرر خود را تمام و کمال بپذیرید. بسیاری از سرمایه گذاران، مشاوران بورس را مسئول ضرر خود می دانند. اما مشاوران تنها شما را راهنمایی می کنند و این شما هستید که با غلم به خطرات بازار بورس، در این راه قدم نهاده اید.
معاملات را متوقف کنید
معمولا افراد متضرر در بورس، یا برای همیشه بازار را کنار می گذارند یا، با شدتی چند برابر قبل مشغول معامله می شوند. هر دو این روش ها اشتباه است! و قطعا مسیری است برای ضررهای دوباره! برای جبران ضررهای خود سریعا دست به کار نشوید.
معمولا افراد سعی می کنند ضرر خود را در یک معامله یا در یک روز جبران کنند. بهتر است مدتی دست نگه دارید و این نکته را فراموش نکنید که ضررهای عمده را نمی توان با سودهای کلان جبران کرد. به همین دلیل، بهترین کار اندکی صبر لازم است.
در این مدت زمان، اشتباهات خود را شناسایی کنید و اتفاقات را به دقت بررسی نمایید. باید بفهمید که در کدام مرحله کوتاهی کرده اید؟ آیا بیش از حد ریسک کرده اید؟ آیا برنامه ریزی درستی داشته اید؟ آیا به اندازه کافی تیز بین نبوده اید؟
اشتباهات خود را تکرار نکنید
در زمان استراحت خود، همه معاملات را به دقت بررسی کرده تا اشتباهات را پیدا کنید. پس از کشف اشتباهات، برای آینده برنامه بچینید. برنامه ای دقیق برای جبران ضرر در بورس؛ شامل همه کارهایی که باید انجام دهید و کارهایی که نباید انجام دهید.
- برنامه ریزی بهتری داشته باشید
یک سرمایه گذار با تجربه، ضرر را به یک موقعیت طلایی تبدیل می کند و در انتظار یک فرصت خوب و سود ده، می ماند. با این کار نه تنها ضرر اولیه جبران خواهد شد، بلکه سود قابل توجهی به سود اصلی اضافه خواهد شد.
ضرر خود را در چشم انداز قرار دهید
فراموش نکنید که ارزش شما با یک ضرر تجاری مشخص نمی شود. حتی اگر این ضرر بسیار عظیم باشد. یادتان باشد که نقش شما در بازار بورس فراتر از یک سرمایه گذار است و به راحتی می توانید در جهت تعادل بهتر چرخه معاملات، گام بردارید.
پس از بازگشت به چرخه سرمایه گذاری، همواره محدودیت های خود را به یاد داشته باشید. هیچ گاه ذر سرمایه گذاری افراط ننمایید و سرعت خود را با سرمایه ای که دارید همگام سازید. این از بهترین راه ها برای جبران ضرر در بورس می باشد.
الهام بگیرید
به ضرر در بورس، به چشم یک انگیزه نگاه کنید و این شکست را پله ای برای موفقیت در جهت رشد و کسب تجربه و یادگیری مهارت های جدید، بنگرید و مطمئن شوید که این مهارت ها انگیزه شما را برای ادامه تجارت قوی و قوی تر خواهد کرد. درست مانند ورزشکاران حرفه ای که ضعف های خود را شناسایی می کنند و از آن در جهت رشد و پیشرفتشان استفاده می کنند.
به بازی برگردید
اکنون که همه اقدامات لازم را برای بازیابی انجام داده اید، قدرتمند تر از قبل به تجارت برگردید. چرا که از لحاظ ذهنی، قوی و آماده هستید. ضرر را رها کنید و اهداف بزرگ در ذهن بپرورانید. این اهداف شما را با سرعت بالایی به سمت جلو هل می دهند.
فرمول جبران ضرر و زیان در بورس
به عنوان یک سرمایه گذار، باید با همه فرمول های مهم بورس آشنا باشید. یکی از مهم ترین آن ها، فرمول جبران ضرر در بورس می باشد؛ با این فرمول می توان محاسبه کرد که برای هر میزان زیان، چقدر باید سود بدست آورد.
این فرمول به دو صورت زیر تعریف میشود:
[(B – A) ÷ A] × ۱۰۰ = n
که در آن، A قیمت چگونه در بازارهای مالی ضرر نکنیم؟ قبلی یا همان قیمت خرید سهم است و B قیمت فعلی است. با این فرمول میزان n به دست میآید که معادل میزان سودی است که برای جبران زیان لازم است.
فرمول دیگری نیز برای محاسبه درصد کسب سود برای جبران زیان تعریف شده که به صورت زیر است:
[[۱ ÷ (۱ – (N ÷ ۱۰۰))] – ۱] × ۱۰۰ = n
در این فرمول، N معادل درصد ضرر فعلی شما از سهم مورد نظر است. برای جبران N درصد ضرر شما باید n درصد سود به دست آورید.
به طور مثال فرض کنید که سهم را در قیمت 5000 تومان خریدهاید و اکنون قیمت آن به 3000 تومان رسیده است و شما متحمل 40 درصد ضرر شدهاید. برای جبران این ضرر شما باید معادل 66 درصد سود کسب کنید.
[(5۰۰۰ – 30۰۰) ÷ 3000] × ۱۰۰ = 66
[[۱ ÷ (۱ – (40 ÷ ۱۰۰))] – ۱] × ۱۰۰ = 66
سخن پایانی
در بورس هم میتوان سودهای کلان به دست آورد و هم ممکن است متحمل زیانهای هنگفتی شد. به طور کلی همه معاملهگران در یک دوره زمانی ضرر بورس را چشیده اند. در این مقاله نشان دادیم هنگام ضرر بورس، چه اقداماتی انجام دهیم که علاوه بر مدریت آن را جبران نمود. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره راهکارهای مناسب برای جبران ضرر در بورس می توانید از مشاوران باشگاه سرمایه گذاری رزسا به صورت کاملا رایگان کمک بگیرید. ممنون که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید.
چگونه وارد بورس شویم و ضرر نکنیم؟
عضو سابق هیات مدیره سازمان بورس میگویدمردمی که قصد ورود به بازار سرمایه دارندبهتر است به سمت صندوقهای سرمایهگذاری بروند تا آنجا با خرید پرتفویی از سهام، ریسک سرمایهگذاریشان کاهش یابد.
به گزارش "صدای بانک" ، رشد بازار سرمایه طی دو ماه گذشته و ثبت روزانه رکوردهای جدید در شاخص بورس و بالارفتن آن تا نزدیک به یک میلیون واحد، نگاه بسیاری را به سمت این بازار معطوف کرده است و از طرفی، کاهش سود سپردههای بانکی، پشتیبانی بیسابقه دولت از بازار سرمایه و عرضه سهام شرکتهای دولتی نیز، در حال مکش قدرتمند نقدینگی توسط بورس است؛ با این وجود و علیرغم دیدگاههای مثبتی که نسبت به روند عملکردی بورس و پذیرش شرکتهای جدید در قالب عرضههای اولیه وجود دارد، اما در مقابل، برخی کارشناسان نیز با نگرانی به رشد شاخص بورس و ارزش برخی سهام نگاه کرده و آن را مرتبط با عملکرد فزاینده سیگنالفروشان در این عرصه میدانند.
در این میان، خود مقامات ارشد بورس نیز نسبت به توجه برخی سهامداران و تازهواردان به بورس در حوزه اطلاعات غلط و سیگنال فروشی هشدار میدهند و بر این باورند که بازار سرمایه، کارزاری است که همان اندازه که میتواند سودآور باشد، در صورت بی دقتی سرمایهگذاران، میتواند منجر به اتلاف سرمایه آنها شود؛ این گروه در خصوص ریزش این شاخص و متضرر شدن بخش عظیمی از سرمایه گذاران احساس نگرانی کردهاند.
در همین ارتباط، حیدر مستخدمین حسینی، عضو هیأت عامل پیشین سازمان بورس و اوراق بهادا درباره وضعیت فعلی و چشم انداز آتی بازار سرمایه گفت: بازار سرمایه یکی از مهمترین ارکان بازار مالی در اقتصاد هر کشوری است که از سه بازار پول، سرمایه و بیمه (تضمین کننده بازار پول و سرمایه) تشکیل شده و هر کدام از این بازارها چگونه در بازارهای مالی ضرر نکنیم؟ مقام ناظری دارند؛ به نحوی که مقام ناظر بازار سرمایه وزیر اقتصاد، مقام ناظر بازار پول رئیس کل بانک مرکزی و مقام ناظر بازار بیمه نیز وزارت دارایی است.
وی افزود: این بازارها وظایف خاصی نیز به عهده دارند؛ به نحوی که بازارِ پول برای کوتاهمدت و بازارِ سرمایه برای بلندمدت سودآور هستند و در حقیقت مفهوم اجرایی این دو بازار اینگونه خواهد بود که سرمایهگذاری و پسانداز در بازار سرمایه، در واقع برای بلندمدت انجام میشود و نباید انتظار سود کوتاهمدت داشت؛ بازار پول یا نظام بانکی و تسهیلات بانکی هم برای کوتاهمدت خواهد بود نه برای پروژههای بزرگ، بلندمدت و زمانبر. بنابراین برای تأمین منابع مالی بلندمدت واحدهای صنعتی تولیدی و پروژههای بزرگ میتوان بازار سرمایه را هدف گذاری کرد.
دلایل رشد شتابان شاخص بورس
مستخدمین حسینی گفت: با پایهریزی کاهش ارزش پول ملی از سالهای ۹۰ و ۹۱ و رشد نرخ دلار زیر هزار تومان تا نرخ کنونی بالای ۱۶ هزار تومان یا ۱۶۰ هزار ریال؛ قیمت کالاها و خدمات افزایش پیدا کرده و بنابراین آثار کاهش ارزش پول ملی روی قیمت سهام هم خود را نشان داده است و این، یکی از دلایل افزایش قیمت سهام و شاخص بورس در طی این مدت بوده است.
وی افزود: به دلیل باز نبودن همه نمادها در همه مقاطع، بازار سهام میباید آرام آرام خودش را از کاهش ارزش پول ملی بهرهمند میساخت و به همین دلیل قیمت سهام به مرور افزایش پیدا میکرد؛ اما دلیل دیگر افزایش قیمتهای بازار سرمایه، مصوبه قانونی بود که مجلس برای تجدید ارزیابی داراییها ارائه کرد؛ به این مفهوم که با افزایش قیمت داراییهای واحدهای تولیدیِ پذیرفتهشده در بورس مانند خودرو، ماشینآلات، ساختمان به علت تورم و کاهش ارزش پولی ملی، اجازه اصلاح ترازنامه در تجدید ارزیابی داراییها به این واحدها داده شد تا ارقامی که در ترازنامه نشان داده میشود واقعیتر باشد و این دلیل دومی بود که سبب شد تا شاخص بورس و قیمت سهام افزایش پیدا کرد.
معاون اسبق وزارت امور اقتصادی و دارایی خاطرنشان کرد: نکته سوم در سه سال گذشته بحث تحریمها بود که موجب کاهش شدید درآمد نفتی و ارزی دولت و حمایت و گرایش دولت به تولید داخلی بود که این خود بر قیمت سهام واحدهای صنعتی، تولیدی و خدماتی که در بورس حضور داشتند، تأثیرگذار بود و سبب افزایش قیمت آنها گردید؛ چراکه با افزایش شیفتهای کاری کارخانههای داخلی به علت تحریمها و عدم ورود کالاهای مشابه، تولید، فروش و درآمد این شرکتها افزایش پیدا کرد و در نتیجه، سودآوری آنها و قیمت سهامشان رشد یافت که این خود منجر به رشد شاخص بورس شد.
وی افزود: در این شرایط آخرین مرحله هم صورت اجرایی پیدا کرد و دولت توانست جلوی بسیاری از کالاهای ساخته شده، آماده و حتی برخی مواد اولیه که در داخل هم تولید نمیشد را بگیرد و نتیجه آن هم، حمایت از محصولات و تولیدات داخلی شد و واحدهایی پذیرفته شده در بورس از این موضوع بهرهمند شدند و سود جدیدی برای این واحدها شکل گرفت و همین عوامل کافی بود که هم شاخص بورس و هم قیمت سهام افزایش پیدا کند.
مستخدمین حسینی، ادامه داد: این افزایش از آنجایی که بر پایه کاهش ارزش پولی ملی، میزان سنجش ارزیابی و عوامل دیگری مانند صادرات غیرنفتی به خصوص صادرات پتروشیمیها یا اقلام دیگری که شرکتهای پذیرفتهشده در بورس ارائه میدادند، صورت گرفته بود و قیمت دلار از ۱۲ هزار تومان به بالای ۱۶ هزار تومان در مدت کوتاه رسیده بود که همین امر، سبب رشد قیمت سهام و درنتیجه شاخص بورس شد که ما به آن افزایش منطقی و بدون حباب میگوئیم.
رشد کنونی شاخص بورس چقدر منطقی است؟
مستخدمین تاکید کرد: هر کدام از چگونه در بازارهای مالی ضرر نکنیم؟ آن عواملی که در رشد شاخص بورس برشمرده شد، میتوانست تا جایی بر بالا رفتن شاخص بورس منتهی شود که کاهش ارزش پول ملی، ارزیابیها، میزان و تأمین کالاها را پوشش بدهد؛ ولی بیش از آن جای تأمل دارد.
وی ادامه داد: افزایش شاخصهای بورس در نیمه دوم سال ۹۸ و اواخر آن، بخصوص برای برخی از سهامها به شکل غیرمنطقی حرکت کرده، به طوری که چگونه در بازارهای مالی ضرر نکنیم؟ بر برخی از شرکتها که تنها در حد یک اسم و مجوزی روی کاغذ هستند هم تأثیر گذاشت و قیمت سهام آنها را افزایش داد.
مستخدمین حسینی گفت: در سال ۹۹ کاملاً مشخص شد که دولت دخالت مستقیمی در این افزایش شاخصها داشته است.
وی ادامه داد: نکته حائز اهمیت آن است که در اواخر سال گذشته و با نگرانی سازمان بورس از خطر افزایش بیاساس شاخص، دو متغیری که دولت میتوانست آنها را دستکاری کند یعنی حجم مبنا و دامنه نوسان را تغییر داد که بلافاصله با موضع گیری مقامات رسمی اقتصادی کشور مواجه و منجر به تغییر مدیر ارشد بورس شد؛ چراکه قصد و هدف دولت این بود بازار گرم سرمایه را گرمتر کند و با خارج کردن نقدینگی از حوزههای مختلف از جمله بازار پول، ساختمان، ارز، طلا، کالاهای فیزیکی آن را به سمت بازار سرمایه سوق دهد که در حال حاضر این کار در حال انجام است.
کاهش سود بانکی در راستای تأمین کسری بودجه از بازار سرمایه
معاون اسبق بانک مرکزی گفت: در این فرآیند؛ پرداخت نرخ سود بانکی ۱۵ درصدی که با اعطای مجوز بانک مرکزی به بانکها در سال ۹۷ تا ۲۰ درصد نیز بلامانع بود، اکنون کاهش داده شده و بنابراین بانک مرکزی تصمیم گرفته تا برای سال ۹۹ نرخ سود سپردهها ۱۵ درصد باشد و اگر هم بانکها نرخهای بالاتری را منعقد کرده بودند، در سررسید دیگر مجاز به تمدید آنها نباشند؛ این در حالی است که بانک مرکزی تورم را به طور رسمی برای پایان سال ۹۸ مقدار ۴۱.۲ درصد اعلام کرده و با کاهش نرخ سود سپرده به ۱۵ درصد عملاً قصد کاهش قدرت خرید ۲۵ درصدی سپردهگذاران را دارد.
وی افزود: در این شرایط علامتی که بازار میدهد این است که سپردهگذاران وجوه خود را به جای سرمایهگذاری و پسانداز در نظام بانکی که موجب کاهش قدرت خرید آنها میشود به بازاری با سود مناسبتر و بالاتری از نظام بانکی ببرند و این دلیلی بود که به مرور سپردهگذاران نظام بانکی به سمت بازار سرمایه میل و گرایش پیدا کنند.
به گفته مستخدمین حسینی، خوراکی هم که برای بازار سرمایه دیده شده، اموال و داراییهای دولت برای فروش؛ جهت تأمین مالی و جبران کسری بودجه است و این اموال تا آنجایی به فروش خواهند رسید که قدرت و اختیار دولت در حوزه مدیریت، دخالت و تصمیمگیری در آن واحدها کاهش نیابد.
وی اظهار داشت: دولت در دو هفته گذشته و با عرضه سهام شستا چگونه در بازارهای مالی ضرر نکنیم؟ و شرکت دیگر دولتی، تنها در یک روز و ظرف چند ساعت توانست ۹,۶۰۰ میلیارد تومان تأمین منابع مالی کند که این روند برای هفتههای آینده هم تدارک دیده شده و تصمیم به عرضه فهرستی از انواع و اقسام واگذاریها شامل واحدهای خدماتی، واحدهای تولیدی، بانکها، بیمههایی گرفته است که مقداری از سهامشان در اختیار دولت است و حتی سازمانهای توسعهای مثل ایمیدرو نیز در آن قرار دارد و دولت میخواهد به طریق آن، از نقدینگی هدایت شده به بازار سهام استفاده کرده تا بتواند این داراییها را فروخته و کسری بودجه خو د را جبران کند.
گسترش مالکیت به بهانه خصوصی سازی
مستخدمین حسینی گفت: اگر به بودجه سال ۹۹ نگاه کنیم، دو قلم چشمگیر انتشار اوراق توسط دولت به میزان ۸۰ هزار میلیارد تومان و فروش سهام به میزان ۵۰ هزار میلیارد تومان به وضوح دیده میشود؛ به نحوی که دولت در همان ابتدای سال این اقدام را به عنوان جایگزین کاهش درآمد نفتی و همچنین پوشش کسری بودجه خودش شروع کرده است، بدون آنکه در تمام این واگذاریها، تصدیگری دولت و اختیارات آن در حوزه مدیریت، تصمیمگیری و یا انتخاب مدیران کاهش پیدا کند.
وی افزود: انتخاب مدیران نیز از عوامل مهمی در این زمینه است برای مثال در شرکتهایی مانند ایرانخودرو و سایپا گرچه حداکثر سهم دولت ۱۶، ۱۷ درصد است، اما انتخاب مدیرعامل، هیأتمدیره و تصمیمگیریها در حوزه اجرایی و عملیاتی تماماً با دولت بوده و اعضا از منصوبان دولت هستند؛ اما در واحدهای عرضه شونده جدید دیگر، واگذاریها تا حدی خواهد رفت که حتی به لحاظ قانونی سهام عمده و انحصاری در اختیار دولت خواهد بود.
مستخدمین حسینی گفت: نام این فرآیند را نمیتوان خصوصیسازی یا اقتصاد مردمی گذاشت؛ بلکه نام آن را گسترش مالکیت و سهامدار کردن مردم بدون اینکه اختیاری در شکلدهی و تصمیمسازی واحدهای واگذاری داشته باشند، میگذاریم. این تصمیمات از نیمه دوم سال گذشته پیریزی شده تا زمینه و بسترسازی برای هدایت عامدانه نقدینگی به سمت بازار سرمایه صورت گیرد و از ابتدای سال ۹۹ دولت بتواند با این بسترسازی و حجم تبلیغاتی که برای بازار سرمایه رقم زده، مردم را به سمت خریدن این سهامها سوق بدهد.
افزایش شاخصها تا کجا ادامه دارد؟
این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این سوال که رشد شاخصها تا کجا ادامه دارد و مگر میشود افزایشی بدون سقف باشد؟، گفت: قطعاً تا زمانی که دولت سهامهای خودش را عرضه کند، دولت چنین فضایی را آماده خواهد داشت؛ اما در مقطعی که شوکی بر اقتصاد یا کشور وارد شود، بازار سرمایه اولین جایی است که آثار آن را تجربه خواهد کرد، چه بسا چنین تجربیاتی را در دوران مختلف نه تنها در بورس ایران بلکه در بورس دنیا داشتیم، حال آنکه بورس ما استثنا بوده و دولت در حال حمایت حداکثری از آن است.
وی افزود: بنابراین ریزش شاخص سهام را در اواخر واگذاریهای دولت تجربه خواهیم کرد؛ چرا که ماهیت بازار سرمایه، تاثیر پذیری از شوکهایی است که به آن وارد میشود و این شوکها میتواند مثبت یا منفی باشد بنابراین مردم بی اطلاع که با تجربه کمی وارد بازار شده و به تک خریدن سهم روی میآورند جز متضررین اولیه خواهند بود.
به گفته مستخدمین حسینی، نگرانی ما این است که داستان مؤسسات غیرمجاز با نرخ سودهای بالا و اغواگر که مردم را به سمت خود کشانده و در سایه سکوت دولت و بانک مرکزی تابلوهای تبلیغاتی خود را در کوچه، خیابان و حتی در رسانههای ملی، روزنامه و صدا و سیما تبلیغ میکردند تکرار شده و دوباره معترضان در پی حقوق از دسترفتهشان بیفتند.
وی اظهار داشت: این نگرانی جدی است، چرا که ظرفیت بازار سرمایه ما به این میزان نیست؛ بورس ما نمیتواند تا این حد رشد کند و قطعاً در بعضی از سهامها اما و اگرهای بسیاری وجود دارد و در حال حاضر نیز صحبتهای متعددی از کارشناسان مبنی بر ریزش یکباره شاخص و متضرر شدن مردمی که با اندک سرمایه خود برای حفظ قدرت خریدشان وارد این بازار شدند شنیده میشود. این هشدار جدی است.
سهامداران برای خرید سهم به سمت صندوقهای سرمایهگذاری بروند
مستخدمین ادامه داد: باید دقت کنیم در حالی که نرخ سودهای بانکی و حتی نرخ تسهیلات هم کاهش پیدا کرده است، چه درآمد ویژهای برای بانکها شکل گرفته که قیمت سهام بانکها به این صورت افزایش پیدا کرده است و چه اتفاقی برای واحدهای صنعتی و تولیدی دیگر پیش آمده است؛ آیا تکنولوژی نو و جدیدی به میان آمده است؟ خیر.! به لحاظ کیفی هیچ اتفاقی غیر عوامل ذکر شده، رخ نداده که آن عوامل نیز تا میزانی تأثیرگذار هستند. بنابراین باید منتظر باشیم که بعد از زمانی که مشخص نیست و هیچ وقت نیز بازار سرمایه آن را مشخص نکرده ریزش را تجربه کنیم.
وی افزود: در این شرایط مردمی که برای خرید سهم مراجعه میکنند بهتر است به سمت صندوقهای سرمایهگذاری و یا اصطلاحاً بانکها بروند برای اینکه آنجا حداقل پرتفویی از سهامهای مختلف موجود است که ریسک را برایشان کاهش میدهد؛ اما خریدن تک سهم که مشخص نیست پشت سر آنچه کسانی پنهان شدند و چه بازیهایی صورت میدهند، میتواند باعث ضرر و زیان هنگفتی شود و همان اتفاقی را برای آنها رقم بزند که برای سپرده گذاران مؤسسات مالی در سالهای گذشته رقم زد.
مستخدمین حسینی در خصوص حمایت دولت از بازار سرمایه بیان میکند: اگر دقت کنید در شرایط کنونی جز تعریف و تمجید مقامات رسمی برای ورود به بازار سرمایه عامل دیگری وجود ندارد؛ چون قرار است تأمین منابع مالی دولت از این بازار صورت گیرد؛ اما آیا در شرایط ریزش شاخص، دولت زیان مردم را برعهده میگیرد؟ بنابراین مردم باید هوشیار باشند.
وی اظهار داشت: مردم اگر وارد بازار سرمایه و بورس میشوند به سمت خریدن صندوقهای سرمایهگذاری حرکت کنند که با ریسک پایینتری مواجه هستند هر چند که بازدهی کمتری دارند ولی حداقل این است که ریسک سرمایه گذاری برای سهام داران کاهش پیدا میکند.
مستخدمین حسینی با تاکید بر ضرورت مراقبت و حفاظت دولت از بازار سرمایه گفت: برخی بر این باورند که نفع دولت در زمان رشد شاخص، فروش و تأمین منابع از محل سهام و بخشی از اموال خود است و نفع دولت در زمان ریزش شاخص نیز «کنترل و کاهش نقدینگی است؛ به نحوی که با ریزش شاخص، ۱۰ میلیون سرمایه سهامدار به ۸-۹ میلیون تومان کاهش مییابد و سوختن بخشی از سرمایه افراد در بورس به کاهش نقدینگی در کل جامعه کمک خواهد کرد و با کاهش نقدینگی تورم هم کاهش مییابد.
وی اظهار داشت: با التهاب بازار سرمایه، نقدینگی به بازارهای موازی ارز و طلا هم ورود نکرده است؛ بنابراین دولت میتواند اعلام کند که در پایان سال آخر فعالیتم نقدینگی را کنترل، تورم را کاهش و بازارهای ارز و طلا را نیز مصون از نوسان قرار دادم.
عدم تعادل بازار پول، بازار سرمایه را ملتهبتر میکند
مستخدمین حسینی گفت: نکته بسیار مهمی که در علم اقتصاد وجود دارد نگرش سیستمی به اقتصاد است که البته تعدادی افراد این را قبول چگونه در بازارهای مالی ضرر نکنیم؟ نداشته و جزیرهای به اقتصاد نگاه میکنند. در نگرش سیستمی؛ اقتصاد یک سیستم متشکل از بازارهای مختلف است. این سیستم زمانی به درستی فعالیت میکند که بازارها در تعادل باشند. برای مثال در حال حاضر بازار پول در تعادل نیست چراکه نرخ تورم با سود سپرده یا تسهیلات در تعادل نیست.
وی اظهار داشت: بازپرداخت ۱۸ تا ۲۰ درصدی تسهیلات با وجود تورم ۴۱ درصدی، رانت ایجاد کرده و سبب میشود تسهیلات ارزان قیمت به سمت بازار پرکشش کنونی یعنی بورس حرکت کند؛ چه بسا در این مدت هم این اتفاق افتاده است؛ اما نکته مهم اینجا است که با ریزش شاخص بورس امکان بازپرداخت این تسهیلات نیز ممکن نخواهد بود و سیستم بانکی متضرر خواهد شد.
چگونه ضرر بورس را جبران کنیم؟
خاکخوردههای بازار جملهای دارند که احتمالا تجربه شخصی خودشان است: «ضرر بورس را خود بورس میتواند جبران کند.» آنها میدانند فعالیت در بورس همیشه همراه با سود نیست و احتمال شکست و ضرر هم وجود دارد. اما به تجربه دریافتهاند که بازار هرگز به پایان نمیرسد و ضررهای امروز همیشگی نیستند. بنابراین تلاش میکنند روشهایی برای کاهش شدت ضرر در پیش بگیرند و به دنبال موقعیتهای مناسب برای سرمایهگذاری و خرید سهام باشند.
نکته: راهکاری که یک معاملهگر برای جبران ضرر در پیش میگیرد ممکن است برای معاملهگر دیگر مناسب نباشد. برای انتخاب راهکار مناسب باید قبل از هر چیز روحیات خودتان و استراتژی سرمایهگذاری شخصیتان را بشناسید تا بتوانید بهترین شیوه را انتخاب کنید.
راهکارهای جبران ضرر در بورس
برای جبران ضرر در بورس راهکارهای مختلفی وجود دارد؛ احتمالا صبر کردن، کم کردن میانگین، شناسایی حد ضرر و رفتن سراغ معاملات بعدی مهمترین راهکارهایی است که معاملهگران برای جبران ضرر در پیش میگیرند. بیایید این راهکارها را مرور کنیم.
برای جبران ضرر صبر داشته باشید
مهمترین نکتهای که هر معاملهگری باید در هنگام خرید سهام در نظر داشته باشد این است که سهم خوب را در قیمت خوب بخرد. اگر بر اساس تحلیل منطقی سهمی را برای سبد سرمایهگذاری انتخاب کردهاید و این سهم را در قیمت مناسبی خریدهاید، نباید آنقدرها نگران ضرر باشید. ممکن است بعد از خرید شما بازار به دلایل مختلف دچار هیجان و نوسان منفی شود و معامله شما وارد زیان شود، اما اگر انتخاب درستی کرده باشید، بهتر است صبر کنید تا هیجان بازار فروبخوابد و قیمت سهم شما هم به ارزش آن برسد. ممکن است این فرایند کمی طولانی شود، ولی در بازههای زمانی طولانی، معمولا قیمت و ارزش به یکدیگر نزدیک میشوند. پس اگر سهمی را در قیمت مناسب خریدهاید، نگران افت قیمت آن نباشید و برای جبران ضررهای اینچنینی عجله نکنید. بهترین معاملهگران صبورترین معاملهگرانند.
نکته: صبوری برای جبران ضرر فقط زمانی معنا دارد که سهم را با تحلیل درست خریده باشیم. خرید سهام بیبنیاد و زیانده در قیمتهای بالا و نگهداری آنها برای مدت طولانی به هیچ وجه روش مناسبی چگونه در بازارهای مالی ضرر نکنیم؟ برای فعالیت در بازار نیست.
کم کردن میانگین برای جبران ضرر
یکی دیگر از روشهای جبران ضرر در بورس کم کردن میانگین خرید است. در این روش معاملهگر برای اینکه زیانش را سریعتر جبران کند، در محدودههای حمایتی سهم اقدام به خرید مجدد میکند تا میانگین خریدش پایینتر بیاید. به این ترتیب دیگر لازم نیست برای جبران ضرر، صبر کند تا قیمت سهم به قیمت خرید اولیه برسد و در موج صعودی بعدی، سریعتر به قیمت سربهسر و بعد از آن به سود میرسد.
البته کم کردن میانگین اصول و قواعدی دارد که هر معاملهگری باید این اصول را مطابق استراتژی کلی خود به کار بگیرد، وگرنه ممکن است فرصتهای معاملاتی بعدی در سهمهای دیگر را از دست بدهد. مهمترین نکته این است که کم کردن میانگین خرید باید در سهمهایی صورت بگیرد که بنیاد مناسبی دارند و انتظار میرود در آینده نزدیک وارد موج صعودی شوند. سهمهایی که بنیاد خوبی ندارند و قیمت آنها بهصورت حبابی بالا رفته، ممکن است بعد از ریزشهای سنگین نیز تا مدت زیادی وارد فاز صعودی نشوند و خرید مجدد به قصد کم کردن میانگین صرفا باعث افزایش زیان شود.
شناسایی ضرر و کسب سود در معاملات بعدی
یکی از اصولی که معاملهگران باید به کار بگیرند تا جلوی زیانهای بزرگ گرفته شود، پایبندی به حد ضرر است. برای اینکه به اهمیت حد ضرر پی ببریم بهتر است نگاهی به جدول جبران ضرر در بورس بیندازیم.
جدول جبران ضرر در بورس
جدول زیر نشان میدهد که وقتی معاملهای وارد زیان میشود، با چه مقدار سود میتواند جبران شود.
این جدول نشان میدهد که برای جبران ضرر ۵ درصدی، حدودا ۵ درصد سود لازم است، اما هرچه میزان زیان بیشتر میشود، به سود بیشتری برای جبران نیاز است. مثلا ضرر ۲۰ درصدی را میشود با ۲۵ درصد سود جبران کرد، ولی برای جبران ضرر ۶۰ درصدی به سود بیش از ۱۵۰ درصدی نیاز است.
فرمول محاسبه درصد کسب سود برای جبران ضرر در بورس
اگر کنجکاوید که بدانید درصدهای جدول بالا چگونه به دست میآید، باید با فرمول محاسبه درصد سود برای جبران ضرر آشنا شوید. این فرمول از این قرار است:
- x: قیمت خرید اولیه
- y: قیمت کنونی
- n: درصد سود لازم برای جبران زیان
مثال محاسبه درصد سود لازم برای جبران ضرر
فرض کنید سهمی را با قیمت ۲۰۰ تومان خریدهاید و قیمت این سهم اکنون به ۱۵۰ تومان رسیده است. برای محاسبه درصد سود لازم برای جبران افت قیمت این سهم از فرمول بالا استفاده میکنیم:
پس برای جبران چنین زیانی، به سودی در حدود ۳۳ درصد نیاز داریم.
فلسفه رعایت حد ضرر در همین جدول خلاصه شده است؛ اگر زمانی که بین ۱۵ تا ۲۰ درصد در زیان هستیم، حد ضررمان را فعال کنیم و از معامله خارج شویم، میتوانیم بهراحتی در معاملات بعدی با کسب سود ۱۸ تا ۲۵ درصدی زیانمان را جبران کنیم. اما اگر به حد ضرر پایبند نباشیم و ضررمان به محدودههای ۵۰ الی ۶۰ درصد برسد، جبران این ضرر کار دشواری خواهد بود، زیرا کسب سود ۱۵۰ درصدی از معاملات بعدی کار چندان سادهای نیست.
به همین دلیل است که سهامداران قدیمی میگویند نباید روی سهم خاصی تعصب داشت و اگر نگهداری سهم خاصی به زیانمان باشد، بهتر است پیش از آنکه زیان زیادی سنگین شود آن سهم را بفروشیم و با خاطری آسوده سراغ معاملات بعدی برویم.
نکته: بهتر است شیوه شناسایی ضرر را در معاملاتی به کار بگیریم که از ابتدا اشتباه بودهاند یا مفروضات تحلیلشان تغییر کرده است. شناسایی ضرر و خروج از سهامی که بنیاد مناسبی دارند و تحلیلها نشاندهنده ارزندگی آن هستند ممکن است استراتژی درستی نباشد. بهتر است در چنین سهامی از استراتژی کاهش میانگین استفاده کنیم.
توصیه مهم اول: به فکر انتقامجویی از بازار نباشید
درست است که گفتیم بهترین راه برای جبران ضررهای بورس خود بورس است، اما این حرف به معنای آن نیست که باید انتقاممان را از بورس بگیریم! معاملهگرانی که نتوانند احساساتشان را کنترل کنند و بعد از زیان، دست به معاملات احساسی و بدون منطق بزنند، بهراحتی شکست میخورند و زیانشان ممکن است چند برابر شود. یادتان باشد بورس همیشه هست و سالانه هزاران تازهوارد با رویاهای آنچنانی وارد این بازار میشوند و بعد از چند معامله بد عطای آن را به لقایش میبخشند و میروند. اگر میخواهید فعالیتی ادامهدار در بازار داشته باشید، نباید به فکر جبران سریع ضررها و شکستدادن بازار باشید. بلکه باید از اشتباههای گذشته درس بگیرید و آن اشتباهها را در معاملات بعدی تکرار نکنید تا اینکه بتوانید بهمرور تسلط بیشتری به معاملاتتان پیدا کنید و به سودهای مناسب برسید.
توصیه مهم دوم: مسئولیت زیانهای خود را بپذیرید
اگر سری به سایتها و کانالها و گروههای بورسی بزنید، افراد بسیاری را خواهید دید که زمین و زمان را به ناسزا گرفتهاند و دیگران (حقوقیهای خبیث، بازیگران سهم، سهامداران عمده، دولت، مجلس، بانک مرکزی و …) را مقصر زیانهایشان میدانند. این نوع فرافکنیها ممکن است برای تخلیه بار روانی زیانهای ما مفید باشد، اما بدون شک برای ادامه فعالیتمان در بورس مرگبار است.
اولین گام برای جبران ضرر در بورس، حتی پیش از انتخاب راهکار مناسب، این است که مسئولیت اشتباهمان را بپذیریم و ببینیم آن اشتباه چه بوده است تا بعدا بتوانیم از آن اجتناب کنیم. مثلا اگر به توصیه رئیس دولت سهمی را خریدهایم و آن سهم وارد زیان شده، دیگر این اشتباه را تکرار نکنیم و در آینده با توصیه هیچ احدی سهم نخریم! یا اگر در هنگام خرید سهم به سودآوری شرکت توجهی نکردهایم و سهم شرکتی را خریدهایم که زیانده است، سهامدار عمده شرکت را مسئول زیانمان قلمداد نکنیم. بهتر از این اشتباه هم درس بگیریم و در آینده دنبال سهام شرکتهایی باشیم که سودآوری مناسبی دارند یا اینکه انتظار میرود در آینده نزدیک از زیان به سود برسند.
توصیه مهم سوم: مقیاس معاملاتتان را بهتدریج بالا ببرید
این توصیه برای کسانی است که میخواهند وارد بازار شوند و هنوز طعم زیانهای سنگین را نچشیدهاند. چنین کسانی برای اینکه جلوی ضرر و زیانهای سنگین را بگیرند، بهتر است از همان ابتدا با سرمایه اندک کارشان را شروع کنند و سپس بهمرور و با کسب تجربه سرمایه بورسیشان را افزایش دهند.
کسانی که در آغاز کار سرمایههای سنگینی وارد بورس میکنند، بخصوص اگر این پول سرمایه کار و زندگیشان باشد، در صورت زیان کار چندانی از دستشان برنخواهد آمد و ممکن است فشار روانی ناشی از چنین زیانی باعث شود تصمیمهای هیجانی بگیرند و بخش بزرگی از سرمایهشان را از دست بدهند. پس یادمان باشد که بورس به کسی بدهکار نیست و در بلندمدت به کسانی سود میرساند که پایبند چگونه در بازارهای مالی ضرر نکنیم؟ به تحلیل باشند و از معاملات هیجانی دوری کنند.
جمعبندی
ضرر و زیان روی دیگر بازار سرمایه است و هر معاملهگری با زیان در این بازار آشناست. پس اگر دچار زیان شدید، نباید فکر کنید که به پایان راه معاملهگری رسیدهاید. برای جبران ضرر در بورس راهکارهای مختلفی وجود دارد که مهمترین آنها صبوری، کمکردن میانگین خرید و البته شناسایی ضرر و کسب سود در معاملات بعدی چگونه در بازارهای مالی ضرر نکنیم؟ است. از نظر روانشناسی معاملات، مهمترین نکته برای جبران زیانهای بورسی حفظ تمرکز و دوری از معاملات هیجانی است. حتی اگر تصور میکنید نمیتوانید جلوی احساساتتان را بگیرید، بهتر است برای مدتی معاملهگری را کنار بگذارید و بعد از آنکه تمرکز و آرامشتان را مجددا به دست آوردید، دوباره پای میز تحلیل و معامله برگردید.
طمع در معامله گری
طمع در معامله گری یکی از احساسات ویرانگر است. که اگر انسان، آن را کنترل نکند، به جای سود بیشتری که مد نظر است ممکن است دچار عواقبی ویرانگر شود. در عرض مدت کوتاهی، فرد را از عرش به فرش برساند. این احساس، مانعی برای کار ها و افکار منطقی است و موجب می شود. یک معامله خوب و پر سود به راحتی از دست رفته و کاملا زیان بار شود .
طمع در معامله گری چیست؟
بیایید کمی بیشتر کلمه طمع را بررسی کنیم. در واقع طمع، یک نوع تمایل شدید به تصاحب است. که اغلب این مورد به ثروت اطلاق داده می شود. فرد ر این حالت، به جای تفکر منطقی و درست، به دنبال تصاحب پول بیشتر است که همین موجب ضرر های بسیار زیادی به فرد می شود .
نمی توان گفت که داشتن طمع، صد درصد نتیجه ای منفی به دنبال خواهد داشت. چرا که بسیار از موفقیت ها و پیشرفت هایی که هم اکنون داریم، از طمع و پذیرفتن ریسک های بزرگ و عجیب و غریب به وجود آمده است .
مزایا و معایب
ما بخش خوب احساس طمع را انکار نمی کنیم. چرا که اگر این حس در انسان ها وجود نداشت، به همان زندگی ساده و ابتدایی قناعت می کرده و هیچگاه به دستاورد های حال حاضر نمی رسیدیم.
در واقع این تمایل، ممکن است فرد را به عرش برساند و ممکن است نتیجه عکس داده و فرد را کاملا به زمین بکوبند. همه این ها در گرو تفکر منطقی و کنترل حس طمع و حرص است. همانطور که اشاره کردیم، تاثیرات این حس بسیار بزرگ و حیاتی است، بنابراین کنترل کردن واستفاده از آن به شیوه مثبت، قرار نیست کار آسانی باشد و در طی چند روز حل شود.
- طمع در معامله گری ممکن است به اشکال زیر باشد:
- دوبرابر کردن معامله هنگامی که معامله در ضرر است
- افزودن سرمایه به معاملات برنده
- استفاده از اهرم بیش از حد
طمع در معامله گری | معامله گر
تاثیر در ثبات فکری معامله
طمع می تواند به راحتی ثبات فکری شما را تحت تاثیر قرار داده و تمرکزتان را به سمت پول یا ثروت بیشتر سوق دهد. شاید با خودتان بگویید که این حق طبیعی هر کسی است که به فکر سود خود باشد، بله درست است حتی همین تفکر سبب می شود تا افراد وارد معامله بشوند .
اما تمایل به سود کردن تا مقدار به خصوصی درست است. و اگر فراتر از آن برود، ممکن است نتیجه عکس داده و به راحتی حساب معاملاتی شما را خالی کند. دو برابر کردن معاملات پر ضرر، اضافه کردن سرمایه در معاملات سود ده و استفاده از اهرم بیش از حد می تواند به سرعت حساب معاملاتی شما را خالی کند. و موجب کال مارجین شدن شما شود .
برای مثال فردی وارد معامله ای می شود که قبل از ورود، بسیار سودده و پر رونق بوده و آن فرد نیز سرمایه خود را تمام و کمال بدون هیچ تفکری، روی آن معامله می گذارد .
بر خلاف تصور این فرد که انتظار داشت بازار بالاتر برود و سود او بیشتر شود، معامله وارد زیان می شود و فرد کاملا ضرر می کند. بعد از مدتی که بازار دوباره رونق پیدا می کند، همان فرد معامله ی دیگری را پیش می برد و باز هم شاهد افت رونق ان چگونه در بازارهای مالی ضرر نکنیم؟ بازار خواهد بود .
معامله جدید باز نکنید
این ایده که معامله گر میتواند با باز کردن یک معامله خرید دیگر، معامله زیان ده را به معامله سود ده تبدیل کند. از لحاظ روانی معامله گر را تحت فشار قرار می دهد تا معامله ای دیگر را انجام دهد. همچنین طمع می تواند قوه تشخیص معامله گران را از بین ببرد و سبب این شود که فرد نتواند متوجه این نکته که اکنون در حال معامله بر خلاف روند بازار است، شود.
یکی از سخت ترین موقعیت ها کنترل کردن زیاده خواهی خود، در زمانی است که بازار به نفع شما پیش رفته و شما در حال سود کردن هستید. مسلما افراد می خواهند که سرمایه را در همان بازار نگه دارند، اما در این بین ممکن است بازار کاملا در جهت عکس حرکت کرده و جای سود دهی، ضرر به بار بیاید. به همین دلیل، تصمیم گیری برای معامله گر سخت می شود
حرص در معامله گری | معامله گر
چگونه می توان این حس را کنترل کرد؟
در عمل هیچگاه نمی توان این حس طمع را کاملا از بین برد، چرا که نیروی محرکه هر انسانی برای پیشرفت و ترقی، داشتن طمع است. بنابراین مهم ترین و البته سخت ترین چگونه در بازارهای مالی ضرر نکنیم؟ کاری که باید در برابر این احساس انجام دهیم، مهار کردن آن است .
از آنجایی که توانایی انسان نامحدود است، این احساس را نیز می توان با برنامه ریزی و نظم و دقت بیشتر، کنترل کرد. شما اگر با دقت برنامه معامله گری خود را بچینید، با گذشت زمان متوجه این نکته می شوید که ضررهایتان کمتر و معامله تان کنترل شده پیش می رود .
طمع با رعایت انضباط، کنترل می شود. به همین علت، افرادی که منظم هستند به ندرت در دام طمع می افتند چراکه نوعی برنامه ریزی دارند که موجب منطقی پیش رفتن معاملات خود خواهد شد .
علاوه بر این مواردی که گفته شد، یکی از لازمه های ورود به هر معامله ای، مشخص کردن حد ضرر و سود خود در آن معامله است. این کار نسبت ریسک به ریوارد معاملهگران را مشخص می کند، چیزی که در بلند مدت، تاثیر بسزایی در موفقیت معامله گر می گذارد .
البته مدیریت طمع چیزی نیست که در مدت کوتاهی به دست آید. اما اگر معامله گر بداند که تاثیرات منفی ای که طمع کردن به دنبال دارد، چگونه سرمایه شما را تحت تاثیر قرار می دهد. قطعا در از بین بردن این احساس، ثابت قدم تر خواهید شد .
دیدگاه شما